Print
Email
0
0
Read Time:33 Minute, 13 Second
ባáˆá‰³áˆ°á‰ ና ባáˆá‰°áŒ በቀ áˆáŠ”ታ ወደ á–ለቲካ ስáˆáŒ£áŠ‘ ማማ ላዠየወጡት አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆá¤ የእዚህ ትá‹áˆá‹µ አባሠአለመሆናቸዠ ከላዠበሰáˆáˆ©á‰µ ሃሳቦች በከáŠáˆ ብቻ ለሚስማማሠቢሆን አገሪቷን በተሻለ áˆáŠ”ታ ለመáˆáˆ«á‰µ እድሠá‹áˆ°áŒ£á‰¸á‹‹áˆ ብሎ ለማሰብ የሚከብደዠአá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡
አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በዚያ በተማሪዎች እንቅስቃሴ ዘመን እድሜያቸዠባለመድረሱ ተካá‹á‹ አለመሆናቸá‹á£ በኮሚኒá‹áˆáŠ“ ሶሽያሊስት áˆá‹•á‹®á‰° ዓለሠ ንትáˆáŠáŠ“ አáˆá‰£áŒ“ሮ á‹áˆµáŒ¥ አለማለá‹á‰¸á‹ /እáŠá‹šáˆ…ን የá–ለቲካ አመለካከቶች አያá‹á‰áˆ ወá‹áˆ አá‹á‹ˆá‹·á‰¸á‹áˆ ማለቴ ሳá‹áˆ†áŠ• በእáŠáˆ± ዙሪያ በሚáŠáˆ± አለመáŒá‰£á‰£á‰¶á‰½áŠ“ ከእዚህ አለመáŒá‰£á‰£á‰µ ጋሠተያá‹á‹˜á‹ በሚመጡት በሽታዎች አáˆá‰°áˆˆáŠ¨á‰áˆ ለማለት áŠá‹) ቢያንስ በመጪዎቹ ሶስት ዓመታት በጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ ወንበሠላዠተቀáˆáŒ ዠየተጣሉባቸá‹áŠ• ኃላáŠáŠá‰¶á‰½áŠ“  ስራዎችን በተለá‹áˆ በá–ለቲካዠመስአከዚህ ቀደሠካየናቸዠáŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ በተሻለ áˆáŠ”ታ የማከናወን እድሠየሚሰጣቸዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡
á‹áˆ… በካቢኒያቸá‹áŠ“ በá“áˆá‰²á‹«á‰¸á‹ á‹áˆµáŒ¥áˆ ሆአበተቃዋሚዠጎራ ካሉ የተለያየ አመለካከት ካላቸዠሰዎች ጋሠበተሻለ መáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ᣠሃሳቡን ከያዘዠሰዠá‹áˆá‰… በሃሳቡ ላዠብቻ በማተኮሠመáˆáŠ«áˆ ስራዎችን ለመስራት á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ የሚቃወሟቸá‹áŠ•áˆ ሆአየተለየ ሃሳብ የሚያቀáˆá‰¡áˆ‹á‰¸á‹áŠ• ሰዎች  በጠላትáŠá‰µ ከመáˆáˆ¨áŒ…ና ለማሸáŠáና ላለመሸáŠá በሚደረጠየሞት ሽረት ትáŒáˆ ወስጥ ከመáŒá‰£á‰µ á‹áˆá‰… የተሻለ የመáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ ጠቃሚን ሃሳብ ወደ ተáŒá‰£áˆ እንዲለወጥ የማድረጠእድሉ á‹áŠ–ራቸዋáˆá¡á¡ በዚህሠበኢትዮጵያ በá–ለቲካዠመስአየተሻለ መáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ በጋራ የመስራትᤠመጪá‹áŠ• áˆáˆáŒ«áˆ የተሻለ ለማድረáŒáŠ“ áˆáˆ‰áŠ•áˆ ዜጎች በáŠáŒ»áŠá‰µ የሚያሳትá áˆáˆáŒ« ለማካሄድ ያስችላቸዋáˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆ በእáŠá‹šáˆ… ሶስት ዓመታት የሚያከናá‹áŠ—ቸዠተáŒá‰£áˆ«á‰µ ለድጋሚ ህá‹á‰£á‹Š áˆáˆáŒ«áŠ“ ድሠያበቋቸá‹áˆ á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
ለበáˆáŠ«á‰³ ዓመታት በዘለቀዠየእáˆáˆµ በእáˆáˆµ ጦáˆáŠá‰µ ተሳታአአለመሆናቸá‹á£ ከራሳቸዠየáŒáˆ ባህሪ á‹áŒ በእáŠá‹šáˆ… የáŒáŒá‰µáŠ“ የጦáˆáŠá‰µ áˆáŠá‰¶á‰½ አንጻሠያደገ ስለማሸáŠáና መሸáŠá የከረረና የመረረ ስሜት ስለማá‹áŠ–ራቸá‹á£ በሃሳብ ወá‹áˆ ሌላ የመሸáŠáና የማሸáŠá á‹áŒ¤á‰µ በሚያስከትሉ የá–ለቲካና መሰሠወሳኔዎች ላዠየሚኖራቸዠአቋáˆáˆ በሰለጠáŠá‹ ዓለሠየዳበረá‹áŠ• áˆáˆˆá‰±áŠ•áˆ በጸጋ የመቀበሠአቅሠá‹áˆáŒ¥áˆáˆ‹á‰¸á‹‹áˆá¡á¡
እáˆáŒáŒ¥ áŠá‹ ከእሳቸዠበáŠá‰µ እንደáŠá‰ ሩት የተከበሩ አቶ መለስ ዜናዊ በየመድረኮቹ አስደማሚ የሆኑ የተጠላለበሃሳቦችንና መáˆáˆ†á‹Žá‰½áŠ• በማብራራትና ወደ áˆáˆˆáŒ‰á‰µ አቅጣጫ በመá‹áˆ°á‹µá£ ለáˆá‹•áˆ«á‰£á‹Šá‹«áŠ• መሪዎችና áˆáˆáˆ«áŠ• ሳá‹á‰€áˆ ሌáŠá‰¸áˆ አከሠንáŒáŒáˆáŠ“ አስተሳሰብ በማስተጋባት ተቀባá‹áŠá‰µáŠ• ለማáŒáŠ˜á‰µ አá‹á‰½áˆ‰ á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• በአገሠá‹áˆµáŒ¥ ካሉት ጋሠበመáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ በመተጋገዠእንዲáˆáˆ ሰጥቶ በመቀበሠላዠየተመሰረተ የá–ለቲካ ስáˆá‹“ት በማስáˆáŠ•á¤ በá‹áŒáŠ“ በዓለሠአቀበáŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ የዲá•áˆŽáˆ›áˆ² ዘáˆá á‹°áŒáˆž ከዚህ ቀደሠአቶ መለስ የገáŠá‰§á‰¸á‹áŠ• ጠንካራ የወዳጅáŠá‰µáŠ“ የተወዳዳሪáŠá‰µ መንáˆáˆµ በማጠናከሠተጠቃሚ ለመሆን የሚያስችላቸዠእድሠ በእጃቸዠáŠá‹á¡á¡ በዙሪያቸዠያሉ ካቢኔዎቻቸá‹áŠ“ ከáተኛ የá“áˆá‰²á‹ አመራሠአባላትሠበተደጋጋሚ እንደተገለጸዠሊያáŒá‹Ÿá‰¸á‹áŠ“ አብረዋቸዠሊቆሙ á‹áŒˆá‰£áˆá¡á¡
እድሜያቸá‹áŠ“ ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹
በአáሪካ በáˆáŠ«á‰³ መሪዎች ወደ ስáˆáŒ£áŠ• ሲመጡ ከትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹ አናሳáŠá‰µ በተጨማሪ ከእድሜያቸዠወጣትáŠá‰µ ጋሠየተያያዙ የáˆáˆá‹µ ማáŠáˆµá£ የእáˆáˆ…ና የማንአለብáŠáŠá‰µ ስሜቶቻቸዠበáˆáŠ«á‰³ ጉዳቶችንና ጥá‹á‰¶áŠ• ሲያስከትሉ ተመáˆáŠá‰°áŠ“áˆá¡á¡ ባለá‰á‰µ 40 ዓመታት ወደ ስáˆáŒ£áŠ• የመጡ የኢትዮጵያ መሪዎች ስáˆáŒ£áŠ‘ን የያዙት ገና በ30ዎቹ የእድሜ ዘመናቸዠላዠእያሉ áŠá‰ áˆá¡á¡ á‹áˆ… ቢያንስ በመጀመሪያዎቹ የአስተዳደሠዘመናቸዠአሉታዊ ተጽኖ አላመጣባቸá‹áˆ ማለት ዘበት áŠá‹á¡á¡ የኢህአዴጠመንáŒáˆµá‰µá£ á‹°áˆáŒáŠ• አሸንᎠየሽáŒáŒáˆ መንáŒáˆµá‰µ በመሰረተበት ወቅት á‹áˆ°áŠá‹˜áˆá‰ ት ከáŠá‰ ሩት ወቀሳዎች አንዱና á‹‹áŠáŠ›á‹á£ የመንáŒáˆµá‰±áŠ• ከáተኛ ስáˆáŒ£áŠ• የያዙ áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ áˆáˆá‹µ የሌላቸá‹áŠ“ በትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áˆ á‹«áˆáŒˆá‰ መሆናቸዠእንደáŠá‰ ሠየቅáˆá‰¥ ጊዜ ትá‹á‰³á‰½áŠ• áŠá‹á¡á¡ ጠቅላዠሚኒስትሠመለስ አáˆáŠ• የደረሱበትን የአመራሠችሎታና እá‹á‰€á‰µá£ የዛሬ 21 ዓመት ወደ ስáˆáŒ£áŠ• ሲመጡ ኖሯቸዠቢሆን ኖሮᤠአáˆá‹«áˆ ረዥሠእድሜ ኖሯቸዠበመáŒá‹Žá‰¹ አስሠዓመታት የጀመሯቸá‹áŠ• የáˆáˆ›á‰µ ስራዎች ለማስቀጠሠእድሠቢያገኙ ኖሮᣠ የአመራሠብቃታቸá‹á¤ áˆáŠ• á‹“á‹áŠá‰µ የሃገሠዕድገትና ጥቅሠሊያስገአእንደሚችሠለመገመት የሚያዳáŒá‰µ አá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡
አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በእድሜያቸዠለከáተኛ አመራሠትáŠáŠáˆˆáŠ› ወቅት ላዠያሉ ሲሆን በáˆáˆá‹µáˆ አንáƒáˆ ከáŠáˆáˆ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µ እስከ የá‹áŒ ጉዳá‹áŠ“ áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ የሰሩᣠለአáŒáˆ ጊዜ ቢሆንሠከቀድሞዠጠቅላዠሚኒስትሠመለስ ዜናዊ ጋሠበáŠá‰ ራቸዠየጠበቀ የስራ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ ጠቃሚ አሰራሮችንና አካሄዶችን መማራቸá‹áŠ“ መቅሰማቸዠሳá‹á‰³áˆˆáˆ የተáˆá‰³ áŠá‹á¡á¡ አቶ መለስሠቢሆኑ ወደዚህ የስáˆáŒ£áŠ• áˆáŠ«á‰¥ እንዲወጡ መንገዱን የጠረጉላቸá‹á£ ካላቸዠትጋትና የስራ á‰áˆáŒ áŠáŠá‰µ በመáŠáˆ³á‰µ እንደሆአጉዳዩን በቅáˆá‰ ት የሚከታተሉ ተንታኞች በተደጋጋሚ የሚገáˆáŒ¹á‰µ áŠá‹á¡á¡
አáˆáŠ• የአáˆá‰£ áˆáŠ•áŒ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በሆáŠá‹ በቀድሞዠየአáˆá‰£ áˆáŠ•áŒ á‹áˆƒ ቴáŠáŠ–ሎጂ ኢንስቲትዩት በመáˆáˆ…áˆáŠá‰µáŠ“ በተለያዩ የኃላáŠáŠá‰µ እáˆáŠ¨áŠ–ች አገáˆáŒáˆˆá‹‹áˆá¡á¡ በኋላሠበተቋሙ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µáŠá‰µ በማገáˆáŒˆáˆá£ ከ 13 ዓመታት በላዠየስራ áˆáˆá‹µ /ሲቪያቸá‹áŠ•/ ማዳጎስ የጀመሩት አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ወደ á–ለቲካዠከተቀላቀሉሠበኋላ በአáŒáˆ ጊዜ “በሙስናና በአቅሠማáŠáˆµâ€ በሚሠከስáˆáŒ£áŠ“ቸዠየተáŠáˆ±á‰µáŠ• የቀድሞá‹áŠ• የáŠáˆáˆ‰ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µ አቶ አባተ ኪሾን ተáŠá‰°á‹ የáŠáˆáˆ‰ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µ በመሆን ለአáˆáˆµá‰µ አመታት ያህሠአገáˆáŒáˆˆá‹‹áˆá¡á¡ ከዚያ በáŠá‰µ የáŠáˆáˆ‰ áˆáŠá‰µáˆ á•áˆ¬á‹šá‹³áŠ•á‰µ በመሆን ከመስራታቸá‹áˆ ባሻገሠበá“áˆá‰²á‹áˆ á‹áˆµáŒ¥ በንቃት á‹áˆ³á‰°á‰ እንደáŠá‰ ሠá‹á‰³á‹ˆá‰ƒáˆá¡á¡
ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• በተመለከተሠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ከአዲስ አበባ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በሲቪሠáˆáˆ…ንድስና የመጀመሪያ ዲáŒáˆªá‹«á‰¸á‹áŠ•á£ በመቀጠáˆáˆ áŠáŠ•áˆ‹áŠ•á‹µ ከሚገኘዠየቴáŠáŠ–ሎጂ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በሳኒቴሽን áˆáˆ…ንድስና የማስተáˆáˆµ ዲáŒáˆªá‹«á‰¸á‹áŠ•áŠ“ በአሜሪካ ካሊáŽáˆáŠ’á‹« በሚገኘዠአዙሳ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በኦáˆáŒ‹áŠ“á‹á‹œáˆ½áŠ“ሠሊደáˆáˆ½á• ተጨማሪ የማስተáˆáˆµ ዲáŒáˆª ተቀብለዋáˆá¡á¡ ብዙ ዲáŒáˆª መያዠ ለመሪáŠá‰µ ብበያደáˆáŒ‹áˆ ባá‹á‰£áˆáˆ እገዛዠáŒáŠ• የላቀ መሆኑ የማያከራáŠáˆ ሃቅ áŠá‹á¡á¡ ከዚህ በላዠለመጠቃቀስ ከሞከáˆáŠ³á‰¸á‹ በተጨማሪ እድሜያቸá‹á£ ከአዲሱ ትá‹áˆá‹µáŠ“ ከቀድሞዎቹ ጋሠበጋራ ለመስራትና የáˆáˆˆá‰±áŠ• አስተሳሰብና áላጎት በማስታረቅ እንደ ድáˆá‹µá‹ ሆáŠá‹ እንዲያገለáŒáˆ‰ á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹ á‹°áŒáˆž ለአመራáˆáˆ ሆአለቀን ተቀን ስራዎቻቸዠሳá‹áŠ•áˆ³á‹Š ዘዴዎችንና ጽንሰ ሃሳቦችን በተáŒá‰£áˆ እንዲያá‹áˆ‰ ስለሚረዱዋቸዠá‹áˆ…ሠለእሳቸዠየተለየ እድሠá‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
የሃá‹áˆ›áŠ–ታቸá‹á£ የትá‹áˆá‹µáŠ“ ያደጉባቸዠአካባቢ ተጽዕኖ
አንድን ሰዠከዚህ አካባቢና ብሔሠስለመጣ ባህáˆá‹© እንዲህ áŠá‹á£ እንደዛ áŠá‹ ማለት /stereotyping/ ተገቢ á‹«áˆáˆ†áŠáŠ“ áˆáŠáŠ•á‹«á‰³á‹Š የሆአሰá‹áˆ ሊያቀáˆá‰ ዠየማá‹áŒˆá‰£ ሃሳብ መሆኑ ብዙዎቻችንን á‹«áŒá‰£á‰£áŠ“áˆá¡á¡ ያሠሆኖ እንደመጣንባቸዠአካባቢዎችᣠበተለá‹áˆ የáˆáŒ…áŠá‰µ ጊዜያችንን ያሳለáንበትንና á‹«á‹°áŒáŠ•á‰ ትን ማህበረሰብ áˆáˆ›á‹µáŠ“ ወጠእንዲáˆáˆ የኢኮኖሚᣠየማህበራዊና መንáˆáˆ³á‹Š ትá‹áŠá‰¶á‰½ መጋራታችን አá‹á‰€áˆ¬ áŠá‹á¡á¡
ስለ áˆá‹© áˆá‹© የኢትዮጵያ አካባቢ ሰዎች የተለየ ባህáˆá‹áŠ“ መገለጫ ወዘተ በሰáŠá‹ መáŠáŒ‹áŒˆáˆáŠ“ መወያየትሠáˆáŠ•áŒŠá‹œáˆ አá‹á‰€áˆ¬ áŠá‹á¡á¡ የማዕከላዊና ሰሜናዊ ኢትዮጵያ ሰዎች ከተለያዩ ማህበራዊና ታሪካዊ áˆáŠá‰¶á‰½ ጋሠየተያያዘ ሊሆን በሚችሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ (እንደብዙዎች áŒáˆá‰µ)ᣠበተወሰአደረጃ ከደቡባዊ የሃገሪቱ ዜጎች á‹áˆá‰… የሃá‹áˆˆáŠáŠá‰µáŠ“ “እኔ á‹«áˆáŠ©á‰µ á‹áˆáŠ•â€ የማለት ባህáˆá‹ የሚያሳዩ ሲሆን በአንጻሩ በደቡባዊ የአገሪቱ አካባቢ የሚገኙ ሰዎች á‹°áŒáˆž ሰላማዊና ሆደ ሰáŠá‹Žá‰½ ናቸዠá‹á‰£áˆ‹áˆá¡á¡ á‹áˆ… እá‹áŠá‰µ ከሆአአቶ ደሳለአየመጡበት አካባቢ የደቡብ ኢትዮጵያ አካባቢ በመሆኑᣠአገáˆáŠ• ያህሠጉዳዠለመáˆáˆ«á‰µ ቀáˆá‰¶ አንዲት áŒáˆ®áˆ°áˆªáŠ• ለማስተዳደሠእጅጠከሚያስáˆáˆáŒ‰ ባህáˆá‹«á‰µ ትዕáŒáˆµá‰µáŠ“ ሆደ ሰáŠáŠá‰µ á‹‹áŠáŠžá‰¹ ናቸá‹áŠ“ በዚህሠየተሻለ እድሠአላቸዠማለት áŠá‹á¡á¡áŠ ቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ተወáˆá‹°á‹ ያደጉት በደቡብ ብሄሠብሄረሰቦችና ህá‹á‰¦á‰½ áŠáˆáˆá£ በወላá‹á‰³ ዞን ቦሎሶ ሶሬ በተባለ አካባቢ áŠá‹á¡á¡ ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• በሚከታተሉበት  የáˆáŒ…áŠá‰µ ዓመታትሠእንደማንኛá‹áˆ የገጠሪቱ ኢትዮጵያ áˆáŒ†á‰½ አስተዳደáŒá£ ቤተሰቦቻቸá‹áŠ• በáˆá‹© áˆá‹© ስራዎች በመáˆá‹³á‰µ ማደጋቸá‹áŠ• በቅáˆá‰¥ የሚያá‹á‰‹á‰¸á‹ á‹áŠ“ገራሉá¡á¡ ከዚህ በተጨማሪ የአካባቢዠህá‹á‰¥ በብዛት በሚከተለዠየá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት በተገቢዠመንገድ ታንጸዠያደጉ ከመሆናቸዠባሻገሠአáˆáŠ•áˆ  ጠንከሠያሉ ሃá‹áˆ›áŠ–ተኛ መሆናቸዠበáˆá‹© áˆá‹© አጋጣሚዎች ታá‹á‰·áˆá¡á¡ እንዲያá‹áˆ በቅáˆá‰¡ ለአንድ ሃá‹áˆ›á‰³áŠ–á‹Š መጽሔት በሰጡት ቃለ áˆáˆáˆáˆµ “በማከናá‹áŠ“ቸዠስራዎች አንድሠሰዠላዠቢሆን ችáŒáˆ ከáˆáˆáŒ¥áˆ ራሴን ብጎዳ á‹áˆ»áˆ‹áˆâ€ ማለታቸዠá–ለቲካዊ á‹á‹˜á‰µ የሌለዠሃá‹áˆ›áŠ–ታዊ ሰá‹áŠá‰³á‰¸á‹áŠ• የሚያመላáŠá‰µ አቋማቸዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡á‰ አሜሪካ የá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት ሃገሪቱ አáˆáŠ• ለደረሰችበት የእድገትና የስáˆáŒ£áŠ” ደረጃ ከáተኛ እገዛ እንዳረገ በተደጋጋሚ á‹áŠáŒˆáˆ«áˆá¡á¡ ለዚህ á‹°áŒáˆž በ16ኛዠáŠáለ ዘመን በአá‹áˆ®á“ የማáˆá‰²áŠ• ሉተáˆáŠ“ ጆን ካáˆá‰ªáŠ• እንቅስቃሴዎች የáˆáŒ ሩት የá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት አድናቂዎችና ተከታዮችᣠአሮጌá‹áŠ• አህጉሠትተዠወደ አዲሱ የáŠáŒ»áŠá‰µ ተስዠáˆá‹µáˆ ወደ  አሜሪካ መጓዛቸዠእና ሃá‹áˆ›áŠ–ቱ የሚሰብካቸዠጠንáŠáˆ® መስራትᣠሊበራáˆáŠá‰µá£ ከአዲስ አሳቦችና የካá’ታሊá‹áˆ ስáˆá‹“ት ጋሠስáˆáˆ™ መሆን ከáተኛ አስተዋጽኦ ማድረጉ á‹áŠáŒˆáˆ«áˆá¡á¡
በእኛ አገሠáˆáŠ•áˆ እንኳ ሃá‹áˆ›áŠ–ትና መንáŒáˆµá‰µ የተለያዩ ቢሆኑሠየእሳቸዠየá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት ተከታዠመሆንና በዚያሠባህሠማደጠበáˆáŠ«á‰³ መáˆáŠ«áˆ ጎኖች á‹á‹ž የሚመጣ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ የዚህ ጽáˆá ጸሃአየኦáˆá‰¶á‹¶áŠáˆµ ሃá‹áˆ›áŠ–ት ተከታዠመሆኑና ጉዳዩ ሃá‹áˆ›áŠ–ቶችን ማበላለጥ ሳá‹áˆ†áŠ• ከሃá‹áˆ›áŠ–ቶቹ ጋሠተያá‹á‹ž ያለዠየá–ለቲካና የማህበራዊ ጉዳዮች አመለካከትን ለማሳየት áŠá‹á¡á¡ በእኔ አስተያየት የኢትየጵያ áŠá‰£áˆ ሃá‹áˆ›áŠ–ቶች ለአዲስ አስተሳሰብና ለá‹áŒ¥ ብዙሠáŠáት á‹«áˆáˆ†áŠ‘ᣠወጠአጥባቂና በáŠá‰ ረዠá‹á‰€áŒ¥áˆ የሚሉ መሆናቸá‹áŠ• ለመካድ የሚቻሠአá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡á‰ መሆኑሠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ያደጉባቸዠአካባቢና ሃá‹áˆ›áŠ–ታቸዠተá…ዕኖ ከዚህ ቀደሠበሃገሪቱ ከáተኛá‹áŠ• ስáˆáŒ£áŠ• á‹á‹˜á‹ ከáŠá‰ ሩ áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ የተለየና አዲስሠበመሆኑ የተሻለ áŠáŒˆáˆ ለመስራት á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆ ብዬ አáˆáŠ“ለáˆá¡á¡ አዳዲስ አስተሳሰቦችንᣠየተለያዩ አቋሞችንና ተቃá‹áˆžáŠ• ለመቀበáˆá¤ ለአገáˆáŠ“ ለዜጎች የሚጠቅሠተáŒá‰£áˆ ለመስራት á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆ የሚሠተሰዠአለáŠá¡á¡ á‹áˆ…ሠሌላኛዠከዚህ ቀደሠአገሪቱን ለመáˆáˆ«á‰µ ከቻሉት áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ የተለየ እድሠáŠá‹á¡á¡
የኃá‹áˆ ሚዛን
áˆáŠ•áˆ እንኳ የመንáŒáˆµá‰µ ኮሚኒኬሽን ጽህáˆá‰µ ቤት ሚኒስትሠአቶ በረከት ስáˆáŠ¦áŠ•á¤ የኢህአዴጠጉባኤ አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ደሳለáŠáŠ• በሙሉ ድáˆáŒ½ የድáˆáŒ…ቱ ሊቀመንበሠአድáˆáŒŽ መáˆáŒ§áˆ ቢሉáˆá¤ አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ወደ ስáˆáŒ£áŠ• የመጡበትና እዚህ የደረሱበት áˆáŠ”ታ የተለየ áŠá‹áŠ“ አቶ መለስ  በመንáŒáˆµá‰µáŠ“ በደáˆáŒ…ታቸዠእንዲáˆáˆ በመከላከያá‹á£ በደህንáŠá‰±áŠ“ በá–ለቲካዠáŠáሠየáŠá‰ ራቸá‹áŠ• áጹሠየበላá‹áŠá‰µ እሳቸá‹áˆ á‹áŠ–ራቸዋሠብሎ ማሰብ የዋህáŠá‰µ á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
ኮሎኔሠመንáŒáˆµá‰± ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በጦሠሰራዊቱ ላዠበáŠá‰ ራቸዠáጹሠáˆáˆ‹áŒ ቆራáŒáŠá‰µ (እሳቸዠራሳቸá‹áˆ ወታደሠስለሆኑ) ወታደሩን በእሳቸዠáላጎት ወደ ጦáˆáŠá‰µ ሲማáŒá‹± መቆየታቸዠሳያንስᤠበእሳቸዠአáˆáˆ³áˆ በáˆáŒ ሩት á“áˆá‰² (ኢሰá“áˆ) á‹áˆµáŒ¥ የáŠá‰ ሩ ከáተኛ የá–ለቲካ ኮሚሳሮችና ባለስáˆáŒ£áŠ“ት áጹሠየእሳቸዠታዛዦች መሆናቸዠሃገሪቱን በአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ•áŠá‰µ በ17 ዓመታት በመáˆáˆ«á‰µ መቀመቅ á‹áˆµáŒ¥ ከተዋት መሄዳቸዠየቅáˆá‰¥ ጊዜ ትá‹á‰³á‰½áŠ• áŠá‹á¡á¡
á‹áˆ‰ የተለያየ ቢሆንሠበትጥቅ ትáŒáˆ‰ ወቅት በáŠá‰ ራቸዠየጠበቀ á‰áˆáŠá‰µ የአገሪቱ የጦሠአዛዥ የሆኑት አቶ መለስሠቢሆኑ በመከላከያ ሰራዊቱ á‹áˆµáŒ¥ ያላቸዠተደማáŒáŠá‰µáŠ“ ረዥሠእጅ የተáŠáˆ³ መከላከያዠለእሳቸዠáጹሠታዛዥና ታማአእንዲሆን ማድረጠችለዠáŠá‰ áˆá¡á¡ በá“áˆá‰²á‹áˆ á‹áˆµáŒ¥ ያላቸዠተደማáŒáŠá‰µ ከáተኛ ከመሆኑ አንáƒáˆáˆ በአገሪቱ á‹áˆµáŒ¥ ያለዠየኃá‹áˆ ሚዛን በእሳቸዠá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ስሠእንደáŠá‰ ሠለመካድ የሚቻሠአá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡ ስáˆáŒ£áŠ•áŠ• ሙሉ በሙሉ መያá‹áŠ“ “ሃዠባá‹â€ የሌለዠመሆን ስህተቶችን ለማረሠእድሠአá‹áˆ°áŒ¥áˆ የሚለዠመከራከሪያሠሚዛን አáˆá‹°á‹áˆ ለማለት የሚቻሠአá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡ እንዲያá‹áˆ ከተባረሩት የሕወሓት አመራሠአባላት አንዱ አቶ ስዬ አብáˆáˆ በአሜሪካ ድáˆáŒ½ ሬድዮ ላዠሲናገሩᤠ“አቶ መለስ ሕጠáŠá‹á¤ እáˆáˆ± ያለዠáŠáŒˆáˆ ሕጠሆኖ á‹á‹ˆáŒ£áˆá¡á¡ አቶ መለስ ááˆá‹µ ቤትሠáŠá‹á¤â€¦.. ስለዚህ አንድ ሰዠእንደጎደለ ተደáˆáŒŽ መታየት የለበትáˆâ€ ሲሉ  የተደመጡትሠáˆáŠ•áˆ እንኳ ንáŒáŒáˆ© የá–ለቲካዠጨዋታ አካሠቢሆንሠየአቶ መለስን áጹማዊ ስáˆáŒ£áŠ• የሚያመለáŠá‰µ መሆኑ በትá‹á‰¥á‰µ መáˆáŠ ሊታዠá‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ በአንድ መንáŒáˆµá‰µ አስተዳደሠወስጥ የተለያዩ ተቋማት መኖራቸá‹áŠ“ አንዱ ሌላዠላዠየá‰áŒ¥áŒ¥áˆáŠ“ የማረሠተáŒá‰£áˆ«á‰µ መáˆá€áˆ™á£ áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ ኃላáŠáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• በአáŒá‰£á‰¡ እንዲወጡ á‹áˆ¨á‹³áˆá¡á¡ ከáˆáˆ‰áˆ በላዠደáŒáˆž የá‰áŒ¥áŒ¥áˆ©áŠ“ የእáˆáˆá‰µ ተáŒá‰£áˆ© በመጀመሪያ ከáˆáŠ•áˆáˆáŒ‹á‰¸á‹ ጉዳዩች ዋናዠየሕጠየበላá‹áŠá‰µáŠ• መከበሠየሚያረጋáŒáŒ¥ መሆኑᣠህገ መንáŒáˆµá‰±áŠ“ ሌሎች ተዛማች የአገሪቱ ህጎች በአስተማማአመሰረት ላዠእንዲቆሙ á‹«á‹°áˆáŒ‹áˆ ብለን እንድንገáˆá‰µ ያስችለናáˆá¡á¡
አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ የሚመሰáˆá‰±á‰µ መንáŒáˆµá‰µáŠ“ ተቋማትሠ“ከበላዠየመጣ ትዕዛዠáŠá‹â€ ከማለት á‹áˆá‰… በሕáŒáŠ“ በደንብ ላዠበተመሰረተ አሰራሠላዠበመመስረት ስራዎቻቸá‹áŠ• ለማከናወን እንዲችሉና እራሳቸá‹áˆ ቢሆኑ በህáŒáŠ“ በተደáŠáŒˆáŒˆ አሰራሠá‹áˆµáŒ¥ ብቻ ኃላáŠáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• እንዲወጡ ያስችላቸዋáˆá¡á¡áŠ ቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በህጠከተደáŠáŒˆáŒˆá‹ á‹áŒ በተለá‹áˆ በመከላከያና በጸጥታ ኃá‹áˆ‰ ላዠረዥሠእጅ ላá‹áŠ–ራቸዠá‹á‰½áˆ‹áˆ ብዬ እገáˆá‰³áˆˆáˆá¡á¡ ሆኖሠእáŠá‹šáˆ…ን አካላት በህጠá‹áˆ˜áˆ©á‹‹á‰¸á‹‹áˆ ብዬ አስባለáˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆ የá“áˆá‰²áŠ“ የáˆá‹© áˆá‹© የመንáŒáˆµá‰µ ተቋማትን አáˆáŽ አáˆáŽ የሚያደናብሠáŒáŠ•áŠ™áŠá‰µáˆ የጠራ መáˆáŠ ሊያሲዙት á‹á‰½áˆ‹áˆ‰á¡á¡ á‹áˆ…ና ሌሎችሠተዛማጅ ጉዳዮች ጠቅላዠሚኒስትሩ ያላቸá‹áŠ• ስáˆáŒ£áŠ•áŠ“ ኃላáŠáŠá‰µ በህጠብቻ በተደáŠáŒˆáŒˆá‹ መሰረት ስለሚያደáˆáŒ‰á‰µá£ የዲሞáŠáˆ«áˆ² ሥáˆá‹“ት áŒáŠ•á‰£á‰³á‹áŠ• በተደላደለ መሰረት ላዠለማስቀመጥ  የተሻለ ዕድሠá‹áŠ–ራቸዋáˆá¡á¡
ከዚህ በተጨማሪ የመንáŒáˆµá‰µáŠ• ስራ በዋናáŠá‰µ የማስáˆáŒ¸áˆ ስáˆáŒ£áŠ• በተሰጠዠበሚኒስትሮች áˆáŠáˆ ቤት á‹áˆµáŒ¥ ያሉ ጓዶቻቸዠጋáˆáˆ የሚኖራቸዠየትከሻ ለትከሻ የኃá‹áˆ ሚዛን ሌሎች ችáŒáˆ®á‰½áŠ• ሊያመጣ አá‹á‰½áˆáˆ ባá‹á‰£áˆáˆá£ በአáŒá‰£á‰¡ ከያዙትና á‹áˆ…ን አá‹á‰€á‹ ለተáŒá‰£áˆ«á‹ŠáŠá‰± በቅንáŠá‰µ ከሰሩበት ጠቀሜታዠ“ከአንድ ሰዠአገዛá‹â€ (one man rule) የተሻለ ጠቀሜታ á‹áŠ–ረዋáˆá¡á¡ á‹áˆ…ሠእድሠበእጃቸዠያለዠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›á‹«áˆ ቆá‹á‰³á‰¸á‹áŠ• መáˆáŠ«áˆáŠ“ አáˆáŠ á‹« የሚሆን ሊያደáˆáŒ‰á‰µáˆ á‹áŒˆá‰£á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ áˆáŠžá‰³á‰½áŠ•áˆ á‹áˆ„ áŠá‹!!
አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በዚያ በተማሪዎች እንቅስቃሴ ዘመን እድሜያቸዠባለመድረሱ ተካá‹á‹ አለመሆናቸá‹á£ በኮሚኒá‹áˆáŠ“ ሶሽያሊስት áˆá‹•á‹®á‰° ዓለሠ ንትáˆáŠáŠ“ አáˆá‰£áŒ“ሮ á‹áˆµáŒ¥ አለማለá‹á‰¸á‹ /እáŠá‹šáˆ…ን የá–ለቲካ አመለካከቶች አያá‹á‰áˆ ወá‹áˆ አá‹á‹ˆá‹·á‰¸á‹áˆ ማለቴ ሳá‹áˆ†áŠ• በእáŠáˆ± ዙሪያ በሚáŠáˆ± አለመáŒá‰£á‰£á‰¶á‰½áŠ“ ከእዚህ አለመáŒá‰£á‰£á‰µ ጋሠተያá‹á‹˜á‹ በሚመጡት በሽታዎች አáˆá‰°áˆˆáŠ¨á‰áˆ ለማለት áŠá‹) ቢያንስ በመጪዎቹ ሶስት ዓመታት በጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ ወንበሠላዠተቀáˆáŒ ዠየተጣሉባቸá‹áŠ• ኃላáŠáŠá‰¶á‰½áŠ“  ስራዎችን በተለá‹áˆ በá–ለቲካዠመስአከዚህ ቀደሠካየናቸዠáŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ በተሻለ áˆáŠ”ታ የማከናወን እድሠየሚሰጣቸዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡
á‹áˆ… በካቢኒያቸá‹áŠ“ በá“áˆá‰²á‹«á‰¸á‹ á‹áˆµáŒ¥áˆ ሆአበተቃዋሚዠጎራ ካሉ የተለያየ አመለካከት ካላቸዠሰዎች ጋሠበተሻለ መáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ᣠሃሳቡን ከያዘዠሰዠá‹áˆá‰… በሃሳቡ ላዠብቻ በማተኮሠመáˆáŠ«áˆ ስራዎችን ለመስራት á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ የሚቃወሟቸá‹áŠ•áˆ ሆአየተለየ ሃሳብ የሚያቀáˆá‰¡áˆ‹á‰¸á‹áŠ• ሰዎች  በጠላትáŠá‰µ ከመáˆáˆ¨áŒ…ና ለማሸáŠáና ላለመሸáŠá በሚደረጠየሞት ሽረት ትáŒáˆ ወስጥ ከመáŒá‰£á‰µ á‹áˆá‰… የተሻለ የመáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ ጠቃሚን ሃሳብ ወደ ተáŒá‰£áˆ እንዲለወጥ የማድረጠእድሉ á‹áŠ–ራቸዋáˆá¡á¡ በዚህሠበኢትዮጵያ በá–ለቲካዠመስአየተሻለ መáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ በጋራ የመስራትᤠመጪá‹áŠ• áˆáˆáŒ«áˆ የተሻለ ለማድረáŒáŠ“ áˆáˆ‰áŠ•áˆ ዜጎች በáŠáŒ»áŠá‰µ የሚያሳትá áˆáˆáŒ« ለማካሄድ ያስችላቸዋáˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆ በእáŠá‹šáˆ… ሶስት ዓመታት የሚያከናá‹áŠ—ቸዠተáŒá‰£áˆ«á‰µ ለድጋሚ ህá‹á‰£á‹Š áˆáˆáŒ«áŠ“ ድሠያበቋቸá‹áˆ á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
ለበáˆáŠ«á‰³ ዓመታት በዘለቀዠየእáˆáˆµ በእáˆáˆµ ጦáˆáŠá‰µ ተሳታአአለመሆናቸá‹á£ ከራሳቸዠየáŒáˆ ባህሪ á‹áŒ በእáŠá‹šáˆ… የáŒáŒá‰µáŠ“ የጦáˆáŠá‰µ áˆáŠá‰¶á‰½ አንጻሠያደገ ስለማሸáŠáና መሸáŠá የከረረና የመረረ ስሜት ስለማá‹áŠ–ራቸá‹á£ በሃሳብ ወá‹áˆ ሌላ የመሸáŠáና የማሸáŠá á‹áŒ¤á‰µ በሚያስከትሉ የá–ለቲካና መሰሠወሳኔዎች ላዠየሚኖራቸዠአቋáˆáˆ በሰለጠáŠá‹ ዓለሠየዳበረá‹áŠ• áˆáˆˆá‰±áŠ•áˆ በጸጋ የመቀበሠአቅሠá‹áˆáŒ¥áˆáˆ‹á‰¸á‹‹áˆá¡á¡
እáˆáŒáŒ¥ áŠá‹ ከእሳቸዠበáŠá‰µ እንደáŠá‰ ሩት የተከበሩ አቶ መለስ ዜናዊ በየመድረኮቹ አስደማሚ የሆኑ የተጠላለበሃሳቦችንና መáˆáˆ†á‹Žá‰½áŠ• በማብራራትና ወደ áˆáˆˆáŒ‰á‰µ አቅጣጫ በመá‹áˆ°á‹µá£ ለáˆá‹•áˆ«á‰£á‹Šá‹«áŠ• መሪዎችና áˆáˆáˆ«áŠ• ሳá‹á‰€áˆ ሌáŠá‰¸áˆ አከሠንáŒáŒáˆáŠ“ አስተሳሰብ በማስተጋባት ተቀባá‹áŠá‰µáŠ• ለማáŒáŠ˜á‰µ አá‹á‰½áˆ‰ á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• በአገሠá‹áˆµáŒ¥ ካሉት ጋሠበመáŒá‰£á‰£á‰µáŠ“ በመተጋገዠእንዲáˆáˆ ሰጥቶ በመቀበሠላዠየተመሰረተ የá–ለቲካ ስáˆá‹“ት በማስáˆáŠ•á¤ በá‹áŒáŠ“ በዓለሠአቀበáŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ የዲá•áˆŽáˆ›áˆ² ዘáˆá á‹°áŒáˆž ከዚህ ቀደሠአቶ መለስ የገáŠá‰§á‰¸á‹áŠ• ጠንካራ የወዳጅáŠá‰µáŠ“ የተወዳዳሪáŠá‰µ መንáˆáˆµ በማጠናከሠተጠቃሚ ለመሆን የሚያስችላቸዠእድሠ በእጃቸዠáŠá‹á¡á¡ በዙሪያቸዠያሉ ካቢኔዎቻቸá‹áŠ“ ከáተኛ የá“áˆá‰²á‹ አመራሠአባላትሠበተደጋጋሚ እንደተገለጸዠሊያáŒá‹Ÿá‰¸á‹áŠ“ አብረዋቸዠሊቆሙ á‹áŒˆá‰£áˆá¡á¡
እድሜያቸá‹áŠ“ ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹
በአáሪካ በáˆáŠ«á‰³ መሪዎች ወደ ስáˆáŒ£áŠ• ሲመጡ ከትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹ አናሳáŠá‰µ በተጨማሪ ከእድሜያቸዠወጣትáŠá‰µ ጋሠየተያያዙ የáˆáˆá‹µ ማáŠáˆµá£ የእáˆáˆ…ና የማንአለብáŠáŠá‰µ ስሜቶቻቸዠበáˆáŠ«á‰³ ጉዳቶችንና ጥá‹á‰¶áŠ• ሲያስከትሉ ተመáˆáŠá‰°áŠ“áˆá¡á¡ ባለá‰á‰µ 40 ዓመታት ወደ ስáˆáŒ£áŠ• የመጡ የኢትዮጵያ መሪዎች ስáˆáŒ£áŠ‘ን የያዙት ገና በ30ዎቹ የእድሜ ዘመናቸዠላዠእያሉ áŠá‰ áˆá¡á¡ á‹áˆ… ቢያንስ በመጀመሪያዎቹ የአስተዳደሠዘመናቸዠአሉታዊ ተጽኖ አላመጣባቸá‹áˆ ማለት ዘበት áŠá‹á¡á¡ የኢህአዴጠመንáŒáˆµá‰µá£ á‹°áˆáŒáŠ• አሸንᎠየሽáŒáŒáˆ መንáŒáˆµá‰µ በመሰረተበት ወቅት á‹áˆ°áŠá‹˜áˆá‰ ት ከáŠá‰ ሩት ወቀሳዎች አንዱና á‹‹áŠáŠ›á‹á£ የመንáŒáˆµá‰±áŠ• ከáተኛ ስáˆáŒ£áŠ• የያዙ áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ áˆáˆá‹µ የሌላቸá‹áŠ“ በትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áˆ á‹«áˆáŒˆá‰ መሆናቸዠእንደáŠá‰ ሠየቅáˆá‰¥ ጊዜ ትá‹á‰³á‰½áŠ• áŠá‹á¡á¡ ጠቅላዠሚኒስትሠመለስ አáˆáŠ• የደረሱበትን የአመራሠችሎታና እá‹á‰€á‰µá£ የዛሬ 21 ዓመት ወደ ስáˆáŒ£áŠ• ሲመጡ ኖሯቸዠቢሆን ኖሮᤠአáˆá‹«áˆ ረዥሠእድሜ ኖሯቸዠበመáŒá‹Žá‰¹ አስሠዓመታት የጀመሯቸá‹áŠ• የáˆáˆ›á‰µ ስራዎች ለማስቀጠሠእድሠቢያገኙ ኖሮᣠ የአመራሠብቃታቸá‹á¤ áˆáŠ• á‹“á‹áŠá‰µ የሃገሠዕድገትና ጥቅሠሊያስገአእንደሚችሠለመገመት የሚያዳáŒá‰µ አá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡
አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በእድሜያቸዠለከáተኛ አመራሠትáŠáŠáˆˆáŠ› ወቅት ላዠያሉ ሲሆን በáˆáˆá‹µáˆ አንáƒáˆ ከáŠáˆáˆ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µ እስከ የá‹áŒ ጉዳá‹áŠ“ áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ የሰሩᣠለአáŒáˆ ጊዜ ቢሆንሠከቀድሞዠጠቅላዠሚኒስትሠመለስ ዜናዊ ጋሠበáŠá‰ ራቸዠየጠበቀ የስራ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ ጠቃሚ አሰራሮችንና አካሄዶችን መማራቸá‹áŠ“ መቅሰማቸዠሳá‹á‰³áˆˆáˆ የተáˆá‰³ áŠá‹á¡á¡ አቶ መለስሠቢሆኑ ወደዚህ የስáˆáŒ£áŠ• áˆáŠ«á‰¥ እንዲወጡ መንገዱን የጠረጉላቸá‹á£ ካላቸዠትጋትና የስራ á‰áˆáŒ áŠáŠá‰µ በመáŠáˆ³á‰µ እንደሆአጉዳዩን በቅáˆá‰ ት የሚከታተሉ ተንታኞች በተደጋጋሚ የሚገáˆáŒ¹á‰µ áŠá‹á¡á¡
አáˆáŠ• የአáˆá‰£ áˆáŠ•áŒ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በሆáŠá‹ በቀድሞዠየአáˆá‰£ áˆáŠ•áŒ á‹áˆƒ ቴáŠáŠ–ሎጂ ኢንስቲትዩት በመáˆáˆ…áˆáŠá‰µáŠ“ በተለያዩ የኃላáŠáŠá‰µ እáˆáŠ¨áŠ–ች አገáˆáŒáˆˆá‹‹áˆá¡á¡ በኋላሠበተቋሙ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µáŠá‰µ በማገáˆáŒˆáˆá£ ከ 13 ዓመታት በላዠየስራ áˆáˆá‹µ /ሲቪያቸá‹áŠ•/ ማዳጎስ የጀመሩት አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ወደ á–ለቲካዠከተቀላቀሉሠበኋላ በአáŒáˆ ጊዜ “በሙስናና በአቅሠማáŠáˆµâ€ በሚሠከስáˆáŒ£áŠ“ቸዠየተáŠáˆ±á‰µáŠ• የቀድሞá‹áŠ• የáŠáˆáˆ‰ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µ አቶ አባተ ኪሾን ተáŠá‰°á‹ የáŠáˆáˆ‰ á•áˆ¬á‹á‹³áŠ•á‰µ በመሆን ለአáˆáˆµá‰µ አመታት ያህሠአገáˆáŒáˆˆá‹‹áˆá¡á¡ ከዚያ በáŠá‰µ የáŠáˆáˆ‰ áˆáŠá‰µáˆ á•áˆ¬á‹šá‹³áŠ•á‰µ በመሆን ከመስራታቸá‹áˆ ባሻገሠበá“áˆá‰²á‹áˆ á‹áˆµáŒ¥ በንቃት á‹áˆ³á‰°á‰ እንደáŠá‰ ሠá‹á‰³á‹ˆá‰ƒáˆá¡á¡
ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• በተመለከተሠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ከአዲስ አበባ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በሲቪሠáˆáˆ…ንድስና የመጀመሪያ ዲáŒáˆªá‹«á‰¸á‹áŠ•á£ በመቀጠáˆáˆ áŠáŠ•áˆ‹áŠ•á‹µ ከሚገኘዠየቴáŠáŠ–ሎጂ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በሳኒቴሽን áˆáˆ…ንድስና የማስተáˆáˆµ ዲáŒáˆªá‹«á‰¸á‹áŠ•áŠ“ በአሜሪካ ካሊáŽáˆáŠ’á‹« በሚገኘዠአዙሳ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² በኦáˆáŒ‹áŠ“á‹á‹œáˆ½áŠ“ሠሊደáˆáˆ½á• ተጨማሪ የማስተáˆáˆµ ዲáŒáˆª ተቀብለዋáˆá¡á¡ ብዙ ዲáŒáˆª መያዠ ለመሪáŠá‰µ ብበያደáˆáŒ‹áˆ ባá‹á‰£áˆáˆ እገዛዠáŒáŠ• የላቀ መሆኑ የማያከራáŠáˆ ሃቅ áŠá‹á¡á¡ ከዚህ በላዠለመጠቃቀስ ከሞከáˆáŠ³á‰¸á‹ በተጨማሪ እድሜያቸá‹á£ ከአዲሱ ትá‹áˆá‹µáŠ“ ከቀድሞዎቹ ጋሠበጋራ ለመስራትና የáˆáˆˆá‰±áŠ• አስተሳሰብና áላጎት በማስታረቅ እንደ ድáˆá‹µá‹ ሆáŠá‹ እንዲያገለáŒáˆ‰ á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹ á‹°áŒáˆž ለአመራáˆáˆ ሆአለቀን ተቀን ስራዎቻቸዠሳá‹áŠ•áˆ³á‹Š ዘዴዎችንና ጽንሰ ሃሳቦችን በተáŒá‰£áˆ እንዲያá‹áˆ‰ ስለሚረዱዋቸዠá‹áˆ…ሠለእሳቸዠየተለየ እድሠá‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
የሃá‹áˆ›áŠ–ታቸá‹á£ የትá‹áˆá‹µáŠ“ ያደጉባቸዠአካባቢ ተጽዕኖ
አንድን ሰዠከዚህ አካባቢና ብሔሠስለመጣ ባህáˆá‹© እንዲህ áŠá‹á£ እንደዛ áŠá‹ ማለት /stereotyping/ ተገቢ á‹«áˆáˆ†áŠáŠ“ áˆáŠáŠ•á‹«á‰³á‹Š የሆአሰá‹áˆ ሊያቀáˆá‰ ዠየማá‹áŒˆá‰£ ሃሳብ መሆኑ ብዙዎቻችንን á‹«áŒá‰£á‰£áŠ“áˆá¡á¡ ያሠሆኖ እንደመጣንባቸዠአካባቢዎችᣠበተለá‹áˆ የáˆáŒ…áŠá‰µ ጊዜያችንን ያሳለáንበትንና á‹«á‹°áŒáŠ•á‰ ትን ማህበረሰብ áˆáˆ›á‹µáŠ“ ወጠእንዲáˆáˆ የኢኮኖሚᣠየማህበራዊና መንáˆáˆ³á‹Š ትá‹áŠá‰¶á‰½ መጋራታችን አá‹á‰€áˆ¬ áŠá‹á¡á¡
ስለ áˆá‹© áˆá‹© የኢትዮጵያ አካባቢ ሰዎች የተለየ ባህáˆá‹áŠ“ መገለጫ ወዘተ በሰáŠá‹ መáŠáŒ‹áŒˆáˆáŠ“ መወያየትሠáˆáŠ•áŒŠá‹œáˆ አá‹á‰€áˆ¬ áŠá‹á¡á¡ የማዕከላዊና ሰሜናዊ ኢትዮጵያ ሰዎች ከተለያዩ ማህበራዊና ታሪካዊ áˆáŠá‰¶á‰½ ጋሠየተያያዘ ሊሆን በሚችሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ (እንደብዙዎች áŒáˆá‰µ)ᣠበተወሰአደረጃ ከደቡባዊ የሃገሪቱ ዜጎች á‹áˆá‰… የሃá‹áˆˆáŠáŠá‰µáŠ“ “እኔ á‹«áˆáŠ©á‰µ á‹áˆáŠ•â€ የማለት ባህáˆá‹ የሚያሳዩ ሲሆን በአንጻሩ በደቡባዊ የአገሪቱ አካባቢ የሚገኙ ሰዎች á‹°áŒáˆž ሰላማዊና ሆደ ሰáŠá‹Žá‰½ ናቸዠá‹á‰£áˆ‹áˆá¡á¡ á‹áˆ… እá‹áŠá‰µ ከሆአአቶ ደሳለአየመጡበት አካባቢ የደቡብ ኢትዮጵያ አካባቢ በመሆኑᣠአገáˆáŠ• ያህሠጉዳዠለመáˆáˆ«á‰µ ቀáˆá‰¶ አንዲት áŒáˆ®áˆ°áˆªáŠ• ለማስተዳደሠእጅጠከሚያስáˆáˆáŒ‰ ባህáˆá‹«á‰µ ትዕáŒáˆµá‰µáŠ“ ሆደ ሰáŠáŠá‰µ á‹‹áŠáŠžá‰¹ ናቸá‹áŠ“ በዚህሠየተሻለ እድሠአላቸዠማለት áŠá‹á¡á¡áŠ ቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ተወáˆá‹°á‹ ያደጉት በደቡብ ብሄሠብሄረሰቦችና ህá‹á‰¦á‰½ áŠáˆáˆá£ በወላá‹á‰³ ዞን ቦሎሶ ሶሬ በተባለ አካባቢ áŠá‹á¡á¡ ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• በሚከታተሉበት  የáˆáŒ…áŠá‰µ ዓመታትሠእንደማንኛá‹áˆ የገጠሪቱ ኢትዮጵያ áˆáŒ†á‰½ አስተዳደáŒá£ ቤተሰቦቻቸá‹áŠ• በáˆá‹© áˆá‹© ስራዎች በመáˆá‹³á‰µ ማደጋቸá‹áŠ• በቅáˆá‰¥ የሚያá‹á‰‹á‰¸á‹ á‹áŠ“ገራሉá¡á¡ ከዚህ በተጨማሪ የአካባቢዠህá‹á‰¥ በብዛት በሚከተለዠየá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት በተገቢዠመንገድ ታንጸዠያደጉ ከመሆናቸዠባሻገሠአáˆáŠ•áˆ  ጠንከሠያሉ ሃá‹áˆ›áŠ–ተኛ መሆናቸዠበáˆá‹© áˆá‹© አጋጣሚዎች ታá‹á‰·áˆá¡á¡ እንዲያá‹áˆ በቅáˆá‰¡ ለአንድ ሃá‹áˆ›á‰³áŠ–á‹Š መጽሔት በሰጡት ቃለ áˆáˆáˆáˆµ “በማከናá‹áŠ“ቸዠስራዎች አንድሠሰዠላዠቢሆን ችáŒáˆ ከáˆáˆáŒ¥áˆ ራሴን ብጎዳ á‹áˆ»áˆ‹áˆâ€ ማለታቸዠá–ለቲካዊ á‹á‹˜á‰µ የሌለዠሃá‹áˆ›áŠ–ታዊ ሰá‹áŠá‰³á‰¸á‹áŠ• የሚያመላáŠá‰µ አቋማቸዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡á‰ አሜሪካ የá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት ሃገሪቱ አáˆáŠ• ለደረሰችበት የእድገትና የስáˆáŒ£áŠ” ደረጃ ከáተኛ እገዛ እንዳረገ በተደጋጋሚ á‹áŠáŒˆáˆ«áˆá¡á¡ ለዚህ á‹°áŒáˆž በ16ኛዠáŠáለ ዘመን በአá‹áˆ®á“ የማáˆá‰²áŠ• ሉተáˆáŠ“ ጆን ካáˆá‰ªáŠ• እንቅስቃሴዎች የáˆáŒ ሩት የá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት አድናቂዎችና ተከታዮችᣠአሮጌá‹áŠ• አህጉሠትተዠወደ አዲሱ የáŠáŒ»áŠá‰µ ተስዠáˆá‹µáˆ ወደ  አሜሪካ መጓዛቸዠእና ሃá‹áˆ›áŠ–ቱ የሚሰብካቸዠጠንáŠáˆ® መስራትᣠሊበራáˆáŠá‰µá£ ከአዲስ አሳቦችና የካá’ታሊá‹áˆ ስáˆá‹“ት ጋሠስáˆáˆ™ መሆን ከáተኛ አስተዋጽኦ ማድረጉ á‹áŠáŒˆáˆ«áˆá¡á¡
በእኛ አገሠáˆáŠ•áˆ እንኳ ሃá‹áˆ›áŠ–ትና መንáŒáˆµá‰µ የተለያዩ ቢሆኑሠየእሳቸዠየá•áˆ®á‰´áˆµá‰³áŠ•á‰µ ሃá‹áˆ›áŠ–ት ተከታዠመሆንና በዚያሠባህሠማደጠበáˆáŠ«á‰³ መáˆáŠ«áˆ ጎኖች á‹á‹ž የሚመጣ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ የዚህ ጽáˆá ጸሃአየኦáˆá‰¶á‹¶áŠáˆµ ሃá‹áˆ›áŠ–ት ተከታዠመሆኑና ጉዳዩ ሃá‹áˆ›áŠ–ቶችን ማበላለጥ ሳá‹áˆ†áŠ• ከሃá‹áˆ›áŠ–ቶቹ ጋሠተያá‹á‹ž ያለዠየá–ለቲካና የማህበራዊ ጉዳዮች አመለካከትን ለማሳየት áŠá‹á¡á¡ በእኔ አስተያየት የኢትየጵያ áŠá‰£áˆ ሃá‹áˆ›áŠ–ቶች ለአዲስ አስተሳሰብና ለá‹áŒ¥ ብዙሠáŠáት á‹«áˆáˆ†áŠ‘ᣠወጠአጥባቂና በáŠá‰ ረዠá‹á‰€áŒ¥áˆ የሚሉ መሆናቸá‹áŠ• ለመካድ የሚቻሠአá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡á‰ መሆኑሠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ያደጉባቸዠአካባቢና ሃá‹áˆ›áŠ–ታቸዠተá…ዕኖ ከዚህ ቀደሠበሃገሪቱ ከáተኛá‹áŠ• ስáˆáŒ£áŠ• á‹á‹˜á‹ ከáŠá‰ ሩ áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ የተለየና አዲስሠበመሆኑ የተሻለ áŠáŒˆáˆ ለመስራት á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆ ብዬ አáˆáŠ“ለáˆá¡á¡ አዳዲስ አስተሳሰቦችንᣠየተለያዩ አቋሞችንና ተቃá‹áˆžáŠ• ለመቀበáˆá¤ ለአገáˆáŠ“ ለዜጎች የሚጠቅሠተáŒá‰£áˆ ለመስራት á‹«áŒá‹›á‰¸á‹‹áˆ የሚሠተሰዠአለáŠá¡á¡ á‹áˆ…ሠሌላኛዠከዚህ ቀደሠአገሪቱን ለመáˆáˆ«á‰µ ከቻሉት áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ የተለየ እድሠáŠá‹á¡á¡
የኃá‹áˆ ሚዛን
áˆáŠ•áˆ እንኳ የመንáŒáˆµá‰µ ኮሚኒኬሽን ጽህáˆá‰µ ቤት ሚኒስትሠአቶ በረከት ስáˆáŠ¦áŠ•á¤ የኢህአዴጠጉባኤ አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ደሳለáŠáŠ• በሙሉ ድáˆáŒ½ የድáˆáŒ…ቱ ሊቀመንበሠአድáˆáŒŽ መáˆáŒ§áˆ ቢሉáˆá¤ አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ ወደ ስáˆáŒ£áŠ• የመጡበትና እዚህ የደረሱበት áˆáŠ”ታ የተለየ áŠá‹áŠ“ አቶ መለስ  በመንáŒáˆµá‰µáŠ“ በደáˆáŒ…ታቸዠእንዲáˆáˆ በመከላከያá‹á£ በደህንáŠá‰±áŠ“ በá–ለቲካዠáŠáሠየáŠá‰ ራቸá‹áŠ• áጹሠየበላá‹áŠá‰µ እሳቸá‹áˆ á‹áŠ–ራቸዋሠብሎ ማሰብ የዋህáŠá‰µ á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
ኮሎኔሠመንáŒáˆµá‰± ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በጦሠሰራዊቱ ላዠበáŠá‰ ራቸዠáጹሠáˆáˆ‹áŒ ቆራáŒáŠá‰µ (እሳቸዠራሳቸá‹áˆ ወታደሠስለሆኑ) ወታደሩን በእሳቸዠáላጎት ወደ ጦáˆáŠá‰µ ሲማáŒá‹± መቆየታቸዠሳያንስᤠበእሳቸዠአáˆáˆ³áˆ በáˆáŒ ሩት á“áˆá‰² (ኢሰá“áˆ) á‹áˆµáŒ¥ የáŠá‰ ሩ ከáተኛ የá–ለቲካ ኮሚሳሮችና ባለስáˆáŒ£áŠ“ት áጹሠየእሳቸዠታዛዦች መሆናቸዠሃገሪቱን በአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ•áŠá‰µ በ17 ዓመታት በመáˆáˆ«á‰µ መቀመቅ á‹áˆµáŒ¥ ከተዋት መሄዳቸዠየቅáˆá‰¥ ጊዜ ትá‹á‰³á‰½áŠ• áŠá‹á¡á¡
á‹áˆ‰ የተለያየ ቢሆንሠበትጥቅ ትáŒáˆ‰ ወቅት በáŠá‰ ራቸዠየጠበቀ á‰áˆáŠá‰µ የአገሪቱ የጦሠአዛዥ የሆኑት አቶ መለስሠቢሆኑ በመከላከያ ሰራዊቱ á‹áˆµáŒ¥ ያላቸዠተደማáŒáŠá‰µáŠ“ ረዥሠእጅ የተáŠáˆ³ መከላከያዠለእሳቸዠáጹሠታዛዥና ታማአእንዲሆን ማድረጠችለዠáŠá‰ áˆá¡á¡ በá“áˆá‰²á‹áˆ á‹áˆµáŒ¥ ያላቸዠተደማáŒáŠá‰µ ከáተኛ ከመሆኑ አንáƒáˆáˆ በአገሪቱ á‹áˆµáŒ¥ ያለዠየኃá‹áˆ ሚዛን በእሳቸዠá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ስሠእንደáŠá‰ ሠለመካድ የሚቻሠአá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡ ስáˆáŒ£áŠ•áŠ• ሙሉ በሙሉ መያá‹áŠ“ “ሃዠባá‹â€ የሌለዠመሆን ስህተቶችን ለማረሠእድሠአá‹áˆ°áŒ¥áˆ የሚለዠመከራከሪያሠሚዛን አáˆá‹°á‹áˆ ለማለት የሚቻሠአá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¡á¡ እንዲያá‹áˆ ከተባረሩት የሕወሓት አመራሠአባላት አንዱ አቶ ስዬ አብáˆáˆ በአሜሪካ ድáˆáŒ½ ሬድዮ ላዠሲናገሩᤠ“አቶ መለስ ሕጠáŠá‹á¤ እáˆáˆ± ያለዠáŠáŒˆáˆ ሕጠሆኖ á‹á‹ˆáŒ£áˆá¡á¡ አቶ መለስ ááˆá‹µ ቤትሠáŠá‹á¤â€¦.. ስለዚህ አንድ ሰዠእንደጎደለ ተደáˆáŒŽ መታየት የለበትáˆâ€ ሲሉ  የተደመጡትሠáˆáŠ•áˆ እንኳ ንáŒáŒáˆ© የá–ለቲካዠጨዋታ አካሠቢሆንሠየአቶ መለስን áጹማዊ ስáˆáŒ£áŠ• የሚያመለáŠá‰µ መሆኑ በትá‹á‰¥á‰µ መáˆáŠ ሊታዠá‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ በአንድ መንáŒáˆµá‰µ አስተዳደሠወስጥ የተለያዩ ተቋማት መኖራቸá‹áŠ“ አንዱ ሌላዠላዠየá‰áŒ¥áŒ¥áˆáŠ“ የማረሠተáŒá‰£áˆ«á‰µ መáˆá€áˆ™á£ áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ ኃላáŠáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• በአáŒá‰£á‰¡ እንዲወጡ á‹áˆ¨á‹³áˆá¡á¡ ከáˆáˆ‰áˆ በላዠደáŒáˆž የá‰áŒ¥áŒ¥áˆ©áŠ“ የእáˆáˆá‰µ ተáŒá‰£áˆ© በመጀመሪያ ከáˆáŠ•áˆáˆáŒ‹á‰¸á‹ ጉዳዩች ዋናዠየሕጠየበላá‹áŠá‰µáŠ• መከበሠየሚያረጋáŒáŒ¥ መሆኑᣠህገ መንáŒáˆµá‰±áŠ“ ሌሎች ተዛማች የአገሪቱ ህጎች በአስተማማአመሰረት ላዠእንዲቆሙ á‹«á‹°áˆáŒ‹áˆ ብለን እንድንገáˆá‰µ ያስችለናáˆá¡á¡
አቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ የሚመሰáˆá‰±á‰µ መንáŒáˆµá‰µáŠ“ ተቋማትሠ“ከበላዠየመጣ ትዕዛዠáŠá‹â€ ከማለት á‹áˆá‰… በሕáŒáŠ“ በደንብ ላዠበተመሰረተ አሰራሠላዠበመመስረት ስራዎቻቸá‹áŠ• ለማከናወን እንዲችሉና እራሳቸá‹áˆ ቢሆኑ በህáŒáŠ“ በተደáŠáŒˆáŒˆ አሰራሠá‹áˆµáŒ¥ ብቻ ኃላáŠáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• እንዲወጡ ያስችላቸዋáˆá¡á¡áŠ ቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆªá‹«áˆ በህጠከተደáŠáŒˆáŒˆá‹ á‹áŒ በተለá‹áˆ በመከላከያና በጸጥታ ኃá‹áˆ‰ ላዠረዥሠእጅ ላá‹áŠ–ራቸዠá‹á‰½áˆ‹áˆ ብዬ እገáˆá‰³áˆˆáˆá¡á¡ ሆኖሠእáŠá‹šáˆ…ን አካላት በህጠá‹áˆ˜áˆ©á‹‹á‰¸á‹‹áˆ ብዬ አስባለáˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆ የá“áˆá‰²áŠ“ የáˆá‹© áˆá‹© የመንáŒáˆµá‰µ ተቋማትን አáˆáŽ አáˆáŽ የሚያደናብሠáŒáŠ•áŠ™áŠá‰µáˆ የጠራ መáˆáŠ ሊያሲዙት á‹á‰½áˆ‹áˆ‰á¡á¡ á‹áˆ…ና ሌሎችሠተዛማጅ ጉዳዮች ጠቅላዠሚኒስትሩ ያላቸá‹áŠ• ስáˆáŒ£áŠ•áŠ“ ኃላáŠáŠá‰µ በህጠብቻ በተደáŠáŒˆáŒˆá‹ መሰረት ስለሚያደáˆáŒ‰á‰µá£ የዲሞáŠáˆ«áˆ² ሥáˆá‹“ት áŒáŠ•á‰£á‰³á‹áŠ• በተደላደለ መሰረት ላዠለማስቀመጥ  የተሻለ ዕድሠá‹áŠ–ራቸዋáˆá¡á¡
ከዚህ በተጨማሪ የመንáŒáˆµá‰µáŠ• ስራ በዋናáŠá‰µ የማስáˆáŒ¸áˆ ስáˆáŒ£áŠ• በተሰጠዠበሚኒስትሮች áˆáŠáˆ ቤት á‹áˆµáŒ¥ ያሉ ጓዶቻቸዠጋáˆáˆ የሚኖራቸዠየትከሻ ለትከሻ የኃá‹áˆ ሚዛን ሌሎች ችáŒáˆ®á‰½áŠ• ሊያመጣ አá‹á‰½áˆáˆ ባá‹á‰£áˆáˆá£ በአáŒá‰£á‰¡ ከያዙትና á‹áˆ…ን አá‹á‰€á‹ ለተáŒá‰£áˆ«á‹ŠáŠá‰± በቅንáŠá‰µ ከሰሩበት ጠቀሜታዠ“ከአንድ ሰዠአገዛá‹â€ (one man rule) የተሻለ ጠቀሜታ á‹áŠ–ረዋáˆá¡á¡ á‹áˆ…ሠእድሠበእጃቸዠያለዠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›á‹«áˆ ቆá‹á‰³á‰¸á‹áŠ• መáˆáŠ«áˆáŠ“ አáˆáŠ á‹« የሚሆን ሊያደáˆáŒ‰á‰µáˆ á‹áŒˆá‰£á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ áˆáŠžá‰³á‰½áŠ•áˆ á‹áˆ„ áŠá‹!!
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %
Average Rating