Print
Email
0
0
“áˆáˆáŒ« áŒáˆ አለá¡á¡ አለሠአቀá ሰላáˆáˆ ታወጀᣠተኩላዎችሠየጫጩቶቹን እድሜ ለማስረዘሠá‰áˆáŒ áŠáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• ገለጹá¡á¡â€ ጆáˆáŒ… ኢሊየት
“ኢህአዴጎ ኢህአዴጎá¤
ገና ትበላለህ ወተትና እáˆáŒŽá¡á¡â€
ኢህአዴጠንዑስ ከበáˆá‰´ ከሚለዠከተሜዠá‹áˆ˜áŠ•áŒ  ወá‹áˆ ከአáˆáˆ¶ አደሩ እáˆáŒáŒ ኛ  አá‹á‹°áˆˆáˆáˆá¡á¡  ስáŠ-ቃሉ ተረት ተረት ሊመስሠá‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ እá‹áŠá‰³á‹ áŒáŠ• ወዲህ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ “እናንተስ ማን ትመስሉá¡á¡â€ የሚሠመሰረታዊ ጥያቄን ያቀሠመሆኑ áŒáŠ• ጥáˆáŒ¥áˆ የለá‹áˆá¡á¡
በዘመናችን መንáŒáˆµá‰³á‰µ ዘንድ ሰብአዊና ተáˆáŒ¥áˆ®áŠ á‹Š መብቶች  በተለየ ááˆáˆµáናዎች እየታገዘ  ማዕቀብ የሚጣáˆá‰£á‰¸á‹ በመንáŒáˆµá‰³á‰µ ሲታመንበትሠሊáŠáŒ á‰á£ በተመሳሳá‹áŠ“ ተቀራራቢ ሕጎች ሊተኩ የሚችሉ  ወá‹áˆ ተቆንጥረዠሊሰጡና ከቶá‹áŠ•áˆ ሊáŠáˆáŒ‰áˆ የሚችሉ ሆáŠá‹‹áˆá¡á¡ ከዚህ አኳያሠሕá‹á‰¦á‰½  ሰብአዊና ዴሞáŠáˆ«áˆ²á‹«á‹Š መብታቸá‹áŠ• ለመáŠáŒ ቅ  መጠáˆáŒ ራቸá‹áŠ“  አለመታመናቸዠበቂ መáŠáˆ» áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ áŠá‹á¡á¡
ለዚህ የሚመጥኑና የሚያáŒá‹™ ኢኮኖሚያዊᣠá–ለቲካዎና ማህበራዊ በላኤ ሰቦችን (bogeyman) የሃያኛá‹áŠ“ የሃያ አንደኛዠáŠáለ ዘመናት በበቂ መጠን መቀáቀá ችለዋáˆá¡á¡ እንደ አለሠአቀá ሽብáˆá‰°áŠáŠá‰µá£ ብሔራዊ ጥቅሠ(national Interest) የመሳሰሉት የተጋáŠáŠ‘ ማስáˆáˆ«áˆªá‹«á‹Žá‰½ ለአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ• መንáŒáˆµá‰³á‰µ መብትን ለማáˆáŠ•áŠ“ በጥቅሉ ለመንáˆáŒ መáŠáˆ» ሆáŠá‹ እያገለገሉ áŠá‹á¡á¡ ታቅደá‹áŠ“ ተቀáŠá‰£á‰¥áˆ¨á‹ የሚገባባቸዠጦáˆáŠá‰¶á‰½á£ በáŠá‹³áŒ…ና በከበሩ ማዕድናት áለጋ ስሠየሚቀáŠá‰£á‰ ሩ áŒáŒá‰¶á‰½á£ áˆáˆ›á‰µáŠ• ታከዠáŠá‰£áˆ áŠá‹‹áˆªá‹Žá‰½  የሚያáˆáŠ“ቅሉ የመሬት ወረራዎችᣠአገሠበቀሠሕá‹á‰£á‹Š ድጋá መሰረት ያደረጉ እáˆá‰¢á‰°áŠ› ንቅናቄዎችንᣠመንáŒáˆµá‰³á‰µáŠ•áŠ“ ስáˆáŠ ቶችን ለማስáˆáˆ«áˆ«á‰µáŠ“ ለማሸማቀቅ የሚመሰረቱ ዓለሠአቀá ተቋማት ለአáˆáŠ“á‹áŠ“ ለረገጣዠአá‹áŠá‰°áŠ› መሳሪያ ሆáŠá‹ ቀጥለዋáˆá¡á¡ በሃያኛዠáŠáለ ዘመን ያቆጠቆጠዠአለሠአቀá ኢáˆá”áˆá‹«áˆŠá‹áˆ የወለዳቸዠየቀድሞዠኮንጎ መሪን ሞቡቶ ሴሴኮንᣠ“áˆáŠ•áˆ ያህሠብትሮጥ ከጥá‹á‰µ አታመáˆáŒ¥áˆâ€ በሚሠመáˆáŠáˆ  የተቃወሙትን የáትሕ አካላትና አስáˆáŒ»áˆšá‹Žá‰½áŠ• ለቅሞ የበላá‹áŠ• ኢዲ አሚንን አá‹áŠá‰µ አለሠአቀá‹á‹Š ሶሻሊá‹áˆ የወለዳቸዠአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ–ች “እያንዳንዱ የáˆáŒ¸áˆáŠ©á‰µ ድáˆáŒŠá‰µ ለሃገሬ ስሠáŠá‹â€ በሚለዠመáˆáŠáˆ ከአንድ ሚሊዮን በላዠዜጎቹን እያጋዘ የገደለá‹áŠ• የካáˆá‰¦á‹²á‹«á‹ á–ሠá–ት ሃሳብ “ከጦሠመሳáˆá‹« በላዠአደገኛ áŠá‹á¡á¡ ጦሠመሳáˆá‹« የከለከáˆáŠ“ቸá‹áŠ• ጠላቶቻችንን ሃሳብ እንዲኖራቸዠአንáˆá‰…ድáˆá¡á¡â€á‰ ማለት በመቶ ሚሊየን የሚቆጠሩ የቀድሞዋን ሶቪየት ሕብረት ዜጎችን እስረኞቹና áˆáˆáŠ®áŠžá‰¹ ያደረገá‹áŠ• ጆሴá ስታሊን አለማችን አስተናáŒá‹³áˆˆá‰½á¡á¡
የዘመናችን ኢ-ሊብራሎች መሪዎች (illibrals) á‹°áŒáˆž ሕá‹á‰¦á‰½ áˆáˆáŒ« መኖሩንና ዴሞáŠáˆ«áˆ² በሕጠመደንገጉን ካወበበቂያቸዠáŠá‹ የሚሉ ናቸá‹á¡á¡ መራጩ ሕá‹á‰¥ ስለáˆáˆáŒ«áŠ“ ስለመብቱ ከማወበá‹áŒ አንዳችሠየሚወስáŠá‹ áŠáŒˆáˆ የለáˆá¡á¡ áˆáˆáŒ«áŠ•  አስመáˆáŠá‰¶ á‹áŒ¤á‰±áŠ• የሚወስáŠá‹  ቆጠራá‹áŠ• የሚያደáˆáŒˆá‹  ሃá‹áˆ áŠá‹á¡á¡ የመብት ጥያቄ ከሆአደáŒáˆž ሽብáˆá‰°áŠáŠá‰µáŠ• የመሳሰሉ “በላኤ ሰቦችን†መደáˆá‹°áˆ áŠá‹á¡á¡  መብታችንን ለመáŒáˆáና መጠቀሚያ ለማድረጠያሰáˆáˆ°áˆá‹ ሃá‹áˆ á‰áŒ¥áˆ ጨáˆáˆ¯áˆá¡á¡ ሕገ-መንáŒáˆµá‰± ላዠብናሰááˆáˆáˆ…ሠአጠቃቀሙ áŒáˆ ስለሚáˆáˆ… ለአጠቃቀሙ መመáˆá‹« ያስáˆáˆáŒáˆƒáˆá¡á¡ ስለዚህ መብትህን መጠቀሠእስáŠá‰µá‰½áˆáŠ“ የጋራ ጠላቶቻችን እስኪጠበድረስ መብቶቻችን በá‰áŒ ባና በገደብ ሆáŠá‹‹áˆá¡á¡ የዘወትሠጥሪá‹áˆ á‹áˆ„á‹ áŠá‹á¡á¡
በተለያየ áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ የሚቀáˆá‰€á‰  የገዢዎች ጥቅáˆáŠ• ያማከሉ ጎታችና ዓለሠአቀá ተሞáŠáˆ®á‹Žá‰½ ከያሉበት  ተቀድተዠ ከአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ•áŠá‰µáŠ“ ከስáˆáŒ£áŠ• ጥሠጋሠተዳቅለዠበማደጠላዠወዳሉ አገራት ሲዛመቱ መላ ቅጥ የጠá‹á‹á£ áˆáŠáŠ“ መስáˆáˆá‰µ የሌለዠአáˆáŠ“ና የመብት ረገጣን አáˆáŒá‹˜á‹ እንደሚወለዱ በተለዠእኛ አáሪካá‹á‹«áŠ• ቋሚ የታሪአታዛቢዎች áŠáŠ•á¡á¡ የዚáˆá‰£á‰¡á‹Œá‹áŠ• “የእድሜ áˆáŠâ€ ገዢ ሮበáˆá‰µ ሙጋቤንᣠየáŒá‰¥áŒ¹áŠ“ የቱኒዚያá‹áŠ• ዘመናዊ አáˆá‰£áŒˆáŠáŠ–ችና  ሌሎቹንሠእáˆá አእላá የአáሪካ መሪዎች መጥቀስ á‹á‰»áˆ‹áˆá¡á¡  ወደ ሃገራችን ተጨባጠáˆáŠ”ታ ስንመጣᣠየዴሞáŠáˆ«áˆ²á‹«áŠ“ የሰብአዊ መብቶች ጥያቄዎች ከ1987 á‹“. áˆ. ጀáˆáˆ® ሕገ-መንáŒáˆµá‰± ላዠበሰáˆáˆ©á‰ ት áˆáŠ ቆመዠየቀሩ አጀንዳዎች ሆáŠá‹‹áˆá¡á¡ አንዳንዶቹሠáŒáˆ«áˆ½ ተሸáˆáˆ½áˆ¨á‹‹áˆá¡á¡ እáŠá‹šáˆ… በሕገ- መንáŒáˆµá‰± ላዠየሰáˆáˆ©  ዓለሠአቀá የዴሞáŠáˆ«áˆ²áŠ“ የመብት ድንጋጌዎች ከሃያ አንድ አመት ጉዞ በኋላ ዛሬሠወደ መሬት መá‹áˆ¨á‹µ አáˆá‰»áˆ‰áˆá¡á¡ አáˆáŒ»áŒ¸áˆ›á‰¸á‹áŠ“ ትáˆáŒ“ሜያቸዠከባድ እáŠáˆ ገጥሞታáˆá¡á¡ በተከታታዠየሚወጡ  እንደ á€áˆ¨-ሽብáˆá‰°áŠáŠá‰µá£ የá•áˆ¬áˆµáŠ“ የመያዶች ሕáŒáŒ‹á‰µ በáŠáŒ»áŠá‰µ የማሰብንᣠየመደብ ጀáˆá‰£ ሳያጠኑ በáŠáƒáŠá‰µ የመወያየትና መረጃ የመለዋወጥንᣠየመደራጀትንና የመቧደንን መብቶች ጥáˆáŒ£áˆ¬áŠ“ ጥያቄ ላዠጥለá‹á‰³áˆá¡á¡
በሌላ በኩሠደáŒáˆž አጣዳáŠáŠ“ መጠአሰአየáˆáˆ›á‰µ ጥያቄዎችᣠኢኮኖሚያዊ መብቶቻችንን ሕገ-መንáŒáˆµá‰³á‹Š ከለላ እንዲያጡ አድáˆáŒˆá‹á‰³áˆá¡á¡ በዚህሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ጥረን áŒáˆ¨áŠ• ባáˆáˆ«áŠá‹ ሃብት የገዛáŠá‹ áŠá‰£áˆ የመሬት á‹á‹žá‰³á‰½áŠ•áŠ“ በላዩ ላዠያሰáˆáˆáŠá‹ ሃብትና ንብረት  ማጋራትና ማከá‹áˆáˆ  በሚሠስሠ“በáትáˆá‹Š  አከá‹á‹á‹áŠá‰µâ€ አጀንዳ  የመንáŒáˆµá‰µ ሃብት ሆኗáˆá¡á¡ ቀሪ ሃብታችንንሠየኔ áŠá‹ ብለን ለመናገሠ መድáˆáˆ አቅቶናáˆá¡á¡
áˆáˆáŒ«á‹Žá‰½ ከሃያ አንድ ዓመት እáˆáˆ… አስጨራሽ á‹áŒ£ á‹áˆ¨á‹µ በኋላ á‹áŒ¤á‰³á‰¸á‹ መድብለ á“áˆá‰²áŠ• የማá‹á‹ˆáŠáˆ‰áŠ“ ዴሞáŠáˆ«áˆ²á‹Š ተáŒá‹³áˆ®á‰¶á‰½ የወጠራቸዠሆáŠá‹‹áˆá¡á¡ በእáˆáŒáŒ¥áˆ ገዢዠá“áˆá‰² ደጋáŒáˆž እንደሚለዠ“ተመራጠá“áˆá‰²â€ ሆኖ ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ ዴሞáŠáˆ«áˆ² በሰáˆáŠá‰ ት ሃገሠአሸናአወá‹áˆ ተሸናአá“áˆá‰² መሆን በችáŒáˆáŠá‰µ ሊáŠáˆ³ አá‹á‰½áˆáˆá¤ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• 99.9 ááˆáˆ°áŠ•á‰µ ማሸáŠá ሌላዠቢቀሠ የሚáŠáŒˆáˆáˆˆá‰µáŠ• የመድበለ á“áˆá‰² ስáˆá‹“ት ትá‹á‰¥á‰µ ላዠመጣሉ አá‹á‰€áˆ¬ áŠá‹á¡á¡ የተቃዋሚዎች ድáŠáˆ˜á‰µ እንዲሠበባዶ ሜዳ የሚáˆáŒ ሠችáŒáˆ ሊሆን አá‹á‰½áˆáˆá¡á¡ ኢትዮጵያ ከሌላዠአለሠስለማትለá‹á£ ችáŒáˆ© የጋራ መሆኑን መጠራጠሠለáˆá‰°áŠ“ዠአá‹áŠá‰°áŠ› ማáŠá‰† áŠá‹á¡á¡ ከዚህ አኳያ የመንáŒáˆµá‰µ እዳ ከሃላáŠáŠá‰µáˆ ሆአከስáˆáŒ£áŠ• አáˆá‹«áˆ ከተገባዠቃለ መሃላ ጋሠተዳáˆáˆ® እዳዠታሪካዊና የትየለሌ  áŠá‹á¡á¡ የሃገሪቱ ዴሞáŠáˆ«áˆ² ተቃዋሚን መá‹áˆˆá‹µ እንጂ ማሳደጠለáˆáŠ• አáˆá‰»áˆˆáˆ ሲባሠሕá‹á‰£á‹Š አጀንዳ ስለሌላቸá‹áŠ“ ጠንáŠáˆ¨á‹ ስለማá‹áˆ°áˆ© የሚለá‹áŠ• ጉንጠአáˆá‹ áŠáˆáŠáˆ ማንሳት ዘመን ያለáˆá‰ ት á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ ጠንáŠáˆ® ለመስራት ቢያንስ áˆáˆ…ዳሩ አማራጠሃሳብን ለመáˆá‰°áˆ½ በቂ እድሠየሚሰጥ መሆን አለበትá¡á¡ እንደ  መጥáˆá‰ á‹®áˆáŠ•áˆµ በበረሃ መጮህ በመንáˆáˆ³á‹Šá‹ ዓለሠመáˆáˆµ ያስገኛáˆá£ á‹áŒ¤á‰µáˆ አለá‹á¡á¡ በá–ለቲካ አለሠáŒáŠ• áየሠወድያ ቅá‹áˆá‹áˆ ወዲህ ከመሆን አያáˆááˆá¡á¡  ተቃዋሚዎች በáˆáˆáŒ« ታሪአቀላሠየማá‹á‰£áˆ መራጠድáˆáŒ½ እንደሰጣቸዠአሌ ሊባሠየማá‹á‰½áˆ እá‹áŠá‰³ áŠá‹á¡á¡ ተቃዋሚዎች ቢያንስ እንኳን በተመረጡ ሰሞን በሙስናና በአቅሠማáŠáˆµ ተገáˆáŒáˆ˜á‹ የሚባረሩትንና በሕá‹á‰¥ ተቀባá‹áŠá‰µ ያጡትን የገዢ á–áˆá‰² ተመራጮች  ማሸáŠá እንዳቃታቸዠለማሳመን መሞከáˆá£ በሆድ á‹áጀዠብቻ ሊታለá የሚችሠአá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ የሚቀሰቅሰá‹áˆ ጥያቄ የቼኮá‹áˆŽá‰«áŠªá‹« ተወላጅና እንáŒáˆŠá‹›á‹Š ጸáˆáŠ ተá‹áŠ”ት ቶሠስቶá“áˆá‹µ  “የዴሞáŠáˆ«áˆ² መለኪያዠመመረጡ ላዠሳá‹áˆ†áŠ• ቆጠራ ላዠáŠá‹á¡á¡â€ ያለá‹áŠ• áŠá‹á¡á¡
“ኢህአዴጎ ኢህአዴጎá¤
ገና ትበላለህ ወተትና እáˆáŒŽá¡á¡â€   መባሉን
በመጨረሻሠበጆáˆáŒ… ኢሊየት ጥቅስ ጽሑáŒáŠ• ላጠáˆá‰ƒáˆá¤ “áˆáˆáŒ« áŒáˆ አለá¡á¡ አለሠአቀá ሰላáˆáˆ ታወጀᣠተኩላዎችሠየጫጩቶቹን እድሜ ለማስረዘሠá‰áˆáŒ áŠáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• ገለጹá¡á¡â€ እንዳá‹áˆ†áŠ• ዛሬሠሊታሰብበት á‹áŒˆá‰£áˆá¡á¡MINILIK SALSAWI (áˆáŠ•áˆŠáŠ ሳáˆáˆ³á‹Š)
ማሳሰቢያá¤á‰ ዌብሳá‹á‰³á‰½áŠ• ላዠለሚወጡ ማናቸá‹áˆ ጽáˆáŽá‰½ ቀዳሚ የሆአየዌብሳá‹á‰³á‰½áŠ•áŠ• አáˆá‰µáŠ¦á‰µ ስራን ለማáŠá‰ ሠሲባáˆÂ በድáˆáŒ…ት ስሠእስካáˆá‰°áŒ ቀሰ ድረስ በማለዳ ታá‹áˆáˆµ የመረጃ ማእከáˆÂ ® ላዠለሚወጡት ጽáˆáŽá‰½ በሙሉ የማለዳ ታá‹áˆáˆµ የመረጃ ማእከáˆÂ ®ንብረት ናቸá‹á¡á¡ á‹áˆ…ንን ጽáˆá ለመጠቀሠየሚáˆáˆáŒ‰ áˆáˆ‰Â የዌብሳá‹á‰±áŠ•  ጠቋሚ (አመáˆáŠ«á‰½ ) (link) ወá‹áˆ የድረገጻችንን አድራሻ (http://www.maledatimes.com/) አብረዠመለጠá ከጋዜጠኛáŠá‰µ የሚጠበቅና ህጋዊ አሠራሠመሆኑን áˆáŠ“ሳስብ እንወዳለን(የማለዳ ታá‹áˆáˆµ ህáŒáŠ“ ደንብ በንáŒá‹µ በተመዘገቡበት áˆáˆˆá‰µ አገሮች የረቀቀ ሲሆን በáˆáˆˆá‰±áˆ አገሮች አንድ አá‹áŠá‰µ የሆአአሰራሠá‹á‹ž á‹áŠ¨á‰°áˆ‹áˆ á¢á‹áˆ…ንን ህጠማንኛá‹áˆ ሰዠመቅዳት የማá‹á‰½áˆ መሆኑን እንገáˆáŒ»áˆˆáŠ•á¢áŠ•á‰¥áˆ¨á‰µáŠá‰± እና ህገ ደንቡ የማለዳ ታá‹áˆáˆµ ብቻ áŠá‹!)á¡á¡á‹áˆ… ካáˆáˆ†áŠ áŒáŠ• በህገ ደንባችን መሰረት አስáˆáˆ‹áŒŠá‹áŠ• የህጋዊ ጥያቄ ለማቅረብ የáˆáŠ•áŒˆá‹°á‹µ መሆኑን እንጠá‰áˆ›áˆˆáŠ•::በዚህ አጋጣሚ በáŒáˆˆáˆ°á‰¥ ለሚላኩ ጽáˆáŽá‰½ áˆáˆ‰ ተጠያቂዠስሙ የተገለጸዠáŒáˆˆáˆ°á‰¥ እንጂ የማለዳ ታá‹áˆáˆµ መረጃ ማእከáˆÂ ሃላáŠáŠá‰±áŠ• እንደማá‹á‹ˆáˆµá‹µ እናሳስባለን ::
Average Rating