በከበደ ካሳ
በኳታሠመንáŒáˆµá‰µ ሃብት የተቋቋመá‹áŠ“ ስአአáˆáŒ£áŒ ሩ ሲጠናሠየáˆá‹•áˆ«á‰¡áŠ• አለáˆáŠ“ የእስራኤሠሚዲያን የአረብ ሀገራት ጉዳዠአዘጋገብ ለመገዳደሠየተáˆáŒ ረዠየአáˆáŒ€á‹šáˆ« ቴሌቪዥን ጣቢያ ስትራáŒáˆ ኦቨሠናá‹áˆÂ በሚሠáˆá‹•áˆµ አንድ ዘጋቢ áŠáˆáˆ አዘጋጅቶ áŠá‰ áˆá¢ ጣቢያዠá‹áˆ…ን áŠáˆáˆ በቴሌቪዥኑ ያስተላለáˆá‹ ሲሆን በድረ ገá ላዠስለጫáŠá‹áˆ በáˆáŠ«á‰¶á‰½ ተመáˆáŠá‰°á‹á‰³áˆá¢
የዘጋቢ áŠáˆáˆ™ á‹á‹˜á‰µ በናá‹áˆ ወንዠየተáŠáˆ³ በላá‹áŠ›á‹áŠ“ በታችኛዠየተá‹áˆ°áˆ± ሀገራት መካከሠስለáŠáŒˆáˆ° á‹áŒ¥áˆ¨á‰µ ሲሆን ትኩረት ያደረገዠደáŒáˆž ከላá‹áŠ›á‹ ተá‹áˆ°áˆµ ኢትዮጵያ ላá‹á¤ ከታችኛዠተá‹áˆ°áˆµ á‹°áŒáˆž áŒá‰¥á… ላዠáŠá‹á¢ á‹áˆ…ን áŠáˆáˆ የኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ከሞላ ጎደሠእንደወረደ በሚባሠደረጃ ወደ አማáˆáŠ› ተáˆáŒ‰áˆž አቅáˆá‰¦á‰³áˆá¢ ‘ጠብá‰áŠ•â€™ የሚሠማስታወቂያ መሰራቱና áŠáˆáˆ™ በተደጋጋሚ መታየቱ የአባዠáጥጫ ከሚለዠጩኸታሠáˆá‹•áˆ± ጋሠተዳáˆáˆ® በáˆáŠ«á‰³ ኢትዮጵያዊያን እንደተከታተሉት ለመገመት አá‹áŠ¨á‰¥á‹µáˆá¢
á‹áˆ…ን ዘጋቢ áŠáˆáˆ የተከታተሉ የáˆá‰€áˆá‰£á‰¸á‹áŠ• ሰዎች ስለ ዘገባዠያላቸá‹áŠ• አስተያየት ጠá‹á‰„ያቸዠáŠá‰ áˆá¢ የሚበዙቱ እንዳደáŠá‰á‰µ áŠáŒáˆ¨á‹áŠ›áˆá¢ áˆáˆ‰áˆ ለማለት በሚቻáˆá‰ ት ደረጃ በáˆáˆµáˆ አጠቃቀሙᤠበትረካዠáሰትና በታሪአአወቃቀሩ በጥቅሉ በአቀራረብ ደረጃ áˆáˆáŒ¥ የሚባሠዘጋቢ áŠáˆáˆ እንደሆአá‹áˆµáˆ›áˆ›áˆ‰á¢ እኔሠበዚህ ረገድ áˆá‹©áŠá‰µ የለáŠáˆá¢ ሆኖሠአንዳንድ ያሳሰቡáŠáŠ• ጥያቄዎች ሳáŠáˆ³ የጠየቅኋቸá‹áˆ እንደኔዠáŒáˆ á‹áˆ‹á‰¸á‹‹áˆ አለያáˆÂ “እá‹áŠá‰µáŠáŠ• áŠá‹á¤ ከኢትዮጵያ ጥቅáˆáŠ“ አቋሠጋሠá‹áŒ‹áŒ«áˆâ€á‹áˆ‰áŠ›áˆá¢
በእኔ እáˆáŠá‰µ ዘገባዠከኢትዮጵያ á‹áˆá‰… ለáŒá‰¥á… ጥቅሠያደላᤠሶስተኛ ወገን ለኢትዮጵያ ሳá‹áˆ†áŠ• ለáŒá‰¥á… እንዲጨáŠá‰…ላት/እንዲያá‹áŠ•áˆ‹á‰µ የሚያደáˆáŒáŠ“ ኢትዮጵያ ከáˆá‰µáŠ¨á‰°áˆˆá‹ አብሮ የመáˆáˆ›á‰µ ወá‹áˆ በጋራ የመጠቀሠእሳቤ á‹áˆá‰… ለáጥጫና áŒáŒá‰µ መንስዔáŠá‰µ የቀረበáŠá‹á¢ á‹áˆ…ን የáˆáˆˆá‹ አáˆáŒ€á‹šáˆ« የአረብ አለሠሚዲያ áŠá‹á¤ áŒá‰¥á… á‹°áŒáˆž የአረቡ አለሠእáˆá‰¥áˆá‰µ áŠá‰½ ከሚሠአጠቃላዠáረጃ ተáŠáˆµá‰¼ ሳá‹áˆ†áŠ• ከራሱ ከዘገባዠá‹á‹˜á‰µ በመáŠáˆ³á‰µ áŠá‹á¢ የማáŠáˆ³á‰¸á‹ መከራከሪያዎችሠበáŠáˆáˆ™ á‹áˆµáŒ¥ ቃሠበቃሠየሰáˆáˆ© ናቸá‹á¢
á‹áˆ… ዘጋቢ áŠáˆáˆ ለኢትዮጵያ አá‹á‰ ጅሠስሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ከማደáˆáŒ‹á‰¸á‹ አንዱ የአባá‹/ናá‹áˆ ወንዠከኢትዮጵያ á‹áˆá‰… ለáŒá‰¥á… እጅጠአስáˆáˆ‹áŒŠ እንደሆአአድáˆáŒŽ ማቅረቡ áŠá‹á¢ እንደ áŠáˆáˆ™ አባዠለáŒá‰¥á… የህáˆá‹áŠ“ ጉዳዠሲሆን ለኢትዮጵያ áŒáŠ• የáˆáˆ›á‰µ ወá‹áˆ የእድገት ጉዳዠáŠá‹á¢Â በዘገባዠላዠእንደተገለá€á‹ ካá‹áˆ® የተáˆáŒ ረችá‹áŠ“ ያደገችዠበናá‹áˆ ወንዠየተáŠáˆ³ áŠá‹á¢ ያለ ናá‹áˆ አካባቢዠሰዠሊኖáˆá‰ ት የማá‹á‰½áˆ በረሃ áŠá‹á¢ ማንኛá‹áˆ áŒá‰¥áƒá‹Š በወንዙ ዙሪያ የመስáˆáˆ áቅሩሠከáተኛ áŠá‹á¢ ስለሆáŠáˆÂ “ሄሮዲተስ áŒá‰¥á…ን የአባዠስጦታ ብሎ ገáˆáŒ§á‰³áˆá¢ ትáŠáŠáˆˆáŠ› áŠ áŒˆáˆ‹áˆˆá… áŠá‹â€Â ሲሠá‹á‹°áˆ˜á‹µáˆ›áˆá¢
“በ1959ኙ ስáˆáˆáŠá‰µ መሰረት áŒá‰¥á… ከአባዠወንዠ55.5 ቢሊዮን ሜትሪአኪá‹á‰¥ á‹áˆƒ á‹á‹°áˆáˆ³á‰³áˆá¢ ሆኖሠáŒáŠ• ከዚያን áŒá‹œ ጀáˆáˆ® የáŒá‰¥á… ህá‹á‰¥ በሶስት እጥá አድጎ 80 ሚሊዮን በመድረሱ የá‹áˆƒ እጥረት አጋጥሟታáˆá¢â€Â ተብáˆáˆ በáŠáˆáˆ™ á‹áˆµáŒ¥á¢ ቃለ áˆáˆáˆáˆ± ያካተታቸዠየáŒá‰¥á… ወታደራዊ ተንታáŠÂ “በህáˆá‹áŠ“ና በደህንáŠá‰µ መካከሠáˆá‹©áŠá‰µ አለᤠእኛ ሙሉ በሙሉ የአባዠዉሃ ጥገኞች áŠáŠ•á¢ ሌላ የዉሃ áˆáŠ•áŒ የለንáˆá¢ ስለዚህ ሃበያለዠበአባዠዉሃ ላዠስጋት የሚáˆáŒ¥áˆ áŠáŒˆáˆ ሲኖሠበáŒá‰¥á†á‰½ ህáˆá‹áŠ“ ላዠያáŠáŒ£áŒ ረ áŠá‹ ማለት áŠá‹á¢ á‹áˆ… á‹°áŒáˆž በእኛ ላዠየዉሃ ጥáˆáŠ“ የሞት አደጋን እንዳያስከትሠያሰጋናáˆâ€Â á‹áˆ‹áˆ‰á¢áˆµáˆˆá‰°áŒ ቃሚáŠá‰µ የተጠየá‰á‰µ ኢትዮጵያዊ ወ/ሮ አጀበች á‹°áŒáˆž በመብራት እጦት መሰቃየታቸá‹áŠ• á‹áŠ“ገራሉᢠየáŠá‹šáˆ… ንáŒáŒáˆ®á‰½ ድáˆáˆÂ አባá‹/ናá‹áˆÂ ለáŒá‰¥áƒá‹‰á‹«áŠ• የህá‹á‹ˆá‰µ áˆáŠ•áŒá¤ ለኢትዮጵያዉያን áŒáŠ• የመብራት áˆáŠ•áŒ áŠá‹ የሚሠáŠá‹á¢
እኔ ወንዙ ለáŒá‰¥á… በáˆáŠ• ያህሠደረጃ ያስáˆáˆáŒ‹á‰³áˆ? የሚሠáŠáˆáŠáˆ á‹áˆµáŒ¥ መáŒá‰£á‰µ አáˆáˆáˆáŒáˆá¢ ወንዙ ከáŠáˆ± ህáˆá‹áŠ“ ጋሠአá‹á‰°áˆ³áˆ°áˆáˆ ብዬሠአáˆáŠ¨áˆ«áŠ¨áˆáˆá¢ ከáŒá‰¥á… በላዠለእኛ ያስáˆáˆáŒˆáŠ“áˆáˆ አáˆáˆáˆá¢ áŒáŠ• ሶስት ጥያቄዎችን አáŠáˆ³áˆˆáˆá¢
አንደኛዠናá‹áˆ ለáŒá‰¥á†á‰½ የሞት የሽረት ጉዳዠስለመሆኑ ማá‹áˆ«á‰± ለኢቲቪ áˆáŠ• á‹áˆá‹á‹µáˆˆá‰³áˆ? የሚሠáŠá‹á¢ á‹áˆ…ንንማ áŒá‰¥áƒá‹á‹«áŠ• ከá‹áˆá‹°á‰µ እስከሞታቸዠየሚሰበኩት አá‹á‹°áˆˆáˆ እንዴᢠá‹áˆ…ንንማ በራሳቸዠሚዲያ áˆáˆŒ የሚደጋáŒáˆ™áˆáŠ• አá‹á‹°áˆ እንዴ? ትáŠáŠáˆ አለመሆናቸá‹áŠ• ለማሳየት áŠá‹ እንዳáˆáˆ እንዲያ የሚሠáŠáŒˆáˆ አáˆáˆ°áˆ›áˆá‰ ትáˆá¢
áˆáˆˆá‰°áŠ›á‹ ጥያቄዬ áˆáŠ• የሚያሰጋ áŠáŒˆáˆ ስለመጣ áŠá‹ የáŒá‰¥á†á‰½áŠ• ስጋት ማንá€á‰£áˆ¨á‰… ያስáˆáˆˆáŒˆá‰ ት? የሚሠáŠá‹á¢ ኢትዮጵያ የዉሃዠመጠን አá‹á‰€áŠ•áˆµáˆá¤ ማንሠሳá‹áŒŽá‹³ ወንዙን በጋራ መጠቀሠእንችላለን እያለች ባለችበት áˆáŠ”ታ የáŠáˆ±áŠ•Â “በዉሃ ጥሠእናáˆá‰ƒáˆˆáŠ•â€Â ስጋት ማá‹áˆ«á‰µ ‘እንትን ያለበት á‹áˆ‹á‹ አá‹á‰½áˆáˆâ€˜ እንደሚባለዠአያስመስáˆáˆáŠ•? á‹áˆ… áŠáŒˆáˆ በተለዠኢትዮጵያና ብሪታኒያ ወንዙን áŒá‰¥á…ን ለማንበáˆáŠ¨áŠ á‹áŒ ቀሙበት áŠá‰ ሠተብሎ ከቀረበዠታሪአጋሠሲዳመሠየáŒá‰¥á… ስጋት ተገቢ áŠá‹ ወደሚሠማደማደሚያ አያደáˆáˆµáˆ? በáŠáˆáˆ™ á‹áˆµáŒ¥ ቀደáˆá‰µ የኢትዮጵያ ገዢዎች ከáŒá‰¥á… ወáˆá‰… ለማáŒáŠ˜á‰µ ሲሉ አባá‹áŠ• እንገድበዋለን እያሉ ያስáˆáˆ«áˆ© እንደáŠá‰ áˆáŠ“ ብሪታኒያሠየáŒá‰¥á†á‰½áŠ• የá€áˆ¨ ቅአáŒá‹›á‰µ እንቅስቃሴ ለመáŒá‰³á‰µ ስትሠበጥá‰áˆ አባá‹áŠ“ በáŠáŒ አባዠመካከሠáŒá‹µá‰¥ መስራቷ ተመáˆáŠá‰·áˆá¢ አáˆáŒ€á‹šáˆ« በተዘዋዋሪ እየተናገረ ያለዠአáˆáŠ•áˆ ኢትዮጵያ áŒá‹µá‰¡áŠ• áŒá‰¥á…ን ለማንበáˆáŠ¨áŠ áˆá‰µáŒ ቀáˆá‰ ት ትችላለች áŠá‹á¢
ሶስተኛዠጥያቄዬ áˆáˆˆá‰± ሀገሮች በáትሃዊ አጠቃቀሠላዠስáˆáˆáŠá‰µ ባáˆá‹°áˆ¨áˆ±á‰ ት áˆáŠ”ታ á‹áˆ…ን áŠáˆáˆ ያየ ሶስተኛ ወገን áˆáŠ• ሊያስብ á‹á‰½áˆ‹áˆ? áŠá‹á¢ በáŠáˆáˆ™ ላዠáŒá‰¥á†á‰½ ገና ከአáˆáŠ‘ በዉሃ እጥረት እየተሰቃዩ እንደሆአለማሳየት ታስቦ የገቡ áˆáˆµáˆŽá‰½ ብዙ ናቸá‹á¢ በáˆáŠ«á‰³ áŒá‰¥áƒá‹á‹«áŠ• ጀሪካኖችን á‹á‹˜á‹ በአንድ ቧንቧ ዙሪያ ሲራኮቱ á‹á‰³á‹«áˆ‰á¢ á‹áˆ… áŒáŠ• አጠቃላዩን የáŒá‰¥á… áˆáŠ”ታ ገላጠአá‹á‹°áˆˆáˆá¢ á‹áˆá‰áŠ•áˆ áŒá‰¥á†á‰½ የሚታወá‰á‰µáŠ“ ራሳቸá‹áˆ የማá‹áŠá‹±á‰µ በዉሃ አጠቃቀማቸዠአባካአእንደሆኑ áŠá‹á¢ እንáŒá‹²áˆ… ሶስተኛ ወገን ሲባሠለጋሽ ድáˆáŒ…ቶችንᤠሃያላን መንáŒáˆµá‰³á‰µáŠ•á¤ ሌሎች የአáሪካ ሀገራትን ያካትታáˆá¢ á‹áˆ…ን áŠáˆáˆ ሲመለከቱ የሚያá‹áŠ‘ት ለማን á‹áˆ†áŠ“áˆ? መብራት ለáˆá‰µáˆáˆáŒˆá‹áŠ“ ሌሎች አማራጮች አáˆá‰µ ተብላ በáŠáˆáˆ™ ለተáˆáˆ¨áŒ€á‰½á‹ ኢትዮጵያ? ወá‹áˆµ ህá‹á‹ˆá‰· በሙሉ በናá‹áˆ ላዠየተንጠለጠለና የመጠጥ ዉሃ አጥታ የáˆá‰µáˆ°á‰ƒá‹ ተደáˆáŒ‹ ለተሳለችዠáŒá‰¥á…?
áˆáˆˆá‰°áŠ›á‹ የመከራከሪያ áŠáŒ¥á‰¤ ዘጋቢ áŠáˆáˆ™ አባá‹/ናá‹áˆáŠ• ከትብብሠá‹áˆá‰… የáŒáŒá‰µ áˆáŠ•áŒ አድáˆáŒŽ ስሎታሠየሚሠáŠá‹á¢ á‹áˆ…ን የáˆáˆ˜á‹áŠá‹ ኢትዮጵያ ከያዘችዠአባá‹/ናá‹áˆ የትብብሠእንጂ የáŒáŒá‰µ áˆáŠ•áŒ ሊሆን አá‹á‰½áˆáˆ ከሚለዠአቋሠተáŠáˆµá‰¼ áŠá‹á¢ የዘጋቢ áŠáˆáˆ™ áˆá‹•áˆµ በእንáŒáˆŠá‹˜áŠ›á‹Â ስትራáŒáˆ ኦቨሠናá‹áˆÂ የሚሠሲሆን ኢቲቪ የተረጎመá‹áˆÂ የአባዠáጥጫ በሚሠáŠá‹á¢ የáŠáˆáˆ™ ችáŒáˆ ከዚህ á‹áŠáˆ³áˆá¢ የአáˆáŒ€á‹šáˆ«áŠ• ቀáˆá‰¥ የሳበዠኢትዮጵያ የáˆá‰µáŠ¨á‰°áˆˆá‹ አባá‹/ናá‹áˆ ለáˆáˆ‹á‰½áŠ•áˆ በቂ áŠá‹ የሚለዠየትብብሠመንáˆáˆµ ሳá‹áˆ†áŠ• áŒá‰¥á… የáˆá‰µáˆ°á‰¥áŠ¨á‹ የዜሮ ድáˆáˆ á‹áŒ¤á‰µ áŠá‹á¢ በáŒáˆá…áˆÂ “ናá‹áˆ የህá‹á‹ˆá‰µáˆ የáŒáŒá‰µáˆ áˆáŠ•áŒ áŠá‹â€Â á‹áˆ‹áˆá¢ የህá‹á‹ˆá‰µ áˆáŠ•áŒ የተባለዠለáŒá‰¥á… ሲሆን የáŒáŒá‰µ áˆáŠ•áŒ የተባለዠለáˆáˆˆá‰± ሀገራት መሆኑ áŠá‹á¢ የትብብሠáˆáŠ•áŒ መሆን እንደሚችሠáŒáŠ• አያረጋáŒáŒ¥áˆá¢
ኢትዮጵያና áŒá‰¥á… ያላቸዠባላንጣáŠá‰µ እድሜ ጠገብ መሆኑን የሚገáˆá€á‹ á‹áˆ… áŠáˆáˆ áˆáˆˆá‰±áˆ ሀገራት የስáˆáŒ£áŠ” áˆáŠ•áŒ ከሆኑበት የጥንቱ ታሪካቸዠጀáˆáˆ® ተቀናቃአሆáŠá‹ መኖራቸá‹áŠ• ያሳያáˆá¢ አᄠኃá‹áˆˆáˆµáˆ‹áˆ´ እና ገማሠአብደሠናስሠáˆáˆˆá‰±áˆ ራሳቸá‹áŠ• የአáሪካ áŒáŠ•á‰£áˆ ቀደሠመሪ አድáˆáŒˆá‹ ስለሚወስዱ በያዟቸዠተቃራኒ የá–ለቲካ አስተሳሰብ áˆá‹©áŠá‰µ /ኢáˆá”ሪያሊስትና á€áˆ¨ ኢáˆá”ሪያሊስት/ á‹áˆµáŒ¥ ሆáŠá‹ በተቀናቃáŠáŠá‰µ መኖራቸá‹áŠ• ያትታáˆá¢ á‹áŒ¥áˆ¨á‰± በደáˆáŒ መንáŒáˆµá‰µ ወቅትሠመቀጠሉንና የዚህሠáˆáŠ•áŒ© መንáŒáˆµá‰± ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ áŠá‰±áŠ• ወደ ሶቪየት ሲያዞሠአንዋሠሳዳት á‹°áŒáˆž ወደ áˆá‹•áˆ«á‰£á‹á‹«áŠ• በማዞሩ áˆáˆˆá‰± ሀገሮች በáˆáˆˆá‰± የአለሠጎራዎች ማዶና ማዶ መሰለá‹á‰¸á‹ እንደሆአያስታá‹áˆ³áˆá¢ አáˆáŠ• á‹°áŒáˆž ኢትዮጵያ አስቸጋሪ áˆá‰°áŠ“ á‹áˆµáŒ¥ ገብታለች á‹áˆ‹áˆ የአáˆáŒ€á‹šáˆ«á‹ ጋዜጠኛá¢áŠ¥áŠ•á‹°á‹˜áŒˆá‰£á‹Â “አáˆáŠ• ኢትዮጵያ በáˆáˆˆá‰µ አማራጮች የተወጠረች ሀገሠሆናለችᢠበአንድ በኩሠወንዙን ለáˆáˆ›á‰µ የማዋሠበሌላ በኩሠደáŒáˆž ከታችኞቹ የአባዠተá‹áˆ°áˆµ ጎረቤቶቿ ጋሠያላትን áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ በማሻከሠመካከሠያሉትን አማራጮች በትኩረት ታያቸዋለችá¢â€
እዚህሠላዠዘገባዠእá‹áŠá‰µáŠ• አáˆá‹«á‹˜áˆ ብዬ አáˆáŠ¨áˆ«áŠ¨áˆáˆá¢ ጥያቄዬ á‹áˆ… እá‹áŠá‰µ ትብብáˆáŠ• በáˆáŠ•áˆ»á‹ በእኛ በኢትዮጵያá‹á‹«áŠ• መዘገቡ á‹á‹á‹³á‹ áˆáŠ•á‹µáŠ• áŠá‹? የሚሠáŠá‹á¢ የኔ ጥያቄ ለáˆáŠ• ያለá‰á‰µáŠ• የáŒáŒá‰µ መንስዔዎቻችንን ከáˆáŠ“ጎላ አዳዲሶቹን የትብብሠአማራጮቻችንን አንተáŠá‰µáŠ•áˆ? የሚሠáŠá‹á¢ አáˆáŠ• አá„ዎቹ የሉáˆá¤ á‹°áˆáŒáˆ ተገáˆáˆµáˆ·áˆá¢ በáˆá‰µáŠ© ያለá‹â€˜á‰ ጠላቶች ተከብቤያለáˆâ€™Â ከሚሠየቆየ ስሜት ራሱን አá‹áŒ¥á‰¶ ከጎረቤቶቹ ጋሠበጥቅሠየተሳሰረᤠá‹áˆ…ንንሠወደ ሌላ ታላቅ áˆá‹•áˆ«á ለማሸጋገሠእየሰራ ያለ መንáŒáˆµá‰µ áŠá‹á¢ ታዲያ áŠáˆáˆ™ áˆáŠá‹‹ á‹áˆ…ን ተáŒá‰£áˆ«á‰½áŠ•áŠ• ዘáŠáŒ‹á‹? áˆáŠá‹áˆµ ከጎረቤቶቻችን ጋሠያለንን áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ ሳናሻáŠáˆ አብረን መበáˆá€áŒ á‹á‰»áˆ‹áˆ የሚለá‹áŠ• ሶስተኛá‹áŠ• አማራጠሳያቀáˆá‰ ዠአለáˆ?
ወደ ሶስተኛዠáˆáŠáŠ•á‹«á‰´ áˆáˆˆáᢠበዚህ ዘጋቢ áŠáˆáˆ ላዠየኢትዮጵያን ጥቅሠየሚጎዱ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• በአáŒá‰£á‰¡ áˆáˆ‹áˆ½ á‹«áˆá‰°áˆ°áŒ ባቸዠሃሳቦች አሉᢠአንደኛዠáŒá‰¥áƒá‹Šá‹ የá–ለቲካ ተንታአአብዱሠዋሂብ á‹«áŠáˆ±á‰µ ሃሳብ áŠá‹á¢Â “የቀድሞ ስáˆáˆáŠá‰¶á‰½áŠ• ማáŠá‰ ሠአለብንᢠá‹áˆ… ለአለሠአቀá‹á‹Š የሀገራት ድንበáˆáˆ የሚያገለáŒáˆ አካሄድ áŠá‹á¢ ለáˆáˆ³áˆŒ ከáŠáƒáŠá‰µ በáŠá‰µ የáŠá‰ ሩ በáˆáŠ«á‰³ የአáሪካ ሀገራት ድንበሮችን መቀየሠአንችáˆáˆá¢ እáŠá‹šáˆ… በቅአገዢዎች የተከለሉ ድንበሮች ከáŠáƒáŠá‰µáˆ በኃላ ህጋዊ ሆáŠá‹ እንዲያገለáŒáˆ‰ ከስáˆáˆáŠá‰µ ተደáˆáˆ·áˆá¢ ስለዚህ በአባዠዉሃ አጠቃቀሠዙሪያ የተáˆáˆ¨áˆ™á‰µáŠ•áˆ ስáˆáˆáŠá‰¶á‰½ በተመሳሳዠመáˆáŠ© ማየት áŠá‹á¢â€Â á‹áˆ‹áˆ‰á¢ የ1929ኙን ስáˆáˆáŠá‰µ መሆኑ áŠá‹á¢ ጋዜጠኛዠደáŒáˆžÂ “የላá‹áŠ›á‹ ተá‹áˆ°áˆµ ሀገራት áŒáŠ• እáŠáŠšáˆ… ስáˆáˆáŠá‰¶á‰½ የቅአáŒá‹›á‰µ ቅሪት ስለሆኑ ተቀባá‹áŠá‰µ የላቸá‹áˆ ሲሉ á‹áŠ¨áˆ«áŠ¨áˆ«áˆ‰â€Â á‹áˆ‹áˆá¢
የኢትዮጵያ መከራከሪያ áŒáŠ• á‹áˆ… ሊሆን አá‹á‰½áˆáˆá¢ የስáˆáˆáŠá‰± አካሠስላáˆáˆ†áŠ•áŠ© ለመቀበሠየሚያስገድደአáˆáŠ•áˆ አá‹áŠá‰µ ህጠየለሠáŠá‹ የáˆá‰µáˆˆá‹ ኢትዮጵያᢠየቅአáŒá‹›á‰µ ቅሪት በሚለዠከሆáŠáˆ› አብዱሠዋሂብ እንዳሉት የድንበሠማካለሉን ተቀብለን ስáˆáˆáŠá‰¶á‰¹áŠ• እንቢ የáˆáŠ•áˆá‰ ት áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ አá‹áŠ–áˆáˆá¢ አáˆáŒ€á‹šáˆ« á‹áˆ… ጠáቶት ሳá‹áˆ†áŠ• ኢትዮጵያ የያዘችá‹áŠ• ትáŠáŠáˆˆáŠ›áŠ“ áˆáŠáŠ•á‹«á‰³á‹Š አቋሠአለባብሶ ለማለá ስለáˆáˆˆáŒˆ áŠá‹á¢
በሌላ መáˆáŠ© “በአለሠአቀበህጠመሰረት የላá‹áŠ›á‹ ተá‹áˆ°áˆµ ሀገራት áŒá‹µá‰¥ ከመስራታቸዠበáŠá‰µ የታችኞቹን ተá‹áˆ°áˆµ ሀገራት የማማከሠáŒá‹´á‰³ ስላለባቸዠለáŒá‰¥á… ማሳወቅ አለባቸá‹â€ á‹áˆ‹áˆ‰á¢ á‹áˆ…ሠእንደ ሃቅ ተቀባá‹áŠá‰µ አáŒáŠá‰¶ ያለሠáŠá‹ በዘጋቢ áŠáˆáˆ™á¢ እá‹áŠá‰³á‹ áŒáŠ• á‹áˆ…ን አá‹áŠá‰µ አስገዳጅ አለሠአቀá ህጠያለመኖሩ áŠá‹á¢ á‹áˆá‰áŠ•áˆ ህጉ የሀገራትን ሉዓላዊ መብት የሚያከብáˆáŠ“ áትሃዊና በሌላዠላዠትáˆáŒ‰áˆ ያለዠጉዳት ያለማድረስ መáˆáˆ†á‰½áŠ• የሚያበረታታ መሆኑ áŠá‹á¢
የተባበሩት መንáŒáˆµá‰³á‰µ ድáˆáŒ…ት በ1997 ያወጣዠለመጓጓዣáŠá‰µ የማያገለáŒáˆ‰ ድንበሠተሻጋሪ ወንዞች አጠቃቀሠስáˆáˆáŠá‰µ እኩáˆ/ሚዛናዊ ተጠቃሚáŠá‰µáŠ“ ከáተኛ ጉዳት ያለማድረስን áŠá‹ መሰረት የሚያደáˆáŒˆá‹á¢ እኩáˆ/ሚዛናዊ ተጠቃሚáŠá‰µ á‹°áŒáˆž የህá‹á‰¥ ብዛትንᤠየቆዳ ስá‹á‰µáŠ•á¤ ሊታረስ የሚችሠመሬትንᤠሌሎች አማራጠáˆáŠ•áŒ®á‰½áŠ•áŠ“ የዉሃá‹áŠ• ደህንáŠá‰µ መጠበቅ የሚባሉ ጉዳዮችን ያቀሠáŠá‹á¢ ስትራáŒáˆ ኦቨሠናá‹áˆ áŒáŠ• እáŠá‹šáˆ…ን ጉዳዮች ዘወሠብሎ አላያቸá‹áˆá¢
ሌላዠáŒá‰¥á†á‰½ የሚመኩበትና እስካáˆáŠ•áˆ አወዛጋቢ የሆáŠá‹ በአᄠሚኒሊáŠáŠ“ በብሪታኒያ መንáŒáˆµá‰µ መካከሠተáˆáˆáˆŸáˆ የሚባለዠስáˆáˆáŠá‰µ áŠá‹á¢ á‹áˆ…ንን የáŒá‰¥á†á‰½áŠ• መከራከሪያ áŠáŒ¥á‰¥ ሳያስተባብሉ እንደወረደ ከማቅረብ በላዠየኢቲቪን ወገንተáŠáŠá‰µ ጥያቄ á‹áˆµáŒ¥ የሚከት ጉዳዠአá‹áŠ–áˆáˆá¢ áŠáˆáˆ™ ላዠእንዲህ á‹áˆ‹áˆá¢Â “እንáŒáˆŠá‹ እ.አ.አበወáˆáˆƒ áŒáŠ•á‰¦á‰µ 1902 ከአᄠሚኒሊአጋሠአንድ ስáˆáˆáŠá‰µ ተáˆáˆ«áˆ¨áˆ˜á‰½á¢ በዚህ ስáˆáˆáŠá‰µ አᄠሚኒሊአየአባዠወንዠወደ áŒá‰¥á… የሚያደáˆáŒˆá‹áŠ• áሰት የሚያሰናáŠáˆ ወá‹áˆ የዉሃá‹áŠ• መጠን የሚቀንስ áˆáŠ•áˆ አá‹áŠá‰µ áŒá‹µá‰¥ እንደማá‹áŒˆáŠá‰¡ ቃሠገቡá¢â€Â የሚገáˆáˆ˜á‹ በቅáˆá‰¡ በናá‹áˆ ቲቪ በተካሄደ የቀጥታ ስáˆáŒá‰µ á‹á‹á‹á‰µ ላá‹áˆ የቀድሞዠየáŒá‰¥á… የዉሃ ሚኒስትሠዶ/ሠናስሠአደሠá‹á‰½áŠ• áŠáŒ¥á‰¥ አንስተዋታáˆá¢
አᄠሚኒሊአáˆáˆáˆ˜á‹á‰³áˆ የተባለዠስáˆáˆáŠá‰µ á•áˆ®áŒáˆ°áˆ አሊ አብዱላህ አሊ እንደሚሉት ቢያንስ በáˆáˆˆá‰µ መሰረታዊ áŠáŒ¥á‰¦á‰½ የተáŠáˆ³ በአáˆáŠ‘ ወቅት ተቀባá‹áŠá‰µ የለá‹áˆá¢ አንደኛ ስáˆáˆáŠá‰±áŠ• የáˆáˆˆá‰± ሀገራት የወቅቱ የዘá‹á‹µ áˆ/ቤቶች አላá€á‹°á‰á‰µáˆá¢ áˆáˆˆá‰°áŠ› የስáˆáˆáŠá‰± የአማáˆáŠ›áŠ“ የእንáŒáˆŠá‹áŠ› ትáˆáŒ‰áˆ áŒáŒá‰µ áˆáŒ¥áˆ® ስለáŠá‰ ሠአᄠሚኒሊአበወቅቱ አáˆá‰°á‰€á‰ ሉትáˆá¢ አáˆáŒ€á‹šáˆ« ያዘጋጀá‹áŠ“ ኢቲቪ የተቀበለዠዘጋቢ áŠáˆáˆ á‹áˆ…ንን የáŒá‰¥á…ን የáŠáˆµ áŠáŒ¥á‰¥ ያሳá‹áŠ“ የኢትዮጵያን መከራከሪያ áŠáŒ¥á‰¥ áŒáŠ• አያስቀáˆáŒ¥áˆá¢ በዚህሠበህጠየመáˆá‰³á‰µ አá‹áˆ›áˆšá‹«á‹ ለáŒá‰¥á… ያጋደለ እንዲመስሠአድáˆáŒ“áˆá¢
የመጨረሻá‹áŠ• áŠáŒ¥á‰¤áŠ• ላንሳᢠእንደáŠáˆáˆ™ ከሆአየኢትዮጵያን የአáˆáˆ ማዕድን ጠራáˆáŒŽ የሚሄደዠደለሠለáŒá‰¥áƒá‹Šá‹«áŠ• ሲሳያቸዠáŠá‹á¢ áŠáˆáˆ™Â “ለሠአáˆáˆ ለáŒá‰¥áƒá‹á‹«áŠ• ዋና ስጦታ áŠá‹â€Â á‹áˆáŠ“ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áŠ• ሲያብራራ መሬታቸዠበለሠአáˆáˆ á‹á‰ ለá…áŒáˆ‹á‰¸á‹áŠ“ አጥጋቢ áˆáˆá‰µ ያገኛሉ á‹áˆ‹áˆá¢ á‹áˆ…ን ከተቀበáˆáŠ• ኢትዮጵያ ‘áŒá‹µá‰¤ ደለáˆáŠ• በመቀáŠáˆµ የታችኞቹን ሀገራት ተጠቃሚ á‹«á‹°áˆáŒ‹áˆâ€™Â የáˆá‰µáˆˆá‹ ድለላ /lip service/ áŠá‹ ማለት áŠá‹á¢ አáˆáŒ€á‹šáˆ« á‹áˆ…ን á‹á‰ ሠእንጂ እá‹áŠá‰³á‹ áŒáŠ• እሱ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢ áŒá‰¥á… የአስዋን áŒá‹µá‰¥áŠ• ከገáŠá‰£á‰½ በኋላ ደለሉ በáŒá‹µá‰¡ የታችኛዠáŠáሠላዠስለሚተኛ ተጠቃሚ ሳá‹áˆ†áŠ• ተጎጂ áŠá‹ የáŠá‰ ረችá‹á¢ ስለዚህሠየኢትዮጵያ አቋሠትáŠáŠáˆ ተብሎ áŠá‰ ሠመወሰድ ያለበትá¢
áˆá‰¥ በሉᤠአáˆáŠ• áˆáŠ አá‹á‹°áˆˆáˆ የáˆáˆˆá‹°á‹ አáˆáŒ€á‹šáˆ«áŠ• አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ ኢቲቪን áŠá‹á¢ አáˆáŒ€á‹šáˆ«áˆ› ከሚዲያዠጥቅሠተáŠáˆµá‰¶ የሚáˆáˆáŒˆá‹áŠ• መáˆá‹•áŠá‰µ አቅáˆá‰§áˆá¢ እኔ የáˆá‰°á‰¸á‹ የኢትዮጵያ የሆáŠá‹áŠ• ኢቲቪን áŠá‹á¢ ዘገባዠከላዠያስቀመጥኳቸዠየá‹á‹˜á‰µ ጉድለቶች ሳሉበት ለáˆáŠ• ኢቲቪ አስተላለáˆá‹? áŠá‹ የኔ ጥያቄᢠለአንድ ደቂቃ ማስታወቂያ በሺዎች የሚቆጠሠብሠየሚቀበለዠኢቲቪ ለáˆáŠ• የአየሠሰዓቱን በዚህ ማቃጠሠአስáˆáˆˆáŒˆá‹? áŠá‹ የእኔ ጥያቄᢠየኢትዮጵያን ጥቅሠማስጠበቅ የሚችሠየá€á‹³ ዘጋቢ áŠáˆáˆ በá‹áˆµáŒ¡ ባለዠየዶáŠáˆ˜áŠ•á‰³áˆª áŠáሠመስራት የሚችለዠኢቲቪ ለáˆáŠ• የአáˆáŒ€á‹šáˆ«áŠ• ዥጉáˆáŒ‰áˆ áŠáˆáˆ መኮረጅ አስáˆáˆˆáŒˆá‹? áŠá‹ የኔ ጥያቄá¢
እያንዳንዱ ሚዲያ ሲቋቋሠየራሱ ተáˆá‹•áŠ® á‹á‹ž áŠá‹á¢ ለጥቅሙ የሚቆáˆáˆˆá‰µ ወገንሠአለá‹á¢ አáˆáŒ€á‹šáˆ« የኳታáˆáŠ• ብሔራዊ ጥቅሠበሚጎዳ ተáŒá‰£áˆ á‹áˆµáŒ¥ እáŒáŠ• አያስገባáˆá¢ በአንáƒáˆ© የኳታáˆáŠ• ሲያáˆá á‹°áŒáˆž የአረቡን አለሠአጀንዳዎች ከá ከá አድáˆáŒŽ ያሰማáˆá¢ ኢቲቪ የሚከተለዠየሚዲያ ááˆáˆµáና áˆáˆ›á‰³á‹Š ጋዜጠáŠáŠá‰µ áŠá‹á¢ በáˆáˆ›á‰³á‹Š ዴሞáŠáˆ«áˆ² የá–ለቲካ ኢኮኖሚ á‹áˆµáŒ¥ እንደመሆኑ በተለዠእንደ ኢቲቪ ያለ የህá‹á‰¥ ሚዲያ áŒáˆá… ተáˆá‹•áŠ®á‹Žá‰½áŠ• á‹á‹ž መንቀሳቀሱ የማá‹á‰€áˆ áŠá‹á¢ እናሠየኢትዮጵያን ሕዳሴ ማብሰሠዋና ተáˆá‹•áŠ®á‹ áŠá‹á¢
áˆáˆˆá‰± ተቋሞች በተáˆá‹•áŠ®áˆ በሚከተሉት ááˆáˆµáናሠየማá‹á‰³áˆ¨á‰ ባህሪዎች አáˆá‰¸á‹á¢ ኢቲቪ ከአáˆáŒ€á‹šáˆ« ያገኘá‹áŠ• ዘገባ እንደወረደ ለአድማጠተመáˆáŠ«á‰¹ የሚዘረáŒá ከሆአተሸá‹á‹·áˆ ማለት áŠá‹á¢ አáˆáŠ•áˆ የሚታየአá‹áˆ„á‹ áŠá‹á¢ áŒá‹µ የላችáˆáˆá¤ አáˆáŒ€á‹šáˆ« በá‹á‰¥ áˆáˆµáˆŽá‰¹áŠ“ በማራኪ አቀራረቡ የተáŠáˆ³ ኢቲቪን ሸá‹á‹¶á‰³áˆá¢ áŒáŠ• ለሌላ áŒá‹œ ትáˆáˆ…áˆá‰µ á‹áˆ†áŠá‹‹áˆ ብዬ አስባለáˆá¢
Average Rating