1. ሀገሠáŒáŠ•á‰£á‰³(Nation Building)ና ኢትዮጵያ
‘የኢትዮጵያ áŒáŠ•á‰£á‰³ እንደ ብዙ ሀገሠáˆáˆ‰ በáˆá‰ƒá‹µ አáˆáŠá‰ ረሒ የሚለዠኢትዮጵያን እንደ ኢáˆá“የሠየáˆáŠ•áˆ˜áˆˆáŠ¨á‰µ ከሆአትáŠáŠáˆ áŠá‹:: በጉáˆá‰ ት የተሰራች ኢáˆá“የሠáŠá‰½::በሌላ አባባሠኢትዮጵያ የብዙ ትንንሽ አንዳንዴ ብሔሮች (ሀገረ-መንáŒáˆµá‰µ) ወá‹áˆ áŠáŒˆáˆµá‰³á‰°-áˆá‹µáˆ ስብስብ áŠá‰ ረች:: እዚህ ላዠብሔሠ(nation) የሚለá‹áŠ• ትáˆáŒ‰áˆ እንዲá‹á‹ ተደáˆáŒŽ á‹áŠá‰ ብáˆáŠ:: በአማáˆáŠ› ለኢንáŒáˆŠá‹˜áŠ›á‹ Nation state አቻ ትáˆáŒ‰áˆ እንዲሆን ሀገረ-መንáŒáˆµá‰µ የሚለá‹áŠ• á‹á‹˜á‹ ብቅ ያሉት á•áˆ®áŒáˆ°áˆ መስáን ናቸá‹:: á‹áˆ… á‹°áŒáˆž ብሔሠየሚለá‹áŠ• ስሠለመሸሽ የተጠቅሙበት áŠá‹ ብዬ áŠá‹ የáˆá‹ˆáˆ°á‹°á‹::
አንዳንድ ሰዠብሔሠበáŒá‹•á‹ ሀገሠየሚሠትáˆáŒ‰áˆ áŠá‹ ያለዠብሎ á‹á‰€á‰ ላáˆ:: áŒá‹•á‹ áŒáŠ• ዘብሔረ-ኢትዮጵያ ብሎ ሲጠቀሠእáˆá‰ ዛሠአá‹á‰³á‹áˆ:: á‹áˆá‰áŠ•áˆ ዘብሔረ-አáŠáˆ±áˆ ዘብሔረ-ቡáˆáŒ‹ – ኤáˆá‹«áˆµ እáˆá‰¥áˆ”ረ-ህያዋን á‹áˆ‹áˆ:: በዚህ መሰረት በnation-state ስያሜ á‹áˆµáŒ¥ ‘ሀገሒ የሚለá‹áŠ• ትáˆáŒ‰áˆ ብቻ ለ nation መስጠት ትáŠáŠáˆ አá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆ:: ‘ብሔሒ ኔሽንን በትáŠáŠáˆ ባá‹áŒˆáˆáŒ¸á‹áˆ ተቀራራቢዠáŠá‹ ብዬ አáˆáŠ“ለáˆ:: ስለዚህ ከዚህ በታች ብሔሠየሚለá‹áŠ• የáˆáŒ ቀመዠየአንድ ዘá‹áŒ ወá‹áˆ á‹« ዘá‹áŒ የሚኖáˆá‰ ትን áŒá‹›á‰µáŠ“ መዋቅሠáŒáˆáˆ ለመጠቆሠá‹áˆ†áŠ“áˆ::
ሀገረ-መንáŒáˆµá‰µ ከáˆáŠ•áˆˆá‹ á‹áˆá‰… ብሔረ-መንáŒáˆµá‰µ ቢባሠየተሻለ áŠá‹:: áˆá‹•áˆ°-ብሔሠየሚለዠስያሜሠየተዋጣ የሚሆáŠá‹ ያኔ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ::በዚያ ላዠበትáŠáŠáˆ ኔሽን ስቴት ለሚለዠትáˆáŒ‰áˆ á‹á‰€áˆá‰£áˆ::በተጨማሪ ኔሽን-ስቴት የáˆáˆ¨áŠ•áˆ³á‹ አብዮት á‹áŒ¤á‰µáŠ“ በኦáˆáŒ‚ናሠትáˆáŒ‰áˆ™ የአንድ ብሔáˆ(ዘá‹áŒ) መንáŒáˆµá‰µ áŠá‰ áˆ::ኤድሞንድ ጄ. ኬለሠ‘The Ethnogenesis of the Oromo Nation and its implications for politics in ethiopia’በሚለዠጥናታዊ ጽáˆá‰ እንደገለጠዠብሔረ-መንáŒáˆµá‰µ ሲáˆáŒ ሠየአንድ ዘá‹áŒ የሆአአንድ ቋንቋ ታሪአእና ባህሠየሚጋራ መንáŒáˆµá‰µ ተደáˆáŒŽ áŠá‹ የተተለመá‹::ከáˆáˆ¨áŠ•áˆ³á‹ አብዮት ወዲህ በተለዠበሃያኛዠáŠ/ዘመን መጀመሪያ የአንድ á‹“á‹áŠá‰µ ዘá‹áŒ ሀገራት ወá‹áˆ ብሔረ-መንáŒáˆµá‰³á‰µ መሳáŒáŠá‰µ እየከሰመ ሲሄድ በáˆá‰µáŠ© ብዙኃን ብሔሮችን የሚያስተናáŒá‹µáŠ“ አንድ ሀገáˆ-አቀá ማንáŠá‰µáŠ• ባህáˆáŠ“ ታሪáŠáŠ• በመጋራት ላዠየተመረኮዘ ስáˆá‹“ት ከáተኛ ተቀባá‹áŠá‰µ ማáŒáŠ˜á‰µ ጀመረ::
2. ከኢáˆá“የሠወደ የብሔረ-ብዙኋን መንáŒáˆµá‰µ
ብዙ ጥናቶች ኢትዮጵያን የሚመለከቱት ከኢáˆá“የሠወደ ብሔረ-ብዙኃን መንáŒáˆµá‰µáŠá‰µ የተቀየረች(የተሸጋገረች) አድáˆáŒˆá‹ áŠá‹:: የመሰረቷት áŠáŒˆáˆµá‰³á‰µáˆ አንድ ሀገራዊ ማንáŠá‰µáŠ• ለብዙኃን ብሔሮች በመሽጥ በኩሠእንደተሳካላቸዠተደáˆáŒˆá‹ á‹á‰³áˆ°á‰£áˆ‰:: á‹áˆáŠ•áŠ“ እኤአከ1974 የሰሎሞናዊዠሥáˆá‹ˆ-መንáŒáˆµá‰µ áŠá‰€áˆ‹ ወዲህ á‹áˆ… በሚገባ á‹«áˆá‰°áŠ¨á‹ˆáŠ የቤት ስራ መሆኑን ማየት ተችáˆáˆ::
áራንአዴá‰á‹µ ማáˆáŠ® በ‘Nation-Building Challenges in an African Empire: The Case of Ethiopia’ በሚለዠጥናቱ እንደገለጠዠበኢትዮጵያ አብዛኞቹ የዓለሠኢáˆá“የሮች( ሩስያ ኦቶማን ቱáˆáŠáŠ“ ኦስትሮ-ሀንጋሪ) ከሞቱባቸዠየሃያኛዠáŠ/ዘመን በአንድ መቶ አመታት ዘáŒá‹á‰¶ áŠá‹ የዘá‹áŒ ብሔáˆá‰°áŠáŠá‰µ ብቅ ያለá‹::á‹áˆ… ያለáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ አá‹á‹°áˆˆáˆ:: ትáˆáˆ…áˆá‰µ በቅድሚያ ስለራስ አካባቢና የማህበረሰብ አደረጃጀትን አበጥሮ የማወቅ áላጎትን(self consciousness)ያመጣáˆ:: የኢትዮጵያ á–ለቲካ ስአáˆáˆ…ዳሠለበáˆáŠ«á‰³ አመታት ብሔáˆá‰°áŠáŠá‰µ እንዲኖሠ(እንዲያብብ) አስáˆáˆ‹áŒŠ áŒá‰¥á‹“ት የሆáŠá‹ ከባቢና አካላቱ የሆኑ áˆáˆˆá‰µ ጠቃሚ áŠáŒˆáˆ®á‰½ አáˆáŠá‰ ሩትáˆ::
አንደኛዠá‹áˆ…ን (imagined national culture) የአገራዊ ባህáˆáŠ• áˆáˆµáˆ ከመሃሉ ወደ ዳሠለማስተላለá የሚሆን á‹‹áŠáŠ›á‹ ቴáŠáŠ’ካዊ መሰረተ-áˆáˆ›á‰µ ሲሆን ሌላኛዠáŠáት አዕáˆáˆ® ያላቸዠየተማሩ ሊቃá‹áŠ•á‰µ ያለመኖሠáŠá‹:: áˆá‹áˆˆáˆµáˆ‹áˆ´ á‹áˆ…ን ለመገንባት በሚታገሉበት ወቅት አáŠáˆ«áˆª ብሔáˆá‰°áŠžá‰½áŠ“ ኮሚኒስት ቡድኖች በመብረቅ áጥáŠá‰µ ንጉሳዊá‹áŠ• አገዛዠገረሰሱት:: ስለዚህሠያáˆá‰°áŒ ናቀቀዠየኢትዮጵያ ሀገሠáŒáŠ•á‰£á‰³ á•áˆ®á‹¤ የደáˆáŒ የአáˆáˆ™á‹ ጥበቃ ታáŠáˆŽá‰ ት እስከ 1991 ቆየ::የጌንት ዩንቨáˆáˆ²á‰²á‹ áŠáˆáˆµá‰¶á ቫን ደሠቤከን ኢትዮጵያ ከተማከለዠንጉሳዊ አገዛዠወደ áŒá‹°áˆ«áˆ ሪáብሊአበሚለዠየአáሪካ áŽáŠ¨áˆµ 2007 መጣጥá‰áˆ ሽáŒáŒáˆ©áŠ• በሚመለከት በጥáˆá‰€á‰µ ጽááˆ:: በተለዠአáሪካ á‹áˆµáŒ¥ የብሔረ-መንáŒáˆµá‰µ áˆáˆµáˆ¨á‰³á‹ ስትራቴጂ አካሠየሆáŠáŠ“ ለሀገራዊዠማንáŠá‰µ በማድላት እና እንዲኖሠየዘá‹áŒ ማህበረሰቦችን ማዳከሠየሚሠመሪ ሀሳብ á‹á‰°áŒˆá‰ ራሠá‹áˆˆáŠ“áˆ::
3. ሌá‰áŠ• እና ሌሎችáˆ
ዶናáˆá‹µ ሌá‰áŠ• በኢትዮጵያ ታሪáŠáŠ“ ማህበረሰብ ጉዳዮች ጥáˆá‰… ጥናቶች በማድረጠየታወቀ አሜሪካዊ á•áˆ®áŒáˆ°áˆ áŠá‹:: ብዙ ስራዎቹ ለቀዳማዊ ኃá‹áˆˆáˆµáˆ‹áˆ´ ባለዠአድናቆትና áŠá‰¥áˆ ከመሸáˆáŠ“ቸዠበቀሠ‘ሀገራዊ’አጀንዳን አበረታች áŠá‹:: እንደ ሌá‰áŠ• በáŠá‰¥áˆ¨ áŠáŒˆáˆµá‰µ á‹áˆµáŒ¥ ‘ብሔረ-‘ የሚለá‹áŠ• ስያሜ አራት አቻ áŒáŠ• አሻሚ ትáˆáŒ‰áˆžá‰½ ሊኖሩት á‹á‰½áˆ‹áˆ á‹áˆˆáŠ“áˆ:: እáŠáˆ±áˆ መሬት(ሀገáˆ) /land/ ህá‹á‰¥/people/ ዘá‹áŒ/nation/ና የá–ለቲካ ማህበረሰብ/polity/:: በዚህ ላዠ(ኢማጅንድ [አብሲንያዊ]ማህበረስብ)እና መሰረተ-áˆáˆ›á‰±áˆ በኢኦተ ቤተáŠáˆáˆµá‰²á‹«áŠ• ና በሊቃá‹áŠ•á‰°-ቤተáŠáˆáˆµá‰²á‹«áŠ• አማካá‹áŠá‰µ ተዘáˆáŒá‰¶ áŠá‰ ሠá‹áˆˆáŠ“áˆ:: ችáŒáˆ© ኢትዮጵያ በተለዠወደኋላ ከቀረችን አብሲንያ በእጅጉ ትሰá‹áˆˆá‰½áˆ á‹áˆµá‰¥áˆµá‰¥áŠ“ የበáˆáŠ«á‰³ ማህበረሰብ ጥáˆá‰…ሠሀገáˆáˆ áŠá‰½::
በእáˆáŒáŒ¥ ሌá‰áŠ• ኢትዮጵያን አንድ ሀገሠአንድ ህá‹á‰¥áŠ“ አንድ ሰንደቅ በሚለዠመንገድ መá‹áˆ°á‹µ á‹á‰ƒáŒ£á‹‹áˆ:: የኢትዮጵያን ኔሽንáŠá‰µ አá‹áˆ®á“á‹á‹«áŠ• á‹áˆ…ን እá‹á‰³ ከማáˆáŒ£á‰³á‰¸á‹ በáŠá‰µ ኢትዮጵያ á‹áˆµáŒ¥ áŠá‰ ሠብሎ á‹áŠ¨áˆ«áŠ¨áˆ«áˆ:: áŠá‰¥áˆ¨ áŠáŒˆáˆµá‰µ የዚህ አá‹áŠá‰°áŠ› ማሳያ áŠá‹ á‹áˆˆáŠ“áˆ:: ብሔáˆ/ኔሽን/ የሚለዠጽንሰ ሀሳብ በጣሠዘመናዊ አስተሳሰብ መሆኑን ኤሊ ኬዱሪንና áŠáˆá‹«áŒ ካላáˆáŠ•áŠ• ጠቅሶ በ2003 ለ 15ኛዠየኢትዮጵያ ጥናት Reconfiguring the Ethiopian Nation in a global era በሚሠáˆá‹•áˆµ አቅáˆá‰§áˆ::
በዚሠጥናት á‹áˆµáŒ¥ የተጠቀሰዠካዱሪ ናሽናሊá‹áˆáŠ• እንደ አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ መለኪያ áŠá‹ የሚያየዠእናሠበዚህ አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚á‹«á‹Š ዶáŠá‰µáˆªáŠ• መሰረት የሰዠáˆáŒ… በተáˆáŒ¥áˆ®á‹ በብሔሠየተከá‹áˆáˆˆ áŠá‹ ብሎ አያበቃሠáŠáŒˆáˆ áŒáŠ• ብሔሮች በታወበመገለጫዎች á‹áˆˆá‹«áˆ‰ እንደዚáˆáˆ በብሔሠላዠየተመሰረተ መንáŒáˆµá‰µ ህጋዊ(legitmate)áŠá‹ á‹áˆˆáŠ“áˆ:: á‹áˆáŠ•áŠ“ ሌá‰áŠ• ብሔáˆáŠ• በካዱሪ አመለካከት አንጻሠእንዴት እንደሚያየዠ(የአንድ ዘá‹áŒ ሃá‹áˆ›áŠ–ትና ባህሠáŒá‹›á‰µ ወá‹áˆµ የድብáˆá‰…ና ብዙኋን ህብረት )በáŒáˆáŒ½ አስረáŒáŒ¦ ከማለá á‹áˆá‰… አáˆá‰³á‰¶á‰µ á‹«áˆá‹áˆ::
4. áˆáˆáˆ«á‹Šá‹ ጋዜጠáŠáŠá‰µáŠ“ አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ዊዠጋዜጠáŠáŠá‰µ
እንደ ሌá‰áŠ• áˆáˆ‰ áˆáˆáˆ«á‹Š የሚመስሉ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• የአá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ ትብታብ የሚያካáሉ áˆáˆáˆ«áŠ•áˆ ጋዜጠኞች አሉ:: በበኩሌ የáˆáŠ•áˆáˆáŒˆá‹áŠ• አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚á‹«á‹Š አመለካከት ለመደገá áˆáˆ³áˆŒá‹Žá‰½áŠ“ ጽንሰ ሀሳቦችን á‹°áˆá‹µáˆ® ለማሳመን መá‹á‰°áˆá‰°áˆ á‹á‰»áˆ‹áˆ ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• መብትሠáŠá‹:: áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• áˆáˆáˆ«áŠ•áŠ“ ወደዚህ የቀረቡ ተደáˆáŒˆá‹ የሚሳሉ ጋዜጠኞች በዚህ መንገድ ለራስ ሀሳብና አመለካከት ሲያደሉ ማየት አá‹á‹‹áŒ¥áˆáŠáˆ::
መስáን áŠáŒ‹áˆ½ ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µáŠ• በ3.1, 3.2 እና 3.3 በሚባሉ ሶስት áŠáሎች ከáሎ አቅáˆá‰¦áˆáŠ“áˆ:: á‹áˆáŠ•áŠ“ በዚህ ደረጃ ለራሳቸዠአá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚á‹«á‹Š ሀሳብ ያደላሉ ብዬ áˆáŒ ቅሳቸዠከáˆáˆáˆáŒ‹á‰¸á‹ ሰዎች መካከሠáˆáŠ“áˆá‰£á‰µ የመጨረሻዠመስáን áŠáŒ‹áˆ½ áŠá‹:: á‹áˆ… áŠáŒˆáˆ ወሰድ መáˆáˆµ ስለማያደáˆáŒˆá‹ ሳá‹áˆ†áŠ• በአብዛኛዠከየትኛá‹áˆ አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚á‹«á‹Š áŠá‰ ብ ላለመካተት አስታራቂ ሚናን የሚጫወት ተደáˆáŒŽ ስለሚሳሠወá‹áˆ ስለሚሞáŠáˆ ወá‹áˆ እንዲያ እንዲታሰብ ስለሚጥሠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ::
ባለáˆá‹ ጊዜ በየማአናáŒáˆ½áŠ“ በእáˆáˆ± መካከሠበዶቼዎሌ ራዲዮ በተካሄደዠáŠáˆáŠáˆ á‹áˆµáŒ¥ ‘ማን áŠá‹ አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ á‹«áˆá‰³áŒ ቀ ጋዜጠኛ?’ በሚለዠሀሳብ ላዠከáŠáˆáŠáˆ© በáŠá‰µáˆ በኋላሠሳስብበት áŠá‰ áˆ::እንደኔ ‘áŠáŒ»’ ጋዜጠኛ የሚባሠበኢትዮጵያ ማህበረሰብ áŠá‰ ብ á‹áˆµáŒ¥ የለሠየሚለዠሀሳብ ያስማማኛáˆ::áˆáŠ“áˆá‰£á‰µ ጋዜጠáŠáŠá‰µ አዲሱ á’ስአá‹áŠ ሠ(PSIR) ሆኖ እንደሆን አላá‹á‰…áˆ:::: áˆáˆ‰áˆ የየራሱ የአá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ ጥጠአለá‹::ችáŒáˆ© አንድ ጋዜጠኛ ከዚህ ወá‹áˆ ከዚያ ጥጠስለሚመደብ አá‹á‹°áˆˆáˆ:: á‹áˆá‰… አንደኛá‹áŠ• ‘አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ የተጫáŠá‹’ ሌላá‹áŠ• ‘áŠáŒ»’ የáˆáŠ“á‹°áˆáŒá‰ ት መለኪያ ትáŠáŠáˆ አá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆ::
እዚህ ላዠአá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ የሚለá‹áŠ• በáˆáˆˆá‰µ መንገድ እንዲታዠእሻለáˆ:: አንደኛዠየአንድ ቡድንና አባላቱ መሰረታዊ እáˆáŠá‰¶á‰½áŠ“ የእáˆáŠá‰µ ስáˆá‹“ትን á‹áˆ˜áˆˆáŠ¨á‰³áˆ የሚለዠáŠá‹::áˆáˆˆá‰°áŠ›á‹ የተሳሳተ እáˆáŠá‰µ ወá‹áˆ የሀሰት ንቃተ ህሊናን á‹áˆ˜áˆˆáŠ¨á‰³áˆ:: áˆáˆˆá‰°áŠ›á‹ በተለዠበማáˆáŠáˆµ ጽáˆáŽá‰½ á‹áˆµáŒ¥ የሀሰት ንቃተ ህሊና አንድ ያለን áˆáŠ”ታ ለማስቀጠሠየሚሻ ቡድን á‹áˆ…ን የሀሰት ንቃተ ህሊና ተጠቅሞ ያለá‹áŠ• áˆáŠ”ታ ህጋዊáŠá‰µ ለማላበስ ወá‹áˆ እá‹áŠá‰°áŠ›á‹ ማህበረሰባዊ áˆáŒ£áŠ” ሀብት በትáŠáŠáˆ እንዳá‹á‰³á‹ እንደ áŒáŠ•á‰¥áˆ ለመደበቅ/ለማáŒá‰ áˆá‰ áˆ/ á‹áŒ ቀáˆá‰ ታሠá‹áˆ‹áˆ::
በዚህ መሰረት መስáን áŠáŒ‹áˆ½ በጥንቃቄ የተጻሠአá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ ቀመስ የሆአጽሑá አቅáˆá‰¦áˆáŠ“ሠብዬ አáˆáŠ“ለáˆ:: ችáŒáˆ© አá‹á‹²á‹ŽáˆŽáŒ‚ መለወሱ አá‹á‹°áˆˆáˆ:: ብዙዎች እንደ አስታራቂና ተራማጅ አድáˆáŒˆá‹ ማሰባቸዠላዠáŠá‹:: ተራማጅ አáˆáˆˆá‹áˆ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ለáˆáˆ³áˆŒ 3.1 ከሳá‹áŠ•áˆµáŠ“ áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ á‹áˆá‰… ለሀá‹áˆ›áŠ–ት á‹á‰€áˆá‰£áˆ:: á‹áˆ… áˆáŠ ሰዠáˆáˆ‰ የመንáˆáˆ³á‹Šá‹‹áŠ“ የተመረጠችዋን ኢትዮጵያ ማህበረሰብን áˆáˆµáˆ ከሚቀáˆáŒ¸á‹ áŠá‰¥áˆ¨ áŠáŒˆáˆµá‰µ ጋሠá‹áˆ˜áˆ³áˆ°áˆ‹áˆ::
áŠá‰¥áˆ¨ áŠáŒˆáˆµá‰µ የተመረጠህá‹á‰¥áŠá‰µ በእስራኤሠስለከሽሠወደ ኢትዮጵያ ተላáˆáሠብሎ áŠá‹ የሚሰብከá‹:: ቢያንስ አብዛኛዠየáŠá‰¥áˆ¨ áŠáŒˆáˆµá‰µ áŠáሠሲጻá የዛሬዋ ኢትዮጵያ አለመኖáˆá‹‹ áŒáŠ• ሀሳቡን ደካማ መከራከሪያ á‹«á‹°áˆáŒˆá‹‹áˆ:: እንደዚáˆáˆ የተመረጠህá‹á‰¥ ረሀብ የማá‹áˆˆá‰€á‹ ችጋáˆáŠ“ ድንá‰áˆáŠ“ የተጣባዠመሆኑ ከበቂ በላዠá‹áˆ…ን አስተሳሰብ á‹á‹µá‰… እንድናደáˆáŒ á‹á‹ˆá‰°á‹á‰°áŠ“áˆ:: á‹áˆ… እንáŒá‹²áˆ… መሰረታዊá‹áŠ• ‘መመረጥ’ የሚለá‹áŠ• አስተሳሰብ ጥያቄ á‹áˆµáŒ¥ ያለማስገባት ቸáˆáŠá‰µ ተጠናá‹á‰¶áŠ• áŒáˆáˆ áŠá‹::
መስáን በ3.1 እንደሚለዠ” [á‹áˆ…] ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µ ራሱን የáˆáˆ‰áˆ የአገራችን ብሔረሰቦች አካሠአድáˆáŒŽ á‹áˆ˜áˆˆáŠ¨á‰³áˆá¤ ለአንዱ የተለየ ቅáˆá‰ ት አá‹áˆ°áˆ›á‹áˆá¢ እáŠá‹šáˆ… ሰዎች áˆáŠáŠ•á‹«á‰± áˆáŠ•áˆ á‹áˆáŠ•á£ ራሳቸá‹áŠ• የዚህ ወá‹áˆ የዚያኛዠአንድ ብሔረሰብ አባሠአድáˆáŒˆá‹ አá‹á‰†áŒ¥áˆ©áˆá¢ የዚህ ማንáŠá‰µ ባለቤት የሆáŠá‹ ኢትዮጵያዊᣠበአገሪቱ á‹áˆµáŒ¥ የሚገአማንኛá‹áˆ áŠáŒˆáˆ እኩሠተጋሪ ባለቤት እንደሆአያáˆáŠ“áˆá¢ ብሔረሰባዊ ማንáŠá‰µáŠ• ያከብራáˆá¢ ብሔረሰባዊ ማንáŠá‰µáŠ• ተገዳዳሪዠአድáˆáŒŽ አá‹áˆáˆ«á‹áˆá¢ á‹áˆ… ማንáŠá‰µ ድንገት ከሰማዠወáˆá‹¶ የáˆáˆ‰áˆ አካሠáŠáŠ የሚáˆá£ ባለቤት አáˆá‰£ ማንáŠá‰µ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢” á‹áˆ…ን በእáˆáŠá‰µ ካáˆáˆ†áŠ በቀሠበተጨባጠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ማሳመን አá‹á‰»áˆáˆ:: ከትáˆáˆ…áˆá‰°-ስላሴ አንድáŠá‰µáŠ“ ሶስትáŠá‰µ áˆáˆµáŒ¢áˆ የሚበáˆáŒ¥ ዶáŒáˆ› áŠá‹::
በመስáን ቸáˆáŠá‰µ 3.1 áŒáˆá‰¥áˆ አጥáˆá‰€áŠ•áˆˆá‰µ እንጂ áˆáˆá‹³á‰½áŠ•áˆ አመለካከቶቻችንን የሚያሳብá‰á‰µ ስáŠá‰ƒáˆŽá‰»á‰½áŠ•áˆ የሚሉት ቢኖሠá‹áˆ…ን የመሰለ ኢትዮጵያዊáŠá‰µ ማንáŠá‰µ እኛ ሀገሠአá‹á‹°áˆˆáˆ በáˆá‹•áˆ«á‰£á‹á‹«áŠ• ዘንድሠገና አáˆá‰°áˆáŒ ረáˆ:: ለáˆáˆ³áˆŒ በáላንደáˆáˆµ ሰሜኖቹና በáˆáˆ¨áŠ•áˆ³á‹Šá‹«áŠ• ደቡቦች መካከሠያለዠáትጊያ ቤáˆáŒ…የማዊáŠá‰µ ገና ተሰáˆá‰¶ ያለማለበáˆáˆáŠá‰µ áŠá‹:: á‹áˆ… በብሪታንያ በአራቱ አካሎቿ መካከሠበተለá‹áˆ በስኮትላንድ ጥያቄሠá‹áˆµáŒ¥ á‹áŠ•áŒ¸á‰£áˆ¨á‰ƒáˆ:: ለáˆáŠ• ስኮትላንዶች ራሳቸá‹áŠ• በáˆáˆ‰áˆ የአገሪቱ አካሎች ጋሠአብሮ ማየት ተሳናቸá‹?
ስለዚህ á‹áˆ… ከáˆá‹µáˆáˆ ከእá‹áŠá‰µáˆ የራቀ ማንáŠá‰µ áŠá‹:: እንዲሠá‹áˆáŠ• ብለን እንቀበáˆáŠ“ ለ84ቱ ብሔሮች ወገንተኛ መሆን ወá‹áˆ ራሳቸá‹áŠ• በዚያ ቦታ ማስቀመጥ á‹á‰…áˆáŠ“ በቅጡ የሚያá‹á‰ ሰዎች ከዘጠና ሚሊዮን ህá‹á‰¥ በጣት የሚቆጠሩ áŠá‹ የሚሆኑት:: እዚህ ላዠበዮáˆá‹³áŠ–ስ እንዳለዠ3.1 ሲá‹á‰… 3.3 á‹áˆ†áŠ“ሠበሚለዠእስማማለáˆ:: በዚህ አገላለጽ 3.1 የተሳሳተ እáˆáŠá‰µ (ሚስጋá‹á‹µá‹µ ብሊá) ሲሆን 3.3ን ለማጽናት የሚንደረደሠáŒáˆá‰¥áˆ áŠá‹ ባዠáŠáŠ::
ከዚያ በተረሠማንáŠá‰µáŠ• በተመለከተ የቀረቡ ሀሳቦችን እየáˆá‰³áŠ• ማየት á‹áŠ–áˆá‰¥áŠ“áˆ:: ከዚህ በታች የአመáŠáŠ•á‹® መá‹áˆˆáˆµ የማá‹á‰ ት áŠááˆáŠ• አንድ ማሳያ አቀáˆá‰£áˆˆáˆ:: በመስáን ጽáˆá á‹áˆµáŒ¥ 1.1
1.1 ‘አንድ ማንáŠá‰µ በጉáˆáˆ… የሚታየዠከሌላዠጋሠሲáŠáŒ»áŒ¸áˆ áŠá‹::አንድ ሰዠማንáŠá‰±áŠ• የሚገáˆáŒ½á‰ ት መንገድ እንደáˆáŠ”ታዠá‹áˆˆá‹«á‹«áˆ::’ በዚህ መሰረት ሀገራዊ ማንáŠá‰µ ከ ብሔረሰባዊ ማንáŠá‰µ በሚለዠንá…á…ሠተገቢáŠá‰µ ላዠጥያቄ አለáŠ:: áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ
ሀ)á‹áˆ… ንá…á…ሠáŠáˆáŠáˆ© በኢትዮጵያá‹á‹«áŠ• መካከሠመሆኑን ሽáˆáŒ¦ á‹áŠá‹³áˆ::á‹áˆ…ሠማለት ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µ አንዱ እንዳለዠሲቀበሠየብሔሠማንáŠá‰´áŠ• ቅድሚያ እንዲሰጠዠእáˆáˆáŒ‹áˆˆáˆ የሚለዠበáጥáŠá‰µ ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰±áŠ• እንዳወለቀ አድáˆáŒŽ á‹áˆ¨á‹³áˆ:: የ3.1 ማንáŠá‰µ በኢትዮጵያ ስሠመቅረብ የለበትáˆ:: የከተሜዠንዑስ ማንáŠá‰µ áŠá‹:: á‹áˆ… ከተሜዠበተለá‹áˆ በቅንáŠá‰µ በáˆáˆá‹µ ብዛት ወá‹áˆ በትáˆáˆ…áˆá‰µ ከ3.3 ወደ 3.1 የተሽጋገረ አለ ብለን የተቀበáˆáŠ• እንደሆን áŠá‹::
ለ) የብሔሠማንáŠá‰µáŠ“ ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µ -áˆáˆˆá‰± ለንá…á…ሠበአንድ አá‹á‹µ የሚቀáˆá‰¡ አá‹á‹°áˆ‰áˆ::ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µáˆ…ን ከአáሪካዊ ማንáŠá‰µáˆ… ወá‹áˆ ከሰá‹áŠá‰µáˆ… ጋሠአታáŠáŒ»áŒ½áˆ¨á‹áˆ::ኢትዮጵያዊ áŠáŠ ስትሠቢያንስ ከኢትዮጵያ ዜጎች የáˆá‰µáˆ˜á‹°á‰¥ አáሪካዊ መሆንህን እና ሰዠመሆንህን መቀበሠá‹áŠ–áˆá‰ ታáˆ:: ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µáˆ… ከናá‹áŒ„ሪያዊ ማንáŠá‰± ከኬንያዊ ማንáŠá‰± ወá‹áˆ ከእንáŒáˆŠá‹›á‹Š ማንáŠá‰± áˆá‰³áŠáŒ»áŒ½áˆ ትችላለህ:: ሀá‹áˆ³áŠá‰±áŠ• ከናá‹áŒ„ሪያዊáŠá‰± ወá‹áˆ አማራáŠá‰±áŠ• ከኢትዮጵያዊáŠá‰± አታáŠáŒ»áŒ½áˆáˆ::የተለያየ መደብ ማንáŠá‰¶á‰½ ናቸá‹áŠ“:: መዋቅራዊ ያደረáŒáŠá‹ እንደሆን አንዱ ንዑስ አንዱ ከá ያለ ማንáŠá‰¶á‰½ á‹áˆ˜áˆµáˆ‰áŠ›áˆ::
áˆ)በዚያ ላዠበስብስብ ስሌት áˆáˆ‰áˆ በኢትዮጵያ ድንበሠá‹áˆµáŒ¥ ያለ ብሔረሰባዊ ማንáŠá‰µ ኢትዮጵያዊ ለáˆáŠ•áˆˆá‹ ማንáŠá‰µ አáŠáˆ°áˆ በዛሠየሚያበረáŠá‰°á‹ አስተዋጽኦ አለዠብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• የማንáŠá‰± አባáˆáˆ áŠá‹:: በሌላ አባባሠ1) ብማ Є ኢማ ከሆáŠ:: 2)ብማ≠ኢማ እና ብማ ∩ ኢማ=ብማ áŠá‹:: በመስáን እá‹á‰³ የሄድን እንደሆን áŒáŠ• የብሔረሰብ ማንáŠá‰µáŠ• ከኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µ ጋሠስናáŠáŒ»áŒ¸áˆ áˆáˆˆá‰± እኩሠáŒáˆá‰¶á‰½ ያረጋቸዋáˆ::á‹« á‹°áŒáˆž ትáŠáŠáˆ አá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆ:: ኢትዮጵያ የበáˆáŠ«á‰³ ብሔሮች ሀገሠናት:: ከዚህ á‹áˆµáŒ¥ የሚመደብ አንድ ባህሠቋንቋና ሀá‹áˆ›áŠ–ት የዚህ ሞዚያአአካሠእንጂ áˆáˆˆáŠ•á‰°áŠ“ዠአá‹á‹°áˆˆáˆ::
ከላዠእንደተባለዠኢትዮጵያ ሙሉ በሙሉ ተገንብታ ያላለቀች ሀገሠናት:: ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µáˆ እንዲሠáˆáˆ‹á‰½áŠ•áˆ áˆáŠ•á‹°áˆáˆµá‰ ት የሚገባንን ትáˆáˆ ያሳየን á‹áˆ†áŠ“ሠእንጂ ያላለቀ á•áˆ®áŒ€áŠá‰µ áŠá‹:: አለቀ የáˆáŠ•áˆˆá‹ እኔ የáˆá‰†áˆ¨á‰†áˆáˆ‹á‰µáŠ• ኢትዮጵያ የኔን ያህሠየሚቆረቆáˆáˆ‹á‰µ ጋáˆá‰¤áˆ‹ ወá‹áˆ ሱማሌ ወዘተ መáጠሠሲቻሠáŠá‹::እኔን የሚáŠáˆ½áŒ አሀገራዊ ስሜት አá‹áˆáŠ“ ደቡብ ያለá‹áŠ• ህ/ሰብ አባሠእኩሠሲáŠáˆ½áŒ á‹ áŠá‹:: ከዚህ እጅጠበጣሠእንáˆá‰ƒáˆˆáŠ•:: በኢትዮጵያ ስሠሊጠራ የሚችሠማንáŠá‰µ ገና መáጠሠá‹áŒ በቅብናáˆ:: አáˆáŠ• እኔ ኢትዮጵያዊ áŠáŠ የáˆáˆˆá‹ ጥቅሜን የáˆá‰³áˆµáŠ¨á‰¥áˆáˆáŠ ኢትዮጵያ ለሌሎችሠጥቅሠእንደáˆá‰µá‰†áˆ እáˆáŒáŒ ኛ ሲኮን áŠá‹:: á‹« ካáˆáˆ†áŠ ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µ á‹«áˆáŠá‹ ጠቦ የተሰዠ‘አብሲኒያዊáŠá‰µ’ ሲከá‹áˆ አማራáŠá‰µ ወá‹áˆ ትáŒáˆ«á‹‹á‹áŠá‰µ áŠá‹ ማለት áŠá‹:: á‹áˆ… á‹°áŒáˆž ሌሎቹን የመስáን በáˆáŠ«á‰³ የመከራከáˆá‹« áŠáŒ¥á‰¦á‰½ በዚህ መንደáˆá‹°áˆªá‹« ሀሳብ ላዠየተገáŠá‰¡ ስለሆኑ á‰áˆáˆ½ ያረጋቸዋáˆ::
â€áŠ¢á‰µá‹®áŒµá‹«á‹Š ማንáŠá‰µ አለን†የሚሉት ኢትዮጵያዊ ማáŠáŠá‰µáˆ አለብን ከሆአትáŠáŠáˆ ናቸá‹:: ችáŒáˆ© ኢትዮጵያዊ ማንáŠá‰µ መለኪያ ማለት እኛ áŠáŠ• ሲሆን áŠá‹:: የኢትዮጵያዊáŠá‰µ መለኪያዎች áŠáŠ• ወደማለት የሚወስድሠáŠá‹áŠ“:: ቀስ በቀስሠáŒá‰£á‰µ áŠá‹ እንጂ በራሱ ኢትዮጵያዊáŠá‰µáŠ• ወáŠáˆŽ የሚቆሠአá‹á‹°áˆˆáˆ ብáˆáˆ መስáን በኮመንቱ :: የኔ ጥያቄ ታዲያ ለáˆáŠ• ‘ኢትዮጵያዊ’ ማንáŠá‰µ á‹á‰£áˆ‹áˆ áŠá‹? áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ አስቀድሞ አሳሳች በመሆን በስሙ አዎንታዊና ቀና አመለካከት ለማáŒáŠ˜á‰µ ያለመ á‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆ::
Average Rating