እስáŠáŠ•á‹µáˆ áŠáŒ‹
እስáˆáŠ“ ወከባ (ጫና)
በáŒáˆáˆ› አንድሪያስ
(ኔዘáˆáˆ‹áŠ•á‹µá¡ ኣáˆáˆµá‰°áˆá‹³áˆ)
”….ጋዜጠኞችና ኣስታሚዎች በጥብቅ መታሰáˆáŠ“ በገንዘብ መቀጣት የጀመሩት የá•áˆ¬áˆµ ኣዋጠበáŠáŒ‹áˆªá‰µ ጋዜጣ ታትሞ
ከወጣ ከሶስት ወሠበኋላ áŠá‹á¢ ለመጀመሪያ ጊዜ የካቲት 1984 በኢትዮጵያ አቆጣጠáˆá¢ ታስረዠበá•áˆ¬áˆµ ህጉ
የተከሰሱና ለመጀመሪያ ጊዜ በááˆá‹µ ቤት ተከራáŠáˆ¨á‹ áŠáŒ» የወጡትᣠበመንáŒáˆµá‰µ ባለቤትáŠá‰µ የሚተዳደረዠየ ኣዲስ ዘመን
ጋዘጣ ኣዘጋጆች ናቸá‹á¢ አዘጋጆቹ የታሰሩትና የተከሰሱት በጋዜጣዠላዠበኢትዮጵያ የዲሞáŠáˆ«áˆ²áŠ• ጎጂና ጠቃሚ
ገጽታዎች የሚዳስስ ጽሑá በማá‹áŒ£á‰³á‰¸á‹ áŠá‹á¢”
á‹áˆ…ን ያገኘáˆá‰µ ተድባበጥላáˆáŠ• (ዲማá…) ”የኢትዮጵያ የáŒáˆ á•áˆ¬áˆµ አድገትና ችáŒáˆ®á‰¹” በሚሠየኢትዮጵያ ቋንቋዎችና
ስአጽሑá áŠáሠአዲስ አበባ ዩኒቨáˆáˆµá‰² 1990 ” ካቀረበዠጥናታዊ የመመረቂያ ጽሑá ያገኘáˆá‰µ áŠá‹á¢
በáŠáŒ»á‹ á•áˆ¬áˆµ ኣባላቶች ላዠዱላá‹áŠ• ለማá‹áŠá‰¥ የተሰራዠየመጀመሪያ ድራማ á‹áˆ…ን á‹áˆáˆ°áˆ አንጂᣠበá‹á‰…ቱ ድራማ
መሆኑን ያስተዋለዠኣáˆáŠá‰ ረáˆá¢ እንዲያá‹áˆ በዚያን ወቅት የ ” ኣዲስ ዘመን ጋዜጠኞች ካለáˆáŠ•áˆ ቅድመ áˆáŠ”ታ
የመጻáና የመናገሠመብታቸዠá‹áŒ በቅ” በማለት የáŠáŒ»á‹ á•áˆ¬áˆµ ኣባላቶች ጮኽá‹áˆ‹á‰¸á‹‹áˆá¢ በወቅቱ መንáŒáˆµá‰µ የራሱን
ሰዎች አንደሚáˆá‰³á‰¸á‹ ኣá‹á‰†… የከተታቸዠበመሆኑᣠበሚጮáˆá‰µ የáŠáŒ»á‹ á•áˆ¬áˆµ á‹áŒ¤á‰¶á‰½áŠ“ ኣባላቶች ላá‹
ተሳáˆá‰†á‰£á‰¸á‹‹áˆá¢ ኣላáŒáŒ¦á‰£á‰¸á‹‹áˆáˆá¢ ታስረዠየተáˆá‰±á‰µ የመንáŒáˆµá‰± áˆáˆ³áŠ• ኣዘጋጆች የáŠá‰ ሩትáˆá£ የáŠáŒ»á‹ á•áˆ¬áˆµ ኣባላቶች
ላዠብዕሠለመቀሰሠጊዜ ኣáˆá‹ˆáˆ°á‹±áˆá¢
በዚያን ጊዜ ከመጀመሪያዎቹ ሰለባዎች የáŠá‰ ረዅ እስáŠáŠ•á‹µáˆ áŠáŒ‹ áŠá‰ áˆá¢ አስከኣáˆáŠ•áˆ መከራዠከላዩ ላዠኣáˆá‹ˆáˆ¨á‹°áˆá¢
ተድባበጥላáˆáŠ• (ዲባጽ):- የብዙ ጋዜጠኞችን አንáŒáˆá‰µ ስቃá‹áŠ“ á‹áŒ£-á‹áˆ¨á‹µ በáŒáŠ•á‰£áˆ አየቀረበጊዜ ወስዶ ባዘጋጀá‹
ጥናታዊ የመመረቂያ áŒ½áˆ‘á ”…ከዚህ በታች ባለá‰á‰µ 6 ዓመታት ከ 22 ጊዜ በላዠየታሰረና የተáˆá‰³á£ በዋና ኣዘጋጅáŠá‰µá£
በአሳታሚáŠá‰µ የሰራና በኣáˆáŠ‘ á‹á‰…ት በኣሳታሚáŠá‰µ የሚሰራ ጋዜጠኛ የደረሰበትን ለናሙናáŠá‰µ አንመáˆáŠ¨á‰µ” á‹áˆ‹áˆ
”HABESHA” የሚባለá‹áŠ• የእንáŒáˆŠá‹áŠ› ጋዜጣ በዋና ኣዘጋጅáŠá‰µ በኣስታሚáŠá‰µ አየሰራᣠ”አበሻ” በሚሠስáˆ
የአማáˆáŠ› ጋዜጣ ለማሳተሠበá‹áŒáŒ…ት ላዠአያለ áŠá‰ ሠጥሠወሠ1988á¢
ቃለ መጠá‹á‰… እስáŠáŠ•á‹µáˆ áŠáŒ‹
”…ጠዋት አሰሩáŠáŠ“ ባዶ ቤት ኣስቀመጡአ…ሌሊት ᮠሰዓት ላዠበሩ ተንጓጓᣠመብራቱ ጠዅ. ኣንድ ሰዠበብáˆá‹µ
áˆá‰¥áˆ½ ተሸá‹áˆáŠ• ኣለáŠá¢ áŒáŠ• ላየዠኣáˆá‰»áˆáŠ©áˆá¢ áŒáŠ•á‰…ላቴን በብáˆá‹µ áˆá‰¥áˆµ ጠመጠመዅ ትከሻየን ኣንጠለጠለና
ከáŠáሉ ኣስወጣáŠá¢ ኣቅጣጫá‹áŠ• ባላá‹á‰…ሠáŽá‰… ላዠወደ ኣንድ áŠáሠኣስገባáŠá¢ የሌላ ሰዠድáˆáŒ½ á‹áˆ°áˆ›áŠ›áˆá¢ á‰áŒ
ኣደረጉáŠáŠ“ በመጀመሪያ አጄን የáŠáŒ¥áŠ በካቴና ኣሰሩኅ ኣስተኙáŠáŠ“ በኮረንቲ ገመድ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ አáŒáˆ¬áŠ• ኣሰሩáŠá¢ ብቻ
ኣንድ ሲስተሠáŠá‰ ህበኋላ ብድጠሲያደáˆáŒ‰áŠ አáŒáˆ¬ ተáŠáˆ³áˆ‹á‰¸á‹…á‹áˆµáŒ¡áŠ• በኣለንጋ መደበደብ ጀመሩ…ለስንት ጊዜ
አንደሆአኣá‹á‰³á‹ˆá‰…áŠáˆ በኋላ ኣá‰áˆ˜á‹ ብድጠኣድረጉáŠá¢ ”አáŠá‰½á‹‹áˆŠ” ሰá‹áŠá‰´ ኣá‹á‰½áˆáˆ áŠá‰ ህáˆá‹‹áˆ‹ ኣንጠáˆáŒ¥áˆˆá‹
áŠáሠጣሉኅጠዋት ሃኪሠመጣᢠከዛ አስካገáŒáˆ ድረስ ወሠሙሉ ከáˆáŠ•áˆ á‹“á‹áŠá‰µ ሰዠጋሠሳáˆá‰€áˆ‹á‰€áˆ ሰá‹
ሳላዅከተሻለአበኋላ ááˆá‹µ በት ወሰዱáŠá¢ ááˆá‹µ ቤቱ ሰá‹áŠá‰´ መጎዳቴን ኣá‹á‰¶ ለቀቀáŠá¢ በዚህሠጉዳዠቃáˆ
ኣáˆáˆ°áŒ áˆáˆá¢ áŠáˆµáˆ ኣáˆá‰°áˆ˜áˆ°áˆ¨á‰°á‰¥áŠáˆá¢ ከዛ በኋላ ስራ ኣቆáˆáŠ©á¢ ”
ከላዠያáŠá‰ ብáŠá‹ ከ 12 ጊዜ እስሠበኋላᣠኣጥኚዠእስáŠáŠ•á‹µáˆáŠ• ቃለ መጠá‹á‰… ኣድáˆáŒŽá‰µ የተናገረዠáŠá‹… á‹áˆ… áˆáˆ‰
በዚህ ወጣት ጋዜጠኛ ላዠየሆáŠá‹ ከጅáˆáˆ© áŠá‹á¢ እስáŠáŠ•á‹µáˆ በራሱ ላዠብዙ ጉዳቶች á‹°áˆáˆ¶á‰ ታáˆá¢ áŒáŠ• በáŒáˆ‰
የሚደáˆáˆµá‰ ትን ኣá‹áŠ“ገáˆáˆá¢ á‹áˆá‰…ስ በሃገሩ የሚደáˆáˆ°á‹ ስንá‹áˆ ጉዳት… ያመዋáˆá¢ የወገኑ ሰቆቃ… ያናáŒáˆ¨á‹‹áˆá¢
ያጽáˆá‹‹áˆá¢ ሌላ ዓላማ á‹«áˆáŠá‰ ረዠአስáŠáŠ•á‹µáˆ á‹«áˆá‰°áŠ“ገረá‹áŠ• …ኣንድ ህመሠእኔሠላáŠáˆá‰ ትá¢
ሰባ ደረጃ …
በáŠá‰ ረን ቢሮ እስáŠáŠ•á‹µáˆáˆ የራሱን ስራ እኔሠየራሴን ስራ እሰራለáˆá¢ áቃድ ኣá‹áŒ¥á‰°áŠ• በáŒáˆáŒ½ ከáˆáŠ•áˆ°áˆ«á‹ ስራ የተለየ
ኣጀንዳ ኣáˆáŠá‰ ረንáˆá¢ እስáŠáŠ•á‹µáˆ ከዚህ በáŠá‰µ በለቀቀዠጽሑበአንደገለጸዠáˆáˆ‰áˆ áŠáŒˆáˆ ጥድáŠá‹« áŠá‰ áˆá¢ አንዲያáˆ
ተጣድáˆáŠ• ሌሊቱ ኣá‹á‰ ቃንሠáŠá‰ áˆá¢ ስለዚህሠማደሠየáŒá‹µ áŠá‹á¢ የብዙዎቹ የáŠáŒ»á‹ á•áˆ¬áˆµ á‹áŒ¤á‰¶á‰½ ኮáˆá’á‹á‰°áˆ ስራ
አኔ ዘንድ ሲለሚሰሩ… ከእáŠá‹šáˆ á‹áˆµáŒ¥ ኣንዱ የእስáŠáŠ•á‹µáˆ ጋዜጣ áŠá‰ áˆá¢ ሃበሻá¢
እስáŠáŠ•á‹µáˆ ከጎኔ ሆኖ á‹áŒ½á‹áˆá¢ እኔ ከስáˆ-ከስሠእስራለáˆá¢ ከዚያሠሊáŠáŒ‹áŒ‹ ሲሠወደ ጠዋቱ …” አኔ እስáŠáˆ˜áŒ£ á‹áˆ…ቺን
ሰáˆá‰°áˆ… ጨáˆáˆ³á‰µá£ አáˆáŒáŒ ኛ áŠáŠ› ለማተሚያ ቤት እንደáˆáŠ•á‹µáˆ¨áˆµ…”በማለት ስራዎቹን ትቶáˆáŠ ሄደᢠእስáŠáŠ•á‹µáˆ በዚያ
ጠዋት áˆáˆŒáˆ አንደሚያደáˆáŒˆá‹ ‘ሰባ ደረጃ’ ን እላá‹áŠ“ እታች ስá–áˆá‰µ ለመስራት áŠá‹á¢ የእስáŠáŠ•á‹µáˆ መá‹áŠ“ኛ
ከማንኛá‹áˆ ሰዠጋሠመወያየትና ስá–áˆá‰µ áŠá‰ áˆáŠ“ᢠáŠáŒˆáˆ áŒáŠ• እስáŠáŠ•á‹µáˆ የደከመባቸá‹áŠ• ስራዎች አኔ ብጨáˆáˆµáˆˆá‰µáˆ
ማተሚያ ቤት á‹á‹ž ለመሔድ ኣáˆá‰³á‹°áˆˆáˆá¢ ስá–áˆá‰µ በሚሰራበት ሰባ ደረጃ ላዠአየደበደቡት áŠá‰ áˆá¢á‹«áˆˆ ብዕሠáˆáŠ•áˆ
የሌለá‹áŠ• ጋዜጠኛ በስáˆá‹“ቱ በተሰማሩና የኣጋዚ ሲቪሠለባሾች አáŒáŠ• ሰባብረá‹á¤ áˆáˆˆáˆ˜áŠ“á‹áŠ• አንዳáˆáŠá‰ ረ ኣድáˆáŒˆá‹
ጣቢያ áŠá‰ ሠየጣሉትá¢
እስáŠáŠ•á‹µáˆ áŒáŠ• ስለደረሰበት አንዲህ ያሉ ኢ-ሰብኣዊ በደሎች ቅድሚያ ሰጥቶ ሲያወራ ኣá‹á‹°áˆ˜áŒ¥áˆá¢ የራሱ በሆኑት
የህትመት á‹áŒ¤á‰¶á‰¹áˆ ቢሆን ብሶቱን ሲያላá‹áŠ• ኣá‹áˆµá‰°á‹‹áˆáˆá¢ ”ጅራá አራሱ ገáˆáŽ አራሱ á‹áŒ®áˆƒáˆ” አንዲሉ… የá•áˆ¬áˆµ
ኣዋጠከታወጀ ከ 1984 ጀáˆáˆ® እስáŠáŠ•á‹µáˆ áŠáŒ‹ በገመድ á‹á‰³áˆ°áˆ«áˆá£ በኤሌáŠá‰µáˆªáŠ ገመድ á‹á‰³áˆ°áˆ«áˆá£ በáŒáˆˆáˆ›
á‹á‰³áˆ°áˆ«áˆá£ በብáˆáˆ“ን á‹á‰³áˆ°áˆ«áˆá£ በብáˆá‹µ á‹á‰³áˆ°áˆ«áˆá£ በጸሓዠá‹á‰³áˆ°áˆ«áˆá¢ አስáŠáŠ•á‹µáˆ áŒáŠ•… ኣá‹áŒ®áˆ…áˆ!…ያሰሩት
á‹áŒ®áˆƒáˆ‰… የሚገáˆá‰á‰µ ያለቅሳሉ… áŠá‰µ ለáŠá‰µ አየተራመዱ á‹áŒˆáˆ‹áˆ˜áŒ£áˆ‰á¢áŒ¥áˆ‹á‰¸á‹áŠ• ኣያáˆáŠ‘áˆá¢ እንቅáˆá‹á‰¸á‹ ህáˆáˆ-
የለá‹áˆá¢ የዶሮ እንቅáˆá áŠá‹á¢ á‹áˆ„ን ጊዜ ታዲያ እስáŠáŠ•á‹µáˆáŠ• ኣስታá‹áˆ°á‹‹áˆˆáˆá¢ በተáˆáˆ¨á‹°á‰ ት እስሠቤት ሆኖᣠያሰሩትን
በáˆáŒˆáŒá‰³ ሲመለከታቸá‹á¢ በáŒáˆˆáˆ› á‹áˆµáŒ¥ ኣá‹á‹°áˆ ብáˆáˆ“ን መኖሩን የáˆáŠ•áˆˆá‹¨á‹? እስáŠáŠ•á‹µáˆ የሚያየዠáŒáˆ‹áŠ•áŒáˆ
ብáˆáˆ“ን á‹áˆµáŒ¥áˆ…. ብዙ áŠáŒˆáˆ ኣለᢠትáˆá‰… ሰላáˆá¢
Average Rating