“His poisen-pen letters and anti-social activities were the work of a mischief and mis-guided individual …. His surreptitious vilifications were quite haphazard and generally misanthropic…….†ተብሎ ተá…áŽá‰ ታáˆá¡- በ1960 á‹“áˆá¡á¡
“መáˆá‹˜áŠ›â€ የተባለዠደራሲ “ገሞራá‹â€ በተሰኘዠየብዕሠሥሙ ገናን á‹áŠ“ ያተረáˆá‹ ባለቅኔ ኃá‹áˆ‰ ገ/á‹®áˆáŠ•áˆµ áŠá‹á¡á¡ እናሠበእንáŒáˆŠá‹˜áŠ› ቋንቋ የተባለá‹áŠ• እንዲህ ሲሠወደ አማáˆáŠ› ቋንቋ መáˆáˆ¶á‰µ áŠá‰ áˆá¡-
“…. የሚá…áˆá‹ በተንኮሠመáˆá‹ የተሞላ á…áˆá በጠቅላላ áŒá‰¥áˆ¨-ሰብን የሚቃወሠáŠá‹á¡á¡ …የሚá…á‹á‰¸á‹ መáˆá‹›áˆ› á…áˆáŽá‰¹ በጠቅላላ የሚያስረዱት ማንኛá‹áŠ•áˆ ሰዠየሚመለከተዠበጥላቻ መንáˆáˆµ ብቻ መሆኑን የሚገáˆá ናቸá‹á¡á¡â€¦..â€
አáˆáŠ• ቃሠበቃሠáˆáŠ¨á‰µá‰ ዠባáˆá‰½áˆáˆ በዚያዠ“መáˆá‹˜áŠ›â€ በተባለበት ወቅት “መáˆá‹â€ የተሰኘ áŒáŒ¥áˆ á…ᎠእንደáŠá‰ ሠማንበቤን አስታá‹áˆ³áˆˆáˆá¡á¡ ከዚህ áŒáŒ¥áˆ™ áˆáˆŒáˆ ትá‹áˆµ የሚለአáˆáˆˆá‰µ መስመሠ(ስንáŠ)አለá¡á¡
“…..መáˆá‹áŠ• በመáˆá‹áŠá‰µ – ስለመáˆá‹ መመረá‹
የመáˆá‹™áŠ• በመáˆá‹™ – መáˆáˆ¶ ማስመረá‹á¡á¡â€¦..â€
የሆአሆኖ ዛሬ የማወራዠስለ áŒáŒ¥áˆžá‰¹ áˆáŒ¡á‰…áŠá‰µáŠ“ ጠáˆá‰€á‰µ አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ ስለደራሲዠሙáŒá‰µ አá‹á‰³áŠá‰´áŠá‰µ እና “አስደናቂ†ድáረት እንጂá¡á¡ á‹áˆ…ሠብቻ አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ በወቅቱ የáŠá‰ ረዠመንáŒáˆµá‰µ (ሥáˆá‹“ት) የማá‹áŒ በቅ “ትáˆá‰µáŠá‰µâ€ áŒáˆáˆ áŠá‹ የደáŠá‰€áŠá¡á¡
እáˆáŒáŒ¥ áŠá‹á¤ በወቅቱ የáŠá‰ ረዠስáˆá‹“ት አáˆá‰£áŒˆáŠáŠ•áŠá‰µ የሚያáŠáŒ‹áŒáˆ አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ በታሪአየተመዘገበáŠá‹áŠ“á¡á¡ ሆኖሠበወቅቱ “áŠá‹áŒ ኛ†ብሎ የáˆáˆ¨áŒ€á‹ ባለቅኔ ኃá‹áˆ‰ ገ/á‹®áˆáŠ•áˆµ (ገሞራá‹) የተደጋጋሚ በመንáŒáˆµá‰µ ኃá‹áˆŽá‰½ ቤቱ ተበáˆá‰¥áˆ® የተወሰዱበት በáˆáŠ«á‰³ የሥáŠá…áˆá ስራዎች እንዲመለስለት የጠየቀበት “ በሕጠአáˆáˆ‹áŠ መáˆáˆ±áˆáŠâ€ በሚሠáˆá‹•áˆµ የáƒáˆá‹ ደብዳቤ በ“አዲስ ዘመን†ጋዜጣ ታትሞ ለንባብ መብቃቱ áŠá‹ የገረመáŠá¡á¡
á‹áˆ…ሠብቻ አá‹á‹°áˆˆáˆ የደáŠá‰€áŠá¡á¡ በወቅቱ “የሕá‹á‰¥ ጸጥታ ጥበቃ መ/ቤት†á‹á‰£áˆ የáŠá‰ ረዠየአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ‘ ሥáˆá‹“ት ተቋሠደራሲዠገሞራዠላቀረበዠጥያቄ በሣáˆáŠ•á‰± በወጣዠ“አዲስ ዘመን†ጋዜጣ የá…áˆá áˆáˆ‹áˆ½ መስጠቱ áŒáˆáˆ áŠá‹ የደáŠá‰€áŠá¡á¡ እኔ እንደገባአወá‹áˆ እንደተረዳáˆá‰µ “የሕá‹á‰¥ á€áŒ¥á‰³áŠ“ ጥበቃ መ/ቤት†ማለት በአáˆáŠ• ዘመን “የደህንáŠá‰µ መ/ቤት†ማለት መሰለáŠá¡- ካáˆá‰°áˆ³áˆ³á‰µáŠ©á¡á¡
የደህንáŠá‰µ መ/ቤት ለአንድ ደራሲᤠለዚያá‹áˆ እንደ በጠደጋáŒáˆž እያሰረ ለáˆá‰³á‹ “áŠá‹áŒ ኛ†ብዕረኛᤠሥራዬ ብሎ የá…áˆá áˆáˆ‹áˆ½ መስጠቱᤠáˆáˆ‹áˆ¹áˆ በአዲስዘመን ታትሞ እንዲወጣ ማድረጉ áŠá‹ “ሥáˆá‹“ቱ እንዲህ ትáˆá‰µ áŠá‰ ሠእንዴ?†ብዬ እንድጠá‹á‰… ያስገደደáŠá¡á¡ ለማንኛá‹áˆ ደራሲዠኃá‹áˆ‰ ገ/á‹®áˆáŠ•áˆµ (ገሞራá‹) “በሕጠአáˆáˆ‹áŠ መáˆáˆ±áˆáŠâ€ ሲሠያቀረበá‹áŠ• አቤቱታ እንዳለ ላስáŠá‰¥á‰£á‰½áˆá¡á¡
“በሕጠአáˆáˆ‹áŠ መáˆáˆ±áˆáŠâ€
áŠáት ደብዳቤá¡á¡
ሀ/ ለሕá‹á‰¥ ጸጥታ ሚኒስቴሠባለሥáˆáŒ£áŠ–ችᤠ(መስáን áˆáˆ¨áˆ መንገድ)
ለ/ ለካቢኔ መ/ቤት ባለሥáˆáŒ£áŠ–ችᤠ(ካዛá–á–ላሬ ሠáˆáˆ)
áˆ/ ለá–ሊስ ጠቅላዠመáˆáˆªá‹« ባለሥáˆáŒ£áŠ–ች (አ/አ)á¤
ከዚህ በላዠየተጠቀሳችáˆá‰µ áŠáሎች እንደáˆá‰³áˆµá‰³á‹áˆ±á‰µáŠ“ ከሞላ ጎደáˆáˆ ብዙ ሰዎች እንደáˆá‰³á‹á‰á‰µ áˆáˆ‰ ባለá‰á‰µ አስሠአመታቶች á‹áˆµáŒ¥ በáˆá‹© áˆá‹© áˆáŠáŠ•á‹«á‰¶á‰½ በየጊዜዠበወንጀለáŠáŠá‰µ በመከሰስ በኢትዮጵያዊáŠá‰´ የማáˆáŒ ብቀዠከáተኛ በደáˆáŠ“ ታላቅ መንገላታት á‹°áˆáˆ¶á‰¥áŠ›áˆá¡á¡ “ማንኛá‹áŠ•áˆ ሰዠበጥላቻ የሚመለከት የሰዠáˆáŒ†á‰½ ጠላት áŠá‹â€ እስከመባሠድረስ ኢትዮጵያዊáŠá‰´áŠ• ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• ሰብዓዊáŠá‰´áŠ• áŒáˆáˆ የሚáŠáŠ©áŠ“ የሚያዳቅበድáˆáŒŠá‰¶á‰½ ሲáˆáŒ¸áˆ™á‰¥áŠ መኖራቸá‹áŠ• የሚያá‹á‰ ወገኖች áˆáˆ‰ á‹áˆ˜áˆ°áŠáˆ©áˆáŠ›áˆá¡á¡
አንድ ሦስት ጊዜ ያህሠ(ጥቃቅኑን ሳáˆá‰†áŒ¥áˆ) አለአáŒá‰£á‰¥ በታሰáˆáŠ©á‰ ት ወቅት ከደረሱብአበደሎች ዋና ዋናዎቹ በሞራሌ ላዠየደረሰብአየማá‹áŒ ገን ሥብራትና በአካላዊ የጤንáŠá‰µ á‹á‹žá‰³á‹¬ ላዠያስከተለብአየማá‹áˆ½áˆ á‹°á‹Œ á‹áŒˆáŠ™á‰ ታáˆá¡á¡ በማáˆáŠ•á‰£á‰¸á‹ እá‹áŠá‰¶á‰¼ መንስዔáŠá‰µ የደረሱብአየሚያሰቅበአደጋዎች በመሆናቸá‹á¤ áˆáŠ•áˆ እንኳ በሕጠያáˆá‰°á‹°áŒˆá‰ ድáˆáŒŠá‰¶á‰½ እንደሆኑ ባá‹á‰…ሠካሣ አáˆáŒ á‹á‰…ባቸá‹áˆá¡á¡ እስከዛሬ ድረስ በá€áŒ‹ የተቀበáˆáŠ³á‰¸á‹áŠ• ያህሠወደáŠá‰µáˆ ለመቀጠሠአáˆáˆ°áˆˆá‰½áˆá¡á¡ ዘመኑ ያለáˆá‰ ት የከረከሰ መሣáˆá‹« መáˆáˆáˆ® የሚያስገኘá‹áŠ• የከረከሰ á‹áŒ¤á‰µ (ቢáˆá‰€á‹µáˆáŠ እá…áበታለáˆ) ድጋá በማድረጠበሳá‹áŠ•áˆµ á‹«áˆá‰°á‹°áŒˆáˆ ከዱላ አንስቶ እስከስቅላት ድረስ ባለዠáˆá‹© ቅጣት “ወንጀለáŠáŠá‰µáˆ…ን እመን†ብሎ ማሰቃየትና ማስጨáŠá‰… በኢትዮጵያዊáŠá‰´ ቀáˆá‰¶ በሰብአዊáŠá‰´ የማáˆáŒ ብቀዠáŠá‰ áˆá¡á¡ በዚህ ረገድ የገጠመáŠáŠ• áˆá‹© ትá‹á‰³ ከሞቴሠበኋላ áŒá‹‘ዠአጥንቴሠሲያስታá‹áˆ°á‹ እንደሚኖሠáˆáŠ•áŒŠá‹œáˆ á‹áˆ°áˆ›áŠ›áˆá¡á¡ በትáˆáˆ…áˆá‰´ እንኳ የደረሰብáŠáŠ• በደሠáˆáˆ‰ ዕድሜ á‹áŠ‘ሠእንጂ በእáˆáŒ…ናዬሠዘመን ቢሆን በመማሠእንደáˆá‹ˆáŒ£á‹ አáˆáŠ“ለáˆá¡á¡
áˆáŠ•áˆ እንኳ በአáˆáŠ‘ሠጊዜ “ዘለá‹áŠ“ ማáŠáˆ³áˆ³á‰µâ€ በሚሠወንጀሠተከስሼ በá‹áŒ ችሎት ስንቃቃና ስንከራተት áˆáˆˆá‰°áŠ› ዓመቴን በማገባደድ ላዠያለሠብሆንáˆá£ በá‹á‰ áˆáŒ¥ እየቆጨáŠáŠ“ እየቆጠቆጠአየሔደዠበየጊዜዠሕገወጥ በሆአመንገድ የተወረስኳቸዠየሥáŠá…áˆá áŠáˆá‰½á‰µ ቅáˆáˆ¶á‰¼ ናቸá‹á¡á¡ ለኢንተáˆáŠ“ሽናሠየሥáŠá…áˆá ደረጃ ብቃት á‹áŠ–ራቸዋሠብዬ የማáˆáŠ•á‰£á‰¸á‹ እንደ “ሚጋáŠáˆ«áˆ²â€ ያሉ ኖá‰áˆŽá‰¼á£ እንደ “የስሜት ዓለáˆâ€ ያሉ ቲአትሮቼᣠእንደ “የበሰለዠያራáˆâ€ ያሉ á‰áŒ¥áˆ የለሽ áŒáŒ¥áˆžá‰¼áŠ“ የመሳሰሉት ሥáŠá…áˆá‹á‹Š ቅáˆáˆ¶á‰¼ በየጊዜዠተወስደá‹á‰¥áŠ›áˆá¡á¡ (ሦስት ጊዜ ከመኖሪያ ቤቴ በብዙ ሰዎች በሸáŠáˆ ለመወሰዱ áˆáˆµáŠáˆ®á‰½ አሉáŠ) በመሠረቱ በሕገመንáŒáˆµá‰± አንቀጽ 43 እና 61 ዘረá‹á‹ አáŒá‰£á‰¥ አáˆáŠá‰ ረáˆá¡á¡ ለሦስት ጊዜ ያህሠከሕጠá‹áŒª በሆአመንገድ የተወረስኩት የጽáˆá áŠáˆá‰½á‰µ በገንዘብ ቢተመን ከáተኛ ዋጋ እንደሚያስገአአáˆáŒ ራጠáˆá‰ ትáˆá¡á¡ እáŠá‹šáˆ… áˆáˆ‰ ጽáˆáŽá‰¼ ከመወረሳቸዠበáŠá‰µ ለáˆáˆˆá‰°áŠ› ሰዠተላáˆáˆá‹ á‹«áˆá‰°áˆ°áŒ¡ በመሆናቸá‹áŠ“ የáˆáˆ³á‰¥ áŠáƒáŠá‰µ (áሪደሠኦá ዘ ማá‹áŠ•á‹µ) በመኖሩ እንደ á…ንሰ-áˆáˆ³á‰¥ በመቆጠራቸá‹áˆá£ በአብዛኞቹ አáˆá‰°áŠ¨áˆ°áˆµáŠ©á‰£á‰¸á‹áˆá¡á¡
አáˆáŠ•áˆ ከላዠየጠቀስኳቸá‹áŠ• የጽáˆá ቅáˆáˆµ አስገዳጅ ወራሾቼን የáˆáŒ á‹á‰€á‹ ብዙ ንትáˆáŠ á‹áˆµáŒ¥ ሳንገባ የወሰዱብáŠáŠ• የሥአጽáˆá ከáˆá‰½á‰µ እንደመáˆáˆ±áˆáŠ áŠá‹á¡á¡ ለእá‹áŠá‰µá£ ለáትሕና ለáŠáƒáŠá‰µ አቤቱታዬን አቅáˆá‰¤ ከáˆá‹áˆ¨á‹³á‰½áˆ በáŠá‰µ በáˆáˆ˜áŠ“ መáˆáŠ “በሕጠአáˆáˆ‹áŠ መáˆáˆ±áˆáŠâ€ ብሎ መጠየበኢትዮጵያዊ አቀራረብ መሰሎ ስለታየአበዚች áŠáት ደብዳቤ በታላቅ አáŠá‰¥áˆ®á‰µáŠ“ በከáተኛ ትህትና እንድትመáˆáˆ±áˆáŠ እጠá‹á‰ƒáˆˆáˆá¡á¡
á‹áˆ… የገሞራዠ(ኃá‹áˆ‰ ገ/á‹®áˆáŠ•áˆµ) አቤቱታ áŒáŠ•á‰¦á‰µ 27 ቀን 1966 á‹“.ሠበታተመዠመንáŒáˆµá‰³á‹Šá‹ “አዲስ ዘመን†ጋዜጣ ላዠለንባብ የበቃ áŠá‹á¡á¡ ለዚህ የደራሲዠአቤቱታ በወቅቱ “የሕá‹á‰¥ ጸጥታና ጥበቃ መ/ቤት†የተባለዠተቋሠየሰጠዠáˆáˆ‹áˆ½ ሰኔ 8 ቀን 1966 ዓሠለንባብ በበቃዠአዲስዘመን ጋዜጣ ላዠታትሞ ወጥቷáˆá¡á¡ የደህንáŠá‰µ ተቋሙ የሰጠá‹áŠ• áˆáˆ‹áˆ½ á‹°áŒáˆž ሌላ ጊዜ አቋድሳችኋለáˆá¡á¡
እስከዚያዠ“ብዙ ንትáˆáŠ á‹áˆµáŒ¥ ሳንገባ†áˆáŠ“áˆáŠ• በሚሉት የገሞራዠደá‹áˆ አገላለá†á‰½ ተደመሙá¡á¡
Average Rating