የድህረ –መለስ á‹áŒáˆ˜á‰°áŠ›á‹áŠ“ መቋጫ ያጣዠየá–ለቲካ ማዕበáˆá£ አáˆáŠ•áˆ አዳዲስ áŠáˆµá‰°á‰¶á‰½áŠ• ማሳየቱን አላቋረጠáˆá¡á¡ á‹áŠáŠ›á‹ ‹‹የመለስ ራዕá‹â€ºâ€º መáˆáŠáˆáˆ áŒáŠ•á‰£áˆ©áŠ• የታሰበá‹áŠ• ያህሠወደ አንድ ለማሰባሰብ አቅሠያጠረዠá‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆá¡á¡ ጥገናዊ ለá‹áŒ¦á‰¹áˆ እንዲሠአትራአመሆን አáˆá‰»áˆ‰áˆá¡á¡ መሀሠአራት ኪሎ በሚገኘዠየኢህአዴጠጽ/ቤት áŒá‹µáŒá‹³ ላዠየተሰቀለዠየመለስ áŽá‰¶áˆ ‹‹ሸáˆáŒ‹á‹â€ºâ€º አáˆáˆ†áŠ“ቸá‹áˆá¡á¡ በብሄሠተኮሠáላጎት የሚወዛወዘዠየኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ ደሳለአመንáŒáˆµá‰µáˆ ለáˆáˆˆá‰µ ወሠከአስሠቀን ያህሠያለ ሚንስትሮች áˆáŠáˆ ቤት (ካቢኒ) ስáˆáŒ£áŠ• ላዠየቆየ ቢሆንáˆá£ ህዳሠ20/2005 á‹“.áˆ. ካቢኔá‹áŠ• ሲያቋá‰áˆ áˆáˆˆá‰µ ተጨማሪ áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሮች እና ሶስት ሚኒስትሮችን ለá“áˆáˆ‹áˆ›á‹ በማቅረብ እንዲሾሙ አድáˆáŒ“áˆá¡á¡ በዚህ á…áˆáሠየáˆáˆˆá‰±áŠ• áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚንስትሮች ሹመት ከህገ–መንáŒáˆµá‰± አኳያ ያለá‹áŠ• ህጋዊáŠá‰µ እና ከሹመቱ ጀáˆá‰£ ያሉ á–ለቲካዊ መáŒáኤዎችን እንዳስሳለንá¡á¡
ስንት áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሮች ?
በኢትዮጵያ አá‹á‹µ ስለስáˆáŒ£áŠ• ስንáŠáŒ‹áŒˆáˆ ለህጋዊáŠá‰± ማረጋገጫ የሚሆáŠáŠ• በራሱ በገዥዠá“áˆá‰²
‹‹áŠá‰³á‹áˆ«áˆªáŠá‰µâ€ºâ€º በ1987 á‹“.áˆ. የá€á‹°á‰€á‹ ህገ–መንáŒáˆµá‰µ áŠá‹á¡á¡ ስለዚህሠየሶስቱ áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚንስትሮች ሹመት áˆá‹˜áŠ“ መáŠáˆ»áˆ á‹áˆ… á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
ህገ
–መንáŒáˆµá‰± በአንቀጽ 9 በáŒáˆá… ‹‹የሕገ–መንáŒáˆµá‰µ የበላá‹áŠá‰µâ€ºâ€º በሚሠáˆá‹•áˆµá£ በá‰áŒ¥áˆ ሶስት ላዠያስቀመጠዠእንዲህ á‹áŠá‰ ባáˆá¡–
‹‹
በዚህ ህገ–መንáŒáˆµá‰µ ከተደáŠáŒˆáŒˆá‹ á‹áŒ በማናቸá‹áˆ አኳኋን የመንáŒáˆµá‰µ ስáˆáŒ£áŠ• መያዠየተከለከለ áŠá‹á¡á¡â€ºâ€º
እንáŒá‹²áˆ… á‹áˆ… ድንጋጌ በáŒáˆáŒ½ በመቀመጡ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ የ
‹‹ሶስቱ áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሮች›› ሹመት ‹‹ኢ–ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Šâ€ºâ€º የሚሠየተቃá‹áˆž ወጀብ የከበበá‹á¡á¡ የዚህ ተጠየቅሠሄዶ ሄዶ የሚያáˆáˆá‹ ህገ–መንáŒáˆµá‰± ላዠበመሆኑᣠመከራከሪያ የሚሆáŠá‹ ህገ–መንáŒáˆµá‰± ስለáˆáŠá‰µáˆ áŒ á‰…áˆ‹á‹ áˆšáŠ’áˆµá‰µáˆ áŠ áˆ¿áˆ¿áˆ á‰ áŠ áŠ•á‰€á… 75 ላዠያስቀመጠዠáŠá‹á¡á¡ በዚህ áŠ áŠ•á‰€á… áˆ˜áˆ°áˆ¨á‰µáˆ áŠ áŠ•á‹µ እንጂᣠሶስት áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሠመሾሠአá‹á‰»áˆáˆá¡á¡ በተጨማሪሠህገ–መንáŒáˆµá‰± በእንዲህ አá‹áŠá‰± ድንገቴ የá‹áˆµáŒ¥ አብዮት በሚáŠáˆ³á‰ ት ወቅትሠቢሆን የáˆáˆˆá‰± áˆáŠá‰µáˆŽá‰¹áŠ• የመሰለ ሹመት እንዳá‹áŠ–ሠበሠየዘጋ áŠá‹á¡á¡ የህጠባለሙያዎች ትንታኔሠ‹‹በህጠያáˆá‰°áŒˆáˆˆá€ áŠáŒˆáˆá£ እንዳáˆá‰°áˆá‰€á‹° á‹á‰†áŒ ራáˆâ€ºâ€º ሲሠá‹áˆ…ንን ሀሳብ ያጠናáŠáˆ«áˆá¡á¡
አዲሱ ሹመትሠያáˆáˆ¨áˆ°á‹ የህገ
–መንáŒáˆµá‰± አንቀጽ 75 ‹‹ስለáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆâ€ºâ€º በሚሠáˆá‹•áˆµ ስሠየገለá€á‹ እንዲህ á‹áˆ‹áˆá¡–
1.
áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሩ
ሀ
) በጠቅላዠሚኒስትሩ ተለá‹á‰°á‹ የሚሰጡትን ተáŒá‰£áˆ®á‰½ ያከናá‹áŠ“áˆá£
ለ
) ጠቅላዠሚኒስትሩ በማá‹áŠ–ሩበት ጊዜ ተáŠá‰¶á‰µ á‹áˆ°áˆ«áˆ
መቼሠእንዲህ ተብራáˆá‰¶ የተቀመጠህáŒáŠ•
‹‹ለትáˆáŒ‰áˆ አሻሚ áŠá‹â€ºâ€º áˆáŠ•áˆˆá‹ አንችáˆáˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ á‹áˆ… አንቀጽ ሌላ ቀáˆá‰¶ ‹‹ወዘተ›› እንኳ ብሎ á‹«áˆá‰°áŒˆáˆˆá€ ስáˆáŒ£áŠ• አáˆáˆ°áŒ áˆá¡á¡ በአናቱሠ‹‹áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሮቹ እንዲህ á‹«á‹°áˆáŒ‹áˆ‰á£ á‹áˆ…ንን á‹á‰†áŒ£áŒ ራሉᣠበáŠáˆ‹áˆµá‰°áˆ á‹á‰³á‰€á‹áˆ‰â€¦â€ºâ€º ሲሠየደáŠáŒˆáŒˆá‹ áŠáŒˆáˆ የለáˆá¡á¡ ስለዚህ የáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሩ የስáˆáŒ£áŠ• ንቅሖáŠá‰ ብ áŒáˆá…ና አáŒáˆ áŠá‹ ማለት áŠá‹á¡á¡ á‹áŠ¸á‹áˆ ‹‹ዋናዠበሌለበት ጊዜ ተáŠá‰¶ መስራት››ᣠእና ‹‹በጠቅላዠሚኒስትሩ ተለá‹á‰¶ የሚሰጠá‹áŠ• መተáŒá‰ áˆâ€ºâ€ºá¡á¡ ከዚህ አኳያሠáŠá‹ በáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚንስትሠማዕረጠ‹‹የመáˆáŠ«áˆ አስተዳደሠáŠáˆ‹áˆµá‰°áˆ አስተባባሪ›› እና ‹‹የኢኮኖሚ ጉዳዮች áŠáˆ‹áˆµá‰°áˆ አስተባባሪ›› የሚለዠየáˆáˆˆá‰± ሰዎች ሹመት ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Š á‹•á‹á‰…ና የለá‹áˆ ወደሚሠመደáˆá‹°áˆšá‹« የሚያደáˆáˆ°áŠ•á¡á¡
በእáˆáŒáŒ¥áˆ ጉዳዩን በጥቅሉ ስናየዠየáˆáˆˆá‰± áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሮች ሹመት የህገ
–መንáŒáˆµá‰µ ድጋáሠሆአተቀባá‹áŠá‰µ ሊኖረዠእንደማá‹á‰½áˆ áŒáˆá… áŠá‹á¡á¡ ስለዚህሠሹመቱ ሊያያዠየሚችለዠከá–ለቲካ á‹áˆ³áŠ” ጋሠብቻ áŠá‹á¡á¡ በዚህሠሕገ–መንáŒáˆµá‰± በá‹á‹ ተጥሷáˆá¡á¡ á‹áˆ… ማለት ስáˆá‹“ቱ ከህ጖á‹áŒ ሲሰራ á‹áˆ… የመጀመሪያዠáŠá‹ እንደ ማለት አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ የኢህአዴጠየኋላ ታሪኩ የሚáŠáŒáˆ¨áŠ• ዘመኑን ሙሉ ህገ–መንáŒáˆµá‰±áŠ• እንዳሻዠሲጥሰá‹á£ አሳስቶ ሲተረጉመá‹á£ ሲያሴስáŠá‹á£ ሲገá‹á‹ እንደáŠá‰ ሠáŠá‹á¡á¡ á‹áˆ…ን የሚያደáˆáŒˆá‹
የá–ለቲካ ጠቀሜታá‹áŠ• በማስላት áŠá‹á¡á¡ አሳዛኙ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• á‹áˆ… ህገ
–መንáŒáˆµá‰µ ህáˆá‹áŠ“ዠየሚገለá€á‹ ተቀናቃኞቹን ለማጥቃት ባስáˆáˆˆáŒˆ ጊዜ ብቻ መሆኑ áŠá‹á¡á¡ (በድህረ áˆáˆáŒ« 97 ለእስሠየበá‰á‰µ የቅንጅት አመራሮች ‹‹ህገ–መንáŒáˆµá‰±áŠ• ለመናድ አሲረዋáˆâ€ºâ€º በሚሠáŠáˆµ áŠá‹á¡á¡ እስáŠáŠ•á‹µáˆ áŠáŒ‹á£ áˆá‹•á‹®á‰µ አለሙᣠአንዱአለሠአራጌᣠበቀለ ገáˆá‰£á£ እአጄኔራሠማሞ ተáˆáˆ«â€¦ የመሳሰሉትሠቃሊቲ የተወረወሩት ‹‹ህገ–መንáŒáˆµá‰±áŠ• ለመናድ ተንቀሳቅሰዋáˆâ€ºâ€º ተብለዠእንደሆአá‹á‰³á‹ˆáˆ³áˆ)
የሆአሆኖ ህገ
–መንáŒáˆµá‰± በአቶ መለስ ዘመን እንደ áŒáˆˆáˆ°á‰¥á£ እንደ ህወሓት እና እንደ ኢህአዴጠበተደጋጋሚ ጊዜያት ሲጣስ ተመáˆáŠá‰°áŠ“áˆá¡á¡ ለáˆáˆ³áˆŒ በ93ቱ የህወሓት áŠááሠወቅት መለስ ራሳቸዠህወሓት á‹áˆµáŒ¥ የተáˆáŒ ረá‹áŠ• የáˆá‹©áŠá‰µ ችáŒáˆ ለመáታት ሲሉ ‹‹የህወሓት ህገ–ደንብ ድáˆáŒ…ቱን ከአደጋ ስለማá‹áŠ¨áˆ‹áŠ¨áˆˆá‹á£ ከህጠá‹áŒ ተጉዘን በህገ መንáŒáˆµá‰± መጠቀሠመቻሠአለብን›› ብለዠበአደባባዠተከራáŠáˆ¨á‹‹áˆá¡á¡ የተከራከሩበትንሠወደተáŒá‰£áˆ መቀየራቸዠá‹á‰³á‹ˆáˆ³áˆá¡á¡ የተቃወማቸá‹áˆ አáˆáŠá‰ ረáˆá¡á¡ á‹áˆ…ን የሰá‹á‹¬á‹áŠ• መከራከሪያ አáˆáŠ• ለተከሰተዠኢ–ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹ŠáŠá‰µ የህወሓት ሰዎች እንዴት እንዳዋሉት አንድ መላáˆá‰µ áˆáŠ•áˆ°áŒ¥ እንችላለንá¡á¡ እንደሚታወቀá‹á¤ ኢህአዴጠላረቀቀዠህገ–መንáŒáˆµá‰µ ተከብሮ መኖሠራሱን ብቸኛ á‹•áˆáŠá‰µ የሚጣáˆá‰ ት ቡድን አድáˆáŒŽá‰µ ያስባáˆá¡á¡ ‹‹እኛ ከሌለን ሀገሪቱ ትበታተናለች›› የሚለዠááˆáˆµáናá‹á¤ እáˆáˆ± በስáˆáŒ£áŠ• ላዠካáˆá‰†á‹¨ ህገ–መንáŒáˆµá‰± በአንድ áˆáˆ½á‰µ ብትንትኑ ሊወጣ እንደሚችሠከáˆá‰¡ እንዲያáˆáŠ• አድáˆáŒŽá‰³áˆá¡á¡ ስለዚህáˆá¤ በá“áˆá‰²á‹ á‹áˆµáŒ¥ የተáˆáŒ ረá‹áŠ• ሽኩቻ ህገ–ወጥ በሆአመንገድሠቢሆን ማáˆáŒˆá‰¥ ካáˆá‰°á‰»áˆˆ á“áˆá‰²á‹ ሊáˆáˆ«áˆáˆµ ከዚያሠእáŠáˆáˆ± እንደሚያáˆáŠ‘ት ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Š ስáˆá‹“ቱ ሊያበቃለት á‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ á‹áˆ… ከመሆኑ በáŠá‰µáˆ á“áˆá‰²á‹áŠ• ኢ–ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Š በሆአመንገድ በማቆየትᣠህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Š ስáˆá‹“ቱን መጠበቅ ያስáˆáˆáŒ‹áˆ የሚሠá‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡ እንáŒá‹²áˆ… የአቶ መለስ ተተኪዎችቸá‹áˆ እናስቀጥለዋለን የሚሉት ‹‹ሌጋሲ›› በዋናáŠá‰µ ህጠመጣሱን እንደሆአእያሳዩን áŠá‹á¡á¡
á‹áˆ…ንን የስáˆá‹“ቱ ድáˆáŒŠá‰µ በማስረጃ ለማሳየት ያህሠየሚከተሉትን የህጠጥሰቶች ማንሳት እንችላለንá¡á¡ የሰላሳ ሰባቱ ከáተኛ ወታደራዊ ሹመት አንዱ áŠá‹á¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ህገ
–መንáŒáˆµá‰± የጄáŠáˆ«áˆŽá‰½áŠ• የማዕረጠአሰጣጥ የሚáˆá‰…ደዠበጠቅላዠሚንስትሩ አቅራቢáŠá‰µ ሲሆን ብቻ áŠá‹á¡á¡ እዚህ ጋሠያለዠየህጠጥሰት ለመኮንኖች የተሰጠዠሹመት አቶ መለስ ህá‹á‹ˆá‰³á‰¸á‹ አáˆáŽ ተተኪ ጠቅላዠሚንስትሠባáˆá‰°áˆ˜áˆ¨áŒ በት ወቅት መሆኑ áŠá‹á¡á¡ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ ደሳለአ‹‹ተጠባባቂ ጠቅላዠሚኒስትáˆâ€ºâ€º ተብለዠየቆዩበት ጊዜሠእንዲሠህገ ወጥáŠá‰µ áŠá‹á¤ ህገ–መንáŒáˆµá‰± ‹‹ተጠባባቂ ጠቅላዠሚኒስትáˆâ€ºâ€º ለሚባሠሹመት እá‹á‰…ና አá‹áˆ°áŒ¥áˆáŠ“á¡á¡ ጠቅላዠሚኒስትሠተብለዠሳá‹áˆ¾áˆ™áˆ ለáˆáˆˆá‰µ ወሠያህሠሀገሪቱ ያለመንáŒáˆµá‰µ የቆየችበት ጊዜሠየዚሠተመሳሳዠየህጠጥሰት áŠá‹á¡á¡ በተጨማሪሠጠቅላዠሚንስትሠሆáŠá‹ ከተሾሙ በኋላ ካቢኔያቸá‹áŠ• ሳያቋá‰áˆ™ እስከ ህዳሠሃያ ቀን ድረስ የቆዩበት áˆáŠ”ታሠኢ–ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Š áŠá‹á¡á¡
የሹመቱ አደጋ
ስáˆá‹“ቱ ጉáˆá‰ ታሠመሪá‹áŠ• በሞት ከተáŠáŒ ቀ በኋላ የተለያዩ áŠáተቶች ተáˆáŒ¥áˆ¨á‹á‰ ታáˆá¡á¡ እáŠá‹šáˆ áŠáተቶች በሂደት በከáተኛ ደረጃ ተስá‹áተዠሊጠራáˆáŒ‰á‰µ እንደሚችሉ ስጋት ላዠበመá‹á‹°á‰ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ
–የህገ–ወጡ ሹመት አላማá¡á¡ የáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሮቹን ብዛት ከአንድ ወደ ሶስት ከá ያደረገዠá‹áˆ… áˆáŠ“ቴ እንደ አንድ መáትሄ በመá‹áˆ°á‹± ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ ሆኖሠá‹áˆ… አካሄድ በአራቱ á“áˆá‰²á‹Žá‰½ á‹áˆµáŒ¥ ለተáˆáŒ ረዠየኃá‹áˆ ሽኩቻ እንደ እሳት ማጥáŠá‹«áŠá‰µ ካáˆáŒ ቀመ በቀሠዘላቂ መረጋጋትን ማስáˆáŠ• አያስችáˆáˆá¡á¡ እንዲያá‹áˆ በáŒáˆá‰£áŒ© አደጋá‹áŠ• ሊያባብሰዠá‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ማዓከላዊ መንáŒáˆµá‰± በህገ–መንáŒáˆµá‰± á‹áˆµáŒ¥ ‹‹ጠቅላዠሚኒስትሩ ሳá‹áŠ–ሠáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሩ ተáŠá‰¶á‰µ á‹áˆ°áˆ«áˆâ€ºâ€º የሚለá‹áŠ• ድንጋጌ የመተáŒá‰ ሠáŒá‹´á‰³ á‹áˆµáŒ¥ ቢገባ ለመተáŒá‰ ሠከባድ áŠá‹áŠ“á¡á¡ መላ áˆá‰±áŠ• á‹á‰ áˆáŒ¥ áŒáˆá… ለማድረጠአቶ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆá£ የአቶ መለስ ዕጣ ቢያጋጥማቸዠማን áŠá‹ የሚተካቸá‹? የሚሠጥያቄ ቢáŠáˆ³ ሙáŠá‰³áˆ ከድሠወá‹áˆµ ደብረጽዮን ገ/ሚካኤሠወá‹áˆµ ደመቀ መኮንን? áŒáˆá… የሆአáŠáŒˆáˆ ስለሌለ ‹‹እገሌ á‹á‰°áŠ«áˆâ€ºâ€º ማለት አá‹á‰»áˆáˆá¡á¡ áˆáŠá‰µáˆŽá‰¹ በተመሳሳዠደረጃ ያሉ á‹áˆáŠ‘ ወá‹áˆ የተለያዩ አáˆá‰°áŠáŒˆáˆ¨áˆá¡á¡ á‹áˆ… á‹°áŒáˆž ሶስቱሠእኩሠየአáˆáŒ‹á‹ ወራሽ ሆáŠá‹ ሊá‹áŒ ጡ የሚችሉበትን ዕድሠያሰá‹á‹‹áˆ (ቢያንስ እንዲህ አá‹áŠá‰µ አደጋዎች ቢከሰቱ እንደ መá‹áŒ« በሠለመጠቀሠ‹‹ተቀዳሚ áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆâ€¦â€ºâ€º የሚሠአንደኛዠከáˆáˆˆá‰± ሚኒስትሮች የሚለá‹á‰ ት ደረጃ ቢሰጥ ወá‹áˆ áˆáˆˆá‰± áˆáŠá‰µáˆŽá‰½ ለአንደኛዠáˆáŠá‰µáˆ ተጠሪ ለማድረጠአለመሞከሩ የሰዎቹን ችኮላ በáŒáˆ‹áŒ ያሳያáˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µ ደመቀ ቀድመዠየተሾሙ በመሆናቸዠብኩáˆáŠ“á‹áŠ• á‹á‹ˆáˆµá‹± á‹áˆ†áŠ“ሠተብሎ ታስቦሠከሆአአáˆáŠ•áˆ á‹áˆ… የቢሆን áˆáˆáŠ¨á‰³ ህገ–ወጥáŠá‰± ከማባባስ á‹áŒª የሚጨáˆáˆ¨á‹ አንዳች áŠáŒˆáˆ የለáˆ)
በአናቱሠጠቅላዠሚኒስትሩን የመተካቱ ስራ ከታሰበዠበተቃራኒ ሄዶ ቀላሠቢሆን እንኳ áˆáŠá‰µáˆŽá‰»á‰¸á‹ ብበአá‹á‹°áˆ‰áˆá¡á¡ በáˆáˆá‹µáˆ በተቀባá‹áŠá‰µáˆá¡á¡ እáŠá‹šáˆ… áˆáŠ”ታዎች በቀጣዠሊከሰቱ የሚችሉ የá“áˆá‰²á‹ áŒá‹™á አደጋዎች ሊሆኑ á‹á‰½áˆ‹áˆ‰á¡á¡ ከዚህ በተጨማሪ á‹áˆ… የስáˆáŒ£áŠ• ሹመት የብሄሠተዋá…ዖን ለማቻቻሠየተደረገ ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆ የሚለዠመከራከሪያ ከኢህአዴጠáˆáˆˆáŠ•á‰°áŠ“á‹Š ባህሪ ጋሠሲዛመድ አንድ ከባድ መዘዠá‹á‹ž ሊመጣ á‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ á“áˆá‰²á‹ እስከአáˆáŠ• ከሄደበት መንገድ አንáƒáˆ ከá‹áˆµáŒ¡ አንድ ብቸኛ ጡንቸኛ ሰዠመáˆáŒ£á‰±
ላá‹á‰€áˆ á‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ የዴሞáŠáˆ«áˆ² ማዕከላዊáŠá‰µ የá“áˆá‰²á‹ መáˆáˆ… እና በድህረ
-93 መንáŒáˆµá‰³á‹Š ተቋማት እንጂ የá“áˆá‰²á‹ ጠቀሜታ በአቶ መለስ ስáˆáŒ£áŠ• ጠቅላá‹áŠá‰µ የተáŠáˆ³ እየሟሸሹ መጥተዋáˆá¡á¡ ከዚህ በተጨማሪ በአቶ መለስ አáˆá‰ƒá‰‚áŠá‰µ á“áˆá‰²á‹ በሀገሪቱ ላዠሊከá‹áŠ“ቸዠያሰባቸዠየተንሻáˆá‰ የáˆáˆ›á‰³á‹Š መንáŒáˆµá‰µ á…ንሰ–ሀሳቦች የአንድን ጉáˆá‰ ታሠመሪáŠá‰µ መáˆáŒ£á‰µ የáŒá‹µ á‹áˆ‹áˆ‰ (መለስ á‹áˆ…ን ጉዳዠተቋማዊáŠá‰µ ለማáˆá‰ ስ መሞከራቸዠሳንዘáŠáŒ‹) በዚህን ወቅት የትኛዠáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆá£ አáˆá‹«áˆ ከየትኛዠብሄሠየሚáŠáˆ³ ሰዠወደዚህ መንበሠá‹áˆ˜áŒ£áˆ? …መáˆáˆµ የሚሻ ጥያቄ áŠá‹á¡á¡ መቼሠከህወሓት ለሚáŠáˆ³ ሰዠየሌሎቹ ብሄሠአባላት እንደበáŠá‰± በá‹áˆá‰³ ያዩታሠማለቱ ያስቸáŒáˆ«áˆá¡á¡
ሌላኛዠየአዲሱ ሹመት አደጋ የስáˆáŒ£áŠ• ተዋረድን ለመጠበቅ ወá‹áˆ በሚኒስትሮች መካከሠተáŒá‰£á‰¥á‰¶ ለመስራት እንቅá‹á‰µ መሆኑ áŠá‹á¡á¡ የስራ áˆáˆá‹µ እና ቀደáˆá‰µáŠá‰µáŠ•
(ሲáŠá‹¨áˆªá‰²áŠ•) መሰረት ያደረገ አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ ለáˆáˆ³áˆŒ ከ15 አመታት በላዠየኢኮኖሚ ሚኒስትሠሆáŠá‹ በመስራት በቦታዠላዠየዳበረ áˆáˆá‹µ ያላቸዠሶáŠá‹«áŠ• አህመድᣠአáˆáŠ• ተጠሪáŠá‰³á‰¸á‹áˆ ሆአሪá–áˆá‰µ የሚያቀáˆá‰¡á‰µ ለጠቅላዠሚኒስትሠሳá‹áˆ†áŠ•á£ ‹‹የá‹á‹áŠ“ንስና ኢኮኖሚ áŠáˆ‹áˆµá‰°áˆ አስተባባሪ›› ሆáŠá‹ ለተሾሙት (በáˆáˆá‹µáˆ በቀደáˆá‰µáŠá‰µáˆ ከእáˆáˆ³á‰¸á‹ በእጅጉ ለሚያንሱት) áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሩ ደብረጽዮን ገ/ሚካኤሠáŠá‹á¡á¡ á‹áˆ… á‹°áŒáˆž ኃላáŠáŠá‰µáŠ• በአáŒá‰£á‰¡ ለመወጣት እንቅá‹á‰¶á‰½ መáጠሩ አá‹á‰€áˆáˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆ በእንዲህ አá‹áŠá‰µ áˆá‹©áŠá‰µ የተáŠáˆ³ በáˆáˆˆá‰± ባለስáˆáŒ£áŠ–ች መካከሠቅሬታ ወá‹áˆ አለመáŒá‰£á‰£á‰µ ቢáˆáŒ ሠችáŒáˆ© ከእáŠáˆáˆ± አáˆáŽ የድáˆáŒ…ቶቻቸዠኦህዴድ እና ህወሓት የመሆን ዕድሠአለá‹á¡á¡ እዚህ ጋ ሊáŠáˆ³ የሚችለዠሌላዠየሹመቱ ኢ–ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹ŠáŠá‰µ በራሱ በህገ–መንáŒáˆµá‰± áŠ áŠ•á‰€á… áˆ°á‰£ ስድስትᣠበá‰áŒ¥áˆ አራት እና ስድስት ላዠ‹‹የሚንስትሮች áˆáŠáˆ ቤት›› ስáˆáŒ£áŠ• ተብሎ የተቀመጠዠá‹á‹áŠ“ንስን እና ኢኮኖሚን የሚመለከተዠለዶ/ሠደብረጽዮን መሰጠቱ áŠá‹á¡á¡ …እናሠእáŠá‹šáˆ… ብጥስጣሽ áˆáŠáŠ•á‹«á‰½ እáˆáˆµ በእáˆáˆ³á‰¸á‹ የሚጋመዱበት አጋጣሚ ከተáˆáŒ ረ አደጋዠእá‹áŠ• á‹áˆ†áŠ“áˆá¡á¡
ከሹመቱ ጀáˆá‰£
ትáˆá‰ ጉዳዠኢህአዴጠበዚህ ደረጃ ህገ
–መንáŒáˆµá‰±áŠ• ንዶᣠአዲስ የስáˆáŒ£áŠ• ቦታ ለመáጠሠያስገደደዠáˆáŠ•á‹µáˆ áŠá‹? የሚለዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ ከዚህሠአኳያ የተወሰኑ áŠáŒ¥á‰¦á‰½áŠ• ከሹመቱ አንጓ á‹áˆµáŒ¥ እንáˆá‹˜á‹á¡á¡
ደህና
! ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ ደሳለአተሿሚዎቹን ለተወካዮች áˆáŠáˆ ቤት አቅáˆá‰ ዠባá€á‹°á‰á‰ ት ወቅት ‹‹áˆáŠáŠ•á‹«á‰´â€ºâ€º ብለዠከዘረዘሩት እንáŠáˆ³á¡–
‹‹
የሚኒስትሮች áˆáŠáˆ ቤትን ለማጠናከáˆá£ ያስáˆáƒáˆšáŠá‰µ ሚናá‹áŠ• በአáŒá‰£á‰¡ እንዲወጣ ለማድረጠየተጀመረዠጥናት በመጠናቀá‰á£ በጥናቱ በáˆáŠ«á‰³ áˆáˆá‹¶á‰½ በመቀመሩᣠበአዲሱ ትá‹áˆá‹µ የኢህአዴጠአመራሠየመተካካት ሂደትን መሰረት በማድረጠአስáˆáƒáˆš አካሠለማጠናከሠዓላማ ያደረገ…››
á‹áˆ… áˆáŠ• ማለት áŠá‹
? áˆáŠáŠ•á‹«á‰µáˆµ ብሎ ማን á‹áˆ†áŠ• ያዘጋጃá‹? á‹áˆ… áˆáŠ”ታ ሰዎቹ áˆáŠ• እየሰሩ áŠá‹ ብለን እንድንጠá‹á‰… ያስገድደናáˆá¡á¡ የáˆáŠáŠ•á‹«á‰± ቅሽáˆáŠ“ የሚጀáˆáˆ¨á‹ በተገለá€á‹ á‹á‰£á‹áŠ•áŠ¬ áŠáŒˆáˆ ብቻ አá‹á‹°áˆˆáˆá£ በá‹áˆá‹áˆ© á‹áˆµáŒ¥ ‹‹ህገ–መንáŒáˆµá‰±áŠ• መሰረት በማድረáŒâ€ºâ€º የሚሠáŠáŒˆáˆ ለá‹áˆµáˆ™áˆ‹ እንኳ ባለመካተቱ áŠá‹á¡á¡ መቼሠá‹áˆ… áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ሌላá‹áŠ• ቀáˆá‰¶ ራሳቸá‹áŠ•áˆ ሊያሳáˆáŠ• አá‹á‰½áˆáˆá¡á¡ ባá‹áˆ†áŠ• በáŒáˆá… እንዲህ ቢሉ የተሻለ áŠá‰ áˆá¡–
‹‹
እኔ እንደ መለስ ዜናዊ ሀገሠለመáˆáˆ«á‰µ የሚያስችሠአቅሠስለሌለáŠá£ ስáˆáŒ£áŠ”ን ህገ–መንáŒáˆµá‰± ከሚáˆá‰…á‹°á‹ á‹áŒª አከá‹áያለáˆá¤ ወá‹áˆ መለስ ዜናዊ ስáˆáŒ£áŠ• ጠቅáˆáˆˆá‹ የያዙ አáˆá‰£áŒˆáŠáŠ• ስለáŠá‰ ሩና አáˆáŠ• á‹°áŒáˆž እáˆáˆ³á‰¸á‹ ስለሌሉ ዴሞáŠáˆ«áˆ²á‹«á‹Š አሰራሠተከትለን የስáˆáŒ£áŠ• áŠááሠአድáˆáŒˆáŠ“áˆâ€ºâ€º
á‹áˆ… ቢያንስ ለአንድ ሀá‹áˆ›áŠ–ታዊ መá…ሄት በሰጡት ቃለ
–መጠá‹á‰… ላዠ‹‹እኔሠእንደ ዳዊት ጨáˆá‰„ን áˆáŒ£áˆáˆˆá‰µâ€ºâ€º እያáˆáŠ© እዘáˆáˆáˆˆá‰³áˆˆáˆ ካሉት አáˆáˆ‹áŠ«á‰¸á‹ ጋሠእንዳá‹á‰€á‹«á‹¨áˆ™ á‹«á‹°áˆáŒ‹á‰¸á‹ áŠá‰ áˆá¡á¡
የሆአሆኖ ከዚህ ሹመት ጀáˆá‰£ á‹«á‹°áˆáŒ ዠእá‹áŠá‰³ በኢህአዴጠá‹áˆµáŒ¥ የተáˆáŒ ረዠየá–ለቲካ ሽኩቻ ከá‰áŒ¥áŒ¥áˆ á‹áŒ እየሆአመáˆáŒ£á‰±áŠ• አመላካች ያደረገዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ
–በተለá‹áˆ በህወሓት እና ኦህዴድ á‹áˆµáŒ¥á¡á¡ á‹áˆ… ማለት áŒáŠ• ህወሓትና ኦህዴድ ተቃቅረዋሠማለት አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ በእኔ እáˆáŠá‰µ ቅሬታ አለ ብዬ የማስበዠበáˆáˆˆá‰±áˆ ድáˆáŒ…ቶች በራሳቸዠá‹áˆµáŒ¥ áŠá‹–በላá‹áŠ›á‹ የአመራሠአባሠእና በካድሬዎች መካከáˆá¡á¡
በዚህ ከተስማማን የህወሓት ብቸኛ ችáŒáˆ የሚመስለአመካከለኛና የበታች ካድሬዎቹ
‹‹መሪዎቻችን በደáˆáŠ“ አጥንት ያገኘáŠá‹áŠ• ስáˆáŒ£áŠ•á¤ በመተካካት ስሠአስወሰዱብን›› የሚሠáŒáˆ©áˆáˆ©áˆá‰³ ከማሰማታቸዠáŠá‹ የሚተሳሰሠáŠá‹á¡á¡ እናሠከዚህ አንáƒáˆ ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆ ድáˆáŒ…ቱ ከህገ–መንáŒáˆµá‰± á‹áˆá‰… የá–ለቲካ ጉáˆá‰ ቱን ለመጠቀሠየተገደደá‹á¡á¡ የኦህዴድ የá‹áˆµáŒ¥ ንትáˆáŠáˆ የዚሠተመሳሳዠáŠá‹á¡á¡ ‹‹ኦሮሞ መቼ áŠá‹ በá‰áˆ˜á‰± áˆáŠ ስáˆáŒ£áŠ• የሚá‹á‹˜á‹?››á¡á¡ ለዚህሠáŠá‹ á‹áˆ… አá‹áŠá‰± የብዙሀኑ ካድሬ ቅሬታ በሰáŠá‹ ከተዛመተ ከራሱ አáˆáŽ አባሠድáˆáŒ…ቶችንሠጠራáˆáŒŽ የሚያጠዠአብዮት ሊቀሰቅስ á‹á‰½áˆ‹áˆ የሚሠስጋት የገባቸዠ‹‹አስማት ማሳየት›› የማá‹áˆ³áŠ“ቸዠየህወሓት ወሳአየአመራሠአባላትᣠኢ–ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Š በሆአአካሄድ የáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µáŠ• ቦታ ለኦህዴድ በመስጠት ለቅራኔዠጊዜያዊ ማስተንáˆáˆ» መዘየዱ ተሳáŠá‰¶áˆ‹á‰¸á‹áˆá¡á¡
‹‹
ህወሓት እየመጣ áŠá‹!››?
በáˆáŠ¨á‰µ ያሉ የá–ለቲካ ተንታኞች
‹‹ህወሓት ወደ ስáˆáŒ£áŠ• እየመጣ áŠá‹â€ºâ€º የሚሠአንድáˆá‰³ ያለዠትንተና እያቀረቡ áŠá‹á¡á¡ á‹áˆ… áŒáŠ• ስህተት á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ህወሓት መጀመሪያá‹áŠ•áˆ የትሠአáˆáˆ„á‹°áˆáŠ“ (ከመንáŒáˆµá‰³á‹ŠáŠá‰µ á‹áˆá‰… ብሄሠተኮሠገá…ታ ያላቸዠመከላከያᣠደህንáŠá‰µá£ ኢኮኖሚ…የመሳሰሉት በመለስ ዘመንሠሆአመለስ ካለበበኋላ በá“áˆá‰²á‹ የብረት መዳá ስሠእንደዋሉ ናቸá‹)á¡á¡ እáŠá‹šáˆ… ተቋማት á‹°áŒáˆž ለህáˆá‹áŠ“ዠእና የበላá‹áŠá‰±áŠ• ለማስከበሠወá‹áˆ እንደ ተቺዎች áŠ áŒˆáˆ‹áˆˆá… â€¹â€¹áˆˆá–ለቲካ አስማቱ›› á‰áˆá የስáˆáŒ£áŠ• መገáˆáŒˆá‹« መሳሪያዎች መሆናቸዠአያከራáŠáˆáˆá¡á¡ እናሠደብረጽዮን ገ/ሚካኤሠáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሠተደáˆáŒˆá‹ መሾማቸዠለህወሓት የሚጨáˆáˆ¨á‹ የá–ለቲካ ጉáˆá‰ ት የለáˆá¡á¡ ባá‹áˆ¾áˆ™áˆ የሚያጎሉት áŠáŒˆáˆ የለáˆá¡á¡ መጀመሪያá‹áŠ•áˆ የተቀáŠáˆ° áŠáŒˆáˆ አáˆáŠá‰ ረáˆáŠ“á¡á¡
á‹áˆ… አንድ እá‹áŠá‰µ áŠá‹á¡ ድáˆáŒ…ቱ በመለስ ሞት የተáŠáˆ³ በተáˆáŒ ረበት የá–ለቲካ መሳሳት ችáŒáˆ ላዠመá‹á‹°á‰ á‹°áŒáˆž ሌላ እá‹áŠá‰µ áŠá‹á¡á¡
ህወሓት á©
የአቶ መለስን ሞት ተከትሎ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ ደሳለአእና ደመቀ መኮንን ወደ ስáˆáŒ£áŠ• በመáˆáŒ£á‰³á‰¸á‹ የህወሓት አመራሠየተሰማዠቅሬታ አáˆáŠá‰ ረáˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ የኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆáˆ ሆአየደመቀ ሹመትን የቀመረዠራሱ ህወሓት áŠá‹á¡á¡ ከዚህሠተáŠáˆµá‰°áŠ• የቅሬታ እና የተáˆáŠáŒˆáˆáŠ• ስሜት የበረታዠበመካከለኛና በታችኛዠካድሬ ሰáˆáˆ áŠá‹ ወደሚሠመደáˆá‹°áˆšá‹« እንደáˆáˆ³áˆˆáŠ•á¡á¡ እዚህ ጋ እንደ አá‹áŠáŠ¬ áŠáŒˆáˆ ተሸáኖ ማለá የሌለበት አንድ ጉዳዠአለá¡á¡ á‹áŠ¸á‹áˆ ጥቂት ሚዲያዎች እንደሚሉት
‹‹የትáŒáˆ«á‹ ህá‹á‰¥ ስáˆáŒ£áŠ• ለáˆáŠ• ከትáŒáˆ«á‹ ሰዠተወስዶ ለወላá‹á‰³ ተሰጠ›› የሚሠተቃá‹áˆž የሌለዠመሆኑን áŠá‹á¡á¡ በእáˆáŒáŒ¥ የዚህ አá‹áŠá‰± áረጃ የትáŒáˆ«á‹ ህá‹á‰¥áŠ•áŠ“ ህወሓትን አንድ አድáˆáŒŽ ከመመáˆáŠ¨á‰µ አባዜ የሚመጣ ስለሆአስህተት áŠá‹á¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ የጠመንጃዠአስተዳደሠበኦሮሞ ወá‹áˆ በአማራ ብቻ የተገደበሳá‹áˆ†áŠ•á£ ትáŒáˆ«á‹áŠ•áˆ የሚጨáˆáˆ áŠá‹áŠ“á¡á¡ ህወሓት ወላá‹á‰³áŠ• በጊንጥ እየገረáˆá£ ትáŒáˆ«á‹ ሲደáˆáˆµ በáˆáˆáŒ አá‹á‰€á‹áˆ¨á‹áˆá¡á¡ ወጥ አáˆá‰£áŒˆáŠáŠ• ባህሪዠየተጠናወተዠáŠá‹áŠ“á¡á¡ (á‹áˆ…ንን በህወሓት á‹áˆµáŒ¥ የተáˆáŒ ረá‹áŠ• የተገá‹áŠ• ስሜት በማጋጋሉ ረገድ ለድáˆáŒ…ቱ የንáŒáˆµá‰²á‰·áŠ• ‹‹ሸረሪት›› ያህሠተá…እኖ áˆáŒ£áˆª የáŠá‰ ሩትና በአቶ መለስ የተንገዋለሉት የአቦዠስብሃት áŠáŒ‹ እጅ ያለበት á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ)
የሆአሆኖ ህወሓት በኢህአዴጠá‹áˆµáŒ¥ ያለá‹áŠ• ተጽእኖ በመጠቀሠዶ
/ሠደብረጽዮን ገ/ሚካኤáˆáŠ• ህገ–መንáŒáˆµá‰³á‹Šá‹áŠ• አሰራሠባáˆá‰°áŠ¨á‰°áˆˆ መáˆáŠ© áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሠእንዲሆኑ ያደረገá‹á£ ለካድሬዎቹ ‹‹የሞትንሠእኛᣠያለንሠእኛ! ተረጋጉ›› የሚሠመáˆá‹•áŠá‰µ ለማስተላለá ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡
ህወሓት áª
ህወሓት ከመለስ ህáˆáˆá‰µ በኋላ á‰
1993 á‹“.áˆ. ከድáˆáŒ…ቱ ተባረዠከወጡት አመራሠ(የእáŠáˆµá‹¬á£ ተወáˆá‹° ቡድን) ጋሠዕáˆá‰… áˆáŒ¥áˆ® በጋራ እንዲሰራ ከካድሬá‹áŠ“ ከደጋáŠá‹ áŒáŠá‰µ እየበረታበት እንደሆአተሰáˆá‰·áˆá¡á¡ á‹áˆ… እá‹áŠá‰µ ከሆአደáŒáˆž የህወሓት የመከራ ወራት እየተቃረበመሆኑ áŒáˆá… áŠá‹á¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ የ93ቱ áˆá‹©áŠá‰µ ከድáˆáŒ…ቱ በወጡት የአመራሠአባላት እና በአቶ መለስ መካከሠ‹‹ለኃá‹áˆ የበላá‹áŠá‰µâ€ºâ€º የተደረገá‹áŠ• ትáŒáˆ ተከትሎ የመጣ እንጂ እንደ ድáˆáŒ…ት የተስተዋለ ወá‹áˆ በáˆá‹•á‹®á‰°–ዓለሠአለመስማማት የተከሰተ አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ እናሠአáˆáŠ• ያለዠየህወáˆá‰µ አመራሠ‹‹የመለስን ራዕዠአስቀጥላለáˆâ€ºâ€º በሚሠከሚያቀáŠá‰…áŠá‹ መáˆáŠáˆ© አኳያ ‹‹ከáŠáˆµá‹¬ ቡድን ጋሠታረá‰â€ºâ€º የሚለዠá‹á‰µá‹ˆá‰³ ሲደመáˆá‰ ት á“áˆá‰²á‹áŠ• ቅáˆá‰ƒáˆ á‹áˆµáŒ¥ á‹áŠ¨á‰°á‹‹áˆá¡á¡ መለስ ራሳቸዠበáŠááሉ ወቅት ‹‹ህወሓትን ከአናት ያበሰበሱ›› በሚሠየወáŠáŒ€áˆá‰¸á‹áŠ• የአመራሠአባላት ወደ ድáˆáŒ…ቱ እንዲመለሱ በማድረጠ‹‹ከመለስ ራዕዠጋሠወደáŠá‰µâ€ºâ€º እየተባለለት ካለዠá–ለቲካ ጋሠማስታረበየሚቻሠáŠá‹ ብሎ ማሰብ á‹áŠ¨á‰¥á‹³áˆá¡á¡
á‹áˆ…ሠáˆáŠ”ታ በáˆáˆˆá‰µ መንገድ ህወሓት ላዠተጽእኖ ያሳደረ á‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆá¡á¡ የመጀመሪያá‹
‹‹አáˆáŠ• ያለዠየህወሓት አመራሠአቅሠስለሌለዠከተባረሩት የቀድሞ አመራሠጋሠእáˆá‰… በመáጠáˆáŠ“ ወደ ድáˆáŒ…ቱ እንዲመለሱ በማድረጠአቅሙን ማጠናከሠአለበት›› የሚለá‹áŠ• የካድሬዎቹን ጉትጎታ አáˆáˆ°áˆ›áˆ ማለቱ አስቸጋሪ ስለሚሆን áŠá‹á¡á¡ በእáˆáŒáŒ¥ ህወሓት ለዚህ áŒáŠá‰µ áˆáˆ‹áˆ½ á‹áˆ†áŠ• ዘንድ ደብረጽዮንን ህገ–ወጥ በሆአመንገድ የáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ ቦታ እንዲá‹á‹™ በማድረáŒá£ ለሀሳቡ አቀንቃኞች ‹‹ጠንካሮች áŠáŠ•!! እáŠáˆµá‹¬ አያስáˆáˆáŒ‰áŠ•áˆ!! ባስáˆáˆˆáŒˆáŠ• ጊዜ የáˆáˆˆáŒáŠá‹áŠ• ስáˆáŒ£áŠ• መያዠእንችላለን!!›› የሚሠስá‹áˆ መáˆá‹•áŠá‰µ አስተላáˆááˆá¡á¡ የሹመቱ ህጋዊ አለመሆንሠትንተናá‹áŠ• በደንብ የሚያጠናáŠáˆ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ከኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ ጀáˆá‰£ ያለዠጠንካራ የህወሓት መዳá በáˆáˆˆáŒˆ ጊዜ የáˆá‰€á‹°á‹áŠ• ለማድረጠህገ–መንáŒáˆµá‰±áˆ ሆአየተቀጥላ á“áˆá‰²á‹Žá‰¹ á–ለቲካዊ ጉáˆá‰ ት ሊያቆመዠእንደማá‹á‰½áˆ ያሳየበት አጋጣሚ áŠá‹áŠ“á¡á¡ (በáŠáŒˆáˆ«á‰½áŠ• ላዠሰሞኑን ለመጀመሪያ ጊዜ እáŠáˆµá‹¬ የህወሓት ጉባኤን ረáŒáŒ ዠሲወጡ የሚያሳየዠየቪዲዮ ሙሉ áŠáˆáˆ ‹‹We will never forget this day›› /መቼሠየማንረሳዠዕለት/ ከሚሠመáˆá‹•áŠá‰µ ጋሠበተለያዩ ሚዲያዎች እንድናየዠመለቀበየተáˆáŒ ረá‹áŠ• á‹áŒ¥áˆ¨á‰µ የሚያሳዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ)
áˆáˆˆá‰°áŠ›á‹ የሹመቱን á–ለቲካዊ አንድáˆá‰³ የሚያመላáŠá‰°á‹
‹‹ከእአስዬ ጋሠካáˆá‰³áˆ¨á‰ƒá‰½áˆ á‹áˆá‹µ ከራሴ›› ለሚሉ ካድሬዎች እና ደጋáŠá‹Žá‰½ በáŠááሉ ዘመንᣠከመለስ á‹áˆá‰… ከእአስዬ ጎን ቆመዠየáŠá‰ ሩትን ደብረጽዮንን áˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትሠበማድረጠ‹‹ከጀáˆá‰£ እáŠáˆ±áˆ ከጎናችን ናቸá‹â€ºâ€º የሚሠáŠáŒ ላ ዜማ በመáˆá‰€á‰… áŒáŠá‰±áŠ• ለማቀá‹á‰€á‹ የተደረገ የሚያስመስሉ áŠáŒˆáˆ®á‰½ መኖራቸዠáŠá‹á¡á¡ (እንደሚታወቀዠደብረጽዮን ከáŠááሉ በáŠá‰µ በደህንáŠá‰µ መስሪያ ቤት á‹áˆµáŒ¥ ‹‹የመáˆáˆªá‹« ኃላáŠâ€ºâ€º የáŠá‰ ሩ ሲሆንᣠáŠááሉን ተከትሎ አሰላለá‹á‰¸á‹ ከድáˆáŒ…ቱ ከተወገዱት ጋሠበመሆኑᣠበአቶ መለስ ትዕዛዠከሀላáŠáŠá‰³á‰¸á‹ ተáŠáˆµá‰°á‹á£ በትáŒáˆ«á‹ áŠáˆáˆ የአንድ ወረዳ አስተዳዳሪ ተደáˆáŒˆá‹ መወáˆá‹ˆáˆ«á‰¸á‹ á‹á‰³á‹ˆáˆ³áˆá¡á¡ ሰá‹á‹¬á‹ የወረደባቸá‹áŠ• ‹‹መዓት›› ችለዠድáˆáƒá‰¸á‹áŠ• በማጥá‹á‰µ እስከ ዶáŠá‰µáˆ¬á‰µ ዲáŒáˆªá‹«á‰¸á‹ ድረስ መማሠእንደቻሉና በሂደት á€á‰£á‹«á‰¸á‹áŠ• አáˆá‰€á‹á£ áŒáˆˆáˆ‚ሳቸá‹áŠ• አá‹áˆá‹°á‹á£ በአቶ መለስ የመጨረሻ ዘመን አካባቢ ወደ ስáˆáŒ£áŠ• ሊመጡ ችለዋáˆ)
ህወሓት á«
ሶስተኛዠየሹመቱ የቢሆን áˆáˆáŠ¨á‰³
(ሴናሪዮ)ᣠአቶ መለስ ህá‹á‹ˆá‰³á‰¸á‹ ባለሠጊዜ ህወሓትን ችáŒáˆ á‹áˆµáŒ¥ የከተተዠጉዳዠዳáŒáˆ እንዳá‹áˆáŒ ሠለመከላከሠታስቦ የተደረገዠáŠá‹á¡á¡ እንደሚታወሰዠየሰá‹á‹¨á‹áŠ• መሞት ተከትሎ ህወáˆá‰µ በህáŒáˆ ሆአበአሰራሠቦታá‹áŠ• ሊወáˆáˆµ የሚችáˆá‰ ት áˆáŠ•áˆ አá‹áŠá‰µ áŠáተት አáˆáŠá‰ ረá‹áˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ቦታዠበቀጥታ የሚገባዠለáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚንስትሩ ኃ/ማáˆá‹«áˆ ደሳለአáŠá‹áŠ“á¡á¡ ስለዚህሠከዚህ በተወሰደ ትáˆáˆ…áˆá‰µ በቀጣዠእንዲህ አá‹áŠá‰µ áˆáŠ“ቴ ቢáˆáŒ ሠለመከላከሠá‹áˆ¨á‹³ ዘንድᣠየáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µáŠ• መንበሠá‹á‹ž መጠባበቅ ለáŠáŒˆ የማá‹á‰£áˆ የቤት ስራ በመሆኑ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá£ ደብረጽዮንን በáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ ወደ ስáˆáŒ£áŠ• ማáˆáŒ£á‰µ ያስáˆáˆˆáŒˆá‹á¡á¡
እዚህ ጋ የሚáŠáˆ³á‹ ሌላኛዠመላ
–áˆá‰µá£ የህወሓት ዕቅድ ደብረጽዮንን ለድንገቴ ለá‹áŒ¥ ተጠባባቂ እንዲሆኑ አድáˆáŒŽ አስቀመጠእንጂᣠበሚቀጥለዠáˆáˆáŒ« ወደ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ እንዲመጡ á‹áˆáˆáŒ‹áˆ የሚሠአለመሆኑ áŠá‹á¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ህወሓት እንደ አቶ መለስ አá‹áŠá‰µ ድንገተኛ ተáˆáŒ¥áˆ®áŠ á‹Š አደጋ ካáˆá‰°áˆáŒ ረ በስተቀáˆá£ ወቅቱን ጠብቆ በሚቀጥለዠጊዜ በሚካሄደዠáˆáˆáŒ« የጠቅላዠሚኒስትሩን ቦታ መáˆáˆ¶ ለመያዠየሚáˆáˆáŒˆá‹ በደብረጽዮን በኩሠሳá‹áˆ†áŠ•á£ የá‹áŒ ጉዳዠሚኒስትሠአድáˆáŒŽ ባስሾማቸዠቴዎድሮስ አድሀኖሠሊሆን እንደሚችሠየሚጠá‰áˆ™ áˆáˆáŠá‰¶á‰½ አሉá¡á¡
á‹áˆ…ንን መከራከሪያ የሚያጠናáŠáˆáˆáŠ• ቴዎድሮስ አድሀኖሠእስከ አዲሱ ሹመታቸዠጊዜ ድረስ በሰሩበት የጤና ጥበቃ ሚኒስትሠመስሪያ ቤት የተሻለ የተባለለት ተቋማዊ ለá‹áŒ¥ ያመጡ
(በአንáƒáˆ«á‹ŠáŠá‰µ ከሌሎች ተቋማቶች የእáˆáˆ³á‰¸á‹ የተሻለ እንደሆአተደጋáŒáˆž ተáŠáŒáˆ®áˆˆá‰³áˆ) ሆáŠá‹ ሳለ ወደ ሌላ ኃላáŠáŠá‰µ መቀየራቸዠáŠá‹á¡á¡ እናሠህወሓት ሹመቱን ሀገሪቱን ለመጥቀሠእና የተሻለ ስራ ለመስራት አቅዶ የሰጠዠቢሆን ኖሮᣠሰá‹á‹¬á‹ በሀላáŠáŠá‰³á‰¸á‹ ቢቀጥሉ á‹á‰ áˆáŒ¥ ጠቃሚ መሆናቸá‹áŠ• ከማንሠየተሻለ ስለሚያá‹á‰…ᣠáˆáˆá‹µ ካካበቱበትና á‹áŒ¤á‰³áˆ› ሆáŠá‹á‰ ታሠከተባለዠሀላáŠáŠá‰³á‰¸á‹ ወደ ማያá‹á‰á‰µ አዲስ ስራ ባáˆá‰€á‹¨áˆ«á‰¸á‹áˆ áŠá‰ áˆá¡á¡ á‹áˆ… ያለአንዳች ቅድመ–á‹áŒáŒ…ት ድንገት በáŠáˆ²á‰¥ የተደረገሠአá‹áˆ˜áˆµáˆáˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ብáˆáˆƒáŠ ገብáˆáŠáˆáˆµá‰¶áˆµ በትጥቅ ትáŒáˆ‰ ዘመን የህወሓት የá‹áŒ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ ሠራተኛᤠእንዲáˆáˆ ከድሠበኋላ በአሜሪካ እና በቤáˆáŒ‚ዬሠአáˆá‰£áˆ³á‹°áˆ ሆáŠá‹ ከመስራታቸá‹áˆ በላá‹á£ ከ2003 á‹“.áˆ. ጀáˆáˆ® áˆáŠá‰µáˆ የá‹áŒ ጉዳዠሚኒስትሠሆáŠá‹ እየሰሩ በመሆናቸዠለቦታዠከቴዎድሮስ በእጅጉ በላቀ áˆáŠ”ታ መመጠናቸዠሌላá‹áŠ• ቀáˆá‰¶ የህወሓትን ተቀናቃኞቹ ሳá‹á‰€áˆ ስለሚያሳáˆáŠ• ኃላáŠáŠá‰±áŠ• ለእáˆáˆ³á‰¸á‹ á‹áˆ°áŒ¥ áŠá‰ áˆá¡á¡
እናሠህወሓት በቀጣዠበáˆá‹•áˆ«á‰£á‹á‹«áŠ•áˆ ሆአበበáˆáŠ«á‰³ የá–ለቲካ ተንታኞች
‹‹የተሻሉ›› እንደሆአየሚáŠáŒˆáˆáˆ‹á‰¸á‹áŠ• ቴዎድሮስ አድሀኖáˆáŠ• በá‹áŒ ጉዳዠሚኒስትáˆáŠá‰µ ቦታ ላዠአስቀáˆáŒ¦á£ ከእጠላመለጠዠለጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰µ ስáˆáŒ£áŠ• እያዘጋጃቸዠá‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆá¡á¡ ሬኒ ሌáŽáˆá‰µ የተባለ የኢትዮጵያ á–ለቲካ የረዥሠጊዜ አጥኚሠ‹‹Ethiopia: Meles rules from beyond the grave, but for how long?›› በተባለ ጽáˆá‰ á‹áˆ…ንን áˆáŠ”ታ ‹‹ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆ በህወሓት ዘንድ እንደ ሽáŒáŒáˆ ጠቅላዠሚኒስትሠáŠá‹ የሚታዩት›› በማለት አብራáˆá‰¶á‰³áˆá¡á¡ በዚህሠቴዎድሮስ አዳህኖሠበá‹áŒ ጉዳዠሚኒስትሠመስሪያ ቤት ሆáŠá‹ ‹‹ሰá‹áŠá‰³á‰¸á‹áŠ• እያáታቱ›› ያሉት ህወሓት የቤት ስራá‹áŠ• አጠናቅቆ ወደ ቤተመንáŒáˆµá‰± እንዲገቡ እስኪያመቻችላቸዠáŠá‹ የሚለዠሙáŒá‰µ ጠንáŠáˆ® የሚወጣ ሆኗáˆá¡á¡
በእáˆáŒáŒ¥ á‹áˆ…ንን አá‹áŠá‰±áŠ•
‹‹ቼá‹â€ºâ€º ለመጫወት ብአዴንሠየህወሓትን ያህሠáˆáŠžá‰µ ያለዠá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆá¡á¡ ሆኖሠáˆáŠžá‰± ‹‹ያለጠንካራ መዳá›› ብቻá‹áŠ• የሚáˆáŒ¥áˆ¨á‹ áŠáŒˆáˆ ያለመኖሩ ‹‹እጅ ሰጥቶ›› እንዲቀመጥ ሳያደáˆáŒˆá‹ አáˆá‰€áˆ¨áˆá¡á¡ á‹áˆ… የህወሓት አቅሠበዚሠየሚቀጥሠከሆáŠá£ á–ለቲካá‹áˆ በተመሳሳዠመንገድ መጓዙን á‹á‰€áŒ¥áˆ‹áˆá¡á¡ …ኢትዮጵያስ በá“áˆá‰²á‹ የብረት መዳá ስሠእስከ መቼ áˆá‰µá‰€áŒ¥áˆ á‹áŒˆá‰£áˆ?
December 18, 2012
Average Rating