From Borkena/ ቦáˆáŠ¨áŠ“
የህወሓትን መንáŒáˆµá‰µ áŒá‰¥áˆ áˆáŒ½áˆž በዲሞáŠáˆ«áˆ²á‹«á‹Š አስተዳደሠጽንሰ ሃሳብ መስáˆáˆ እንደማá‹á‰»áˆ ህወሓት በተደጋጋሚ ከወሰዳቸዠትáˆáŒ‰áˆ አáˆá‰£ አáˆáŠ“ዎችᣠከሚከተላቸዠጥላቻ áˆáŒ£áˆª á“ሊሲዎች እና በሚያሳየዠቅጥ ያጣ የጉáˆá‰ ተኛáŠá‰µ áላጎቶች በáŒáˆáŒ½ መረዳት á‹á‰»áˆ‹áˆá¢ ከህወሓት መንáŒáˆµá‰µ ጋሠበተያያዘ ስለ መንáŒáˆµá‰µ ተቋማት á‹á‹á‹³ á£áˆµáˆˆá‹œáŒŽá‰½ መብት ᣠበመንáŒáˆµá‰µ እና በቢሮáŠáˆ«áˆ² መካáŠáˆˆ ሊኖሠስለሚገባዠከá“ለቲካ ወገንተáŠáŠá‰µ የጸዳ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ( neutrality principle)ᣠስለ ህጠየበላá‹áŠá‰µá£ ስለ ህገ መንáŒáˆµá‰³á‹Š አስተዳደሠማሰብ አá‹á‰»áˆáˆá¢ የሚገáˆáˆ˜á‹ áŠáŒˆáˆ የህወሓትን መንáŒáˆµá‰µ በáŠá‹šáˆ… ዲሞáŠáˆ«áˆ²á‹«á‹Š ተቋማዊ የመንáŒáˆµá‰µ መስተዳድሠገጽታዎች መስáˆáˆ አለመቻሉ ሳá‹áˆ†áŠ• ᤠአáˆá‰£áŒˆáŠ•áŠá‰µ የáŠáŒˆáˆ°á‰£á‰¸á‹ áˆáˆ‹áŒ ቆራጫዊ በሚባሉ መስተዳደሮች እንኳ መስáˆáˆ አለመቻሉ áŠá‹á¢ ህወሓት ከማንስሠበታች ወረደá¢
የመንáŒáˆµá‰µ ስáˆáŒ£áŠ• በያዙ ማáŒáˆµá‰µ ዋና ዋና የሚባሉት የህዋሓት አመራሮች በአንድ በኩሠከአá‹áˆ®á“ ዪኒቨáˆáˆ²á‰²á‹Žá‰½ የተáˆá‹•áŠ® ትáˆáˆ…áˆá‰µ እያሯሯጡ በሌላ በኩሠየá–ለቲካ ስáˆáŒ£áŠ• አደረጃጀት እና ከህá‹á‰¥ ሊገጥማቸዠየሚችለá‹áŠ• áˆá‰°áŠ“ እንዴት እንደሚወጡት የሚያስጠኗቸዠ(political tutor/mentor) የá‹áŒ ወዳጆች እንደáŠá‰ ራቸዠየሚጠá‰áˆ™ áˆáŠ”ታዎች አለᢠበተመሳሳዠáˆáŠ”ታ ህወሓት እንደ አሰራሠየâ€á‰¡á‹µáŠ• አመራáˆâ€ የሚሠáˆáˆá‹µ ስለáŠá‰ ረዠáŠáˆ‹áˆ½ á‹«áŠáŒˆá‰°á‹ የህወሓት “ተጋዳላá‹â€ áˆáˆ‰ የመንáŒáˆµá‰µáŠá‰µ ስሜት á‹áˆ°áˆ›á‹ áŠá‰ áˆá¢ በህወሓት ‘ታጋዮች’ ደረጃ á‹áŠ•áŒ¸á‰£áˆ¨á‰… የáŠá‰ ረዠየመንáŒáˆµá‰µáŠá‰µ ስሜት የáˆá‹®á‰°-ዓለሠእá‹á‰³á‹áŠ• እና የá–ለቲካ ትáˆáˆ…áˆá‰±áŠ• የወሰደዠከህወሓት አመራሮች እንደመሆኑ(በካድሬዎች በኩሠቢሆንáˆ) ᣠህወሓት የሚሽከረከáˆá‰ ት የá–ለቲካ áˆáˆ…ዋሠ– “ትáŒáˆ¬áŠá‰µâ€ እና “ታጋá‹áŠá‰µâ€-በአንድ በኩሠታáŒáˆˆáŠ• አሸáŠááŠá‹ የሚሉት “ጨቋáŠáŠá‰µ እና áŠáጠáŠáŠá‰µâ€ እና የጠላትáŠá‰µ ስሜት በሌላ በኩሠስለáŠá‰ ረ ከታች ያሉት “ታጋዮች†áŒáˆáˆ ብዙ á‰áˆ áŠáŒˆáˆ ሊሰጠዠየማá‹á‰½áˆáŠ• ጉዳዠበጥá‹á‰µ የሚዳኙበት áˆáŠ”ታሠáŠá‰ áˆá¢ የህወሓት አመራሮች ትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• እና የተሰጣቸን የá–ለቲካ ገለጻ ጨáˆáˆ°á‹áˆ ሀገሠበስáˆá‹á‰µ እና በተቋማት ሳá‹áˆ†áŠ• በህገ-ህወሓት áˆá‰¦áŠ“ መገዛት ቀጠሉበትá¢
ለብዙ ኢትዮጵያዊ ኢትዮጵያዊ የሆአá£áŠ¨á‰³áˆªáŠ«á‰½áŠ• ጋሠትስስሠያለዠእና ብዙ ኢትዮጵያዊ የተሰዋለት ሃሳብ በáŠáጠኛáŠá‰µ ስለተáˆáˆ¨áŒ€ ያንን á‹«áŠáŒˆá‰ እንáŒáˆá‰µ እና ዘለዠእንዲደáˆáˆµá‰ ት ተደረገᢠከታች የáŠá‰ ሩ ‘ታጋዮች’ áŒáˆáˆ በዚህ መንáˆáˆµ áŠá‰ ሠሰዠእንዳዋዛ በጥá‹á‰µ የሚገድሉትá¤á‹¨áˆšá‹«áŠ•áŒˆáˆ‹á‰±á‰µá¢ á•áˆ®áŒáˆ°áˆ አስራትን ወደ እስሠየወረወራቸዠየህወሓት መንáŒáˆµá‰µ áŠá‹á¢ እታች በእስሠቤት ደረጃ ደሞ ኢትዮጵያዊáŠá‰µáŠ• በጥአየመታ መስሎት á•áˆ®áŒáˆ°áˆ አስራትን በዛ እድሜያቸዠተንጠራáˆá‰¶ በጥአየመታá‹áˆ የህወሓት ታጋዠበራሱ ቤት እሱሠመንáŒáˆµá‰µ áŠá‰ áˆá¢ እንደገና ከብዙ ዓመት በኋላ ብáˆá‰±áŠ«áŠ• ሚዴቅሳ ስትታሰሠá•áˆ®áŒáˆµáˆ መስáን (ወደ ሰማኒያ á‹áŒ ጋ áŠá‰ ሠእድሚያቸዠያኔ) በሰደá የተመቱበት áˆáŠ”ታ አáˆáŠ•áˆ ዓላማዠሽማáŒáˆŒáŠ• መታገሠሳá‹áˆ†áŠ• á•áˆ®áŒáˆ°áˆ መስáን በጊዜዠለህወሓቱ ታጋዠያሳዮትን ኢትዮጵያዊáŠá‰µ መáˆá‰³á‰³á‰¸á‹ áŠá‰ ሠ-በáŠáˆ± ቤትá¢
ትላንትናሠእንዲሠለáŒáˆ«á‹šá‹«áŠ’ የሚታáŠáŒ¸á‹áŠ• መታሰቢያ ለመቃወሠየወጡ ኢትዮጵያá‹á‹«áŠ–ች በህወሓት መንáŒáˆµá‰µ ከታሰሩ በኋላ á•áˆ®áŒáˆ°áˆ መስáን የታሰሩትን አድራሻ ለማጣራት አንድ á–ሊስ ጣቢያ ሲጠá‹á‰ የተሰጣቸዠመáˆáˆµ â€áˆáŠ“ባአአá‹á‰…áˆáˆƒáˆˆáˆá£ áŒá‰£áŠ“ ጠá‹á‰…†(ሰማኒያ ስድስት ዓመታቸዠእንደሆአእንዳá‹áˆ¨áˆ³) ዓላማዠá•áˆ®áŒáˆ°áˆáŠ• ማሳáŠáˆµ ሳá‹áˆ†áŠ• á•áˆ®áŒáˆ°áˆ© ሳያስáŠáŠ© ሳá‹áˆ¸áŒ¡ ሳá‹áˆˆá‹áŒ¡ á‹á‹˜á‹á‰µ የኖሩትን ኢትዮጵያዊ አስተሳሰብ ለማሳáŠáˆµ áŠá‰ áˆá¢ በእአዶ/ሠያዕቆብ ኃá‹áˆˆáˆ›áˆá‹«áˆáˆ ላዠተመሳሳዠሊባሠየሚችሠአá‹áŠá‰µ ወከባ እንደደረሰ ከáኖተ áŠáŒ»áŠá‰µ ዘገባ áŒáˆá‰µ መá‹áˆ°á‹µ á‹á‰»áˆ‹áˆá¢
ከሃያ ዓመት በáŠá‰µ የáŠá‰ ረዠየህወሓት አስተሳሰብ á‹áˆ„á‹ áŠá‹á¢ ከሃያ አመት በኋላሠእየተንጸባረቀ ያለዠአስተሳሰብ á‹áˆ„á‹ áŠá‹á¢ የህወሓትን “በትáŒáˆ¬áŠá‰µâ€ ዙሪያ የሚያጠáŠáŒ¥áŠ• የሚመስሠáŠáŒˆáˆ áŒáŠ• በባህሪዠ“ጸረ-ትáŒáˆ¬áŠá‰µâ€áˆ የሆአá“ለቲካ በማህበራዊ ማለሳለስ እና ማድበስበስ የበላá‹áŠá‰µ áŒáŠ•á‰£á‰³ ቢቀጥáˆáˆ ከመጠáŠáˆ°áŠá‹ የá•áˆ®á“ጋንዳ ሽá‹áŠ• አቅሠበላዠሆáŠá‹ እንዲህ እያáˆá‰°áˆˆáŠ© ወደ አደባባዠየሚወጡ ህወሓት ለኢትዮጵያá‹á‹«áŠ• እና ኢትዮጵያዊáŠá‰µáŠ• ከá‹áˆµáŒ¥áˆ ከá‹áŒáˆ ለብሰዠለሚኖሩ ያለá‹áŠ• ንቀት እና ጥላቻ የሚያሳዮ áŠáŒˆáˆ®á‰½ á‹áˆµá‰°á‹‹áˆ‹áˆ‰á¢ የመብት ጥሰቱሠሊቆሠያáˆá‰»áˆˆá‹ ህወሃት ከዚህ አስተሳሰብ መá‹áŒ£á‰µ ባለመቻሉ áŠá‹á¢á‹áˆ„ንን በáŒáˆáŒ½ ለመረዳት የáŠáˆ›áŠ• መብት ተደጋጋሚ የመብት ጥሰት ደረሰበት የሚለá‹áŠ• መጠየቅ ብቻ በቂ ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆá¢ መንáŒáˆµá‰³á‹Š ተቋáˆá£áˆ˜áŠ•áŒáˆµá‰³á‹Š አስተዳደሠá£áˆ…ጠእና የህጠየበላá‹áŠá‰µ የሚባሠáŠáŒˆáˆ አáˆáŠ•áˆ áŒáˆ‹áŠ•áŒáˆ‰ የለáˆá¢ ከአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ•áˆ የተቃዋሚ ሃሳብ ባያከሩ እንኳ ራሳቸá‹áŠ• የሚያከብሩ አá‹áŒ á‰áˆá¢ በሽáˆáŒáˆáŠ“ እድሜ áŠáˆáˆ ያሉ ሰዎችን áŒáˆáˆ በተቋሠድረጃ እያሰሩ ማንገላታት ካስሩ በኋላ “á‹á‰…áˆá‰³ ጠá‹á‰áŠâ€ የሚሠአáˆá‰£áŒˆáŠáŠ• ስáˆá‹á‰µ እና መንáŒáˆµá‰µ አáˆáŠ•áˆ በወንበዴáŠá‰µ እና አáˆá‰£áˆŒáŠá‰µ ከመታየት ያለሠአንድáˆá‰³ አá‹áˆáŒ¥áˆáˆá¢
ባለáˆá‹ ዓመት á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ ትáŒáˆ«á‹ ላዠበትáŒáˆ«á‹ ያለá‹áŠ• የህወሓት አስተዳደሠየሚቃወሠሰáˆá እንደተደረገ በዜና ማሰራጫዎች ሰáˆá‰°áŠ“áˆá¢ አáˆáŠ•áˆ ገáቶ ሰáˆá አድáˆáŒ‹áˆˆáˆ ብሉ የሚመጣ ካለ ትáŒáˆ«á‹ ላዠያለዠየህወሃት አመራሠያስራሠየሚሠáŒáˆá‰µ የለáŠáˆá¡á¡ አዲስ አበባ ላዠሰáˆá ሲከለከሠእና ሰáˆáˆáŠ› ሲታሰሠ– á‹«á‹áˆ ለáŒáˆáŠ› የጣሊያን ጀኔራሠየሚሰጥ áŠá‰¥áˆáŠ• በመቃወሠየተደረገን ሰáˆá- áŠáŒˆáˆ©áŠ• ሙሉ ለሙሉ ከአáˆá‰£áŒˆáŠáŠá‰µ ባህሪ የመáŠáŒ¨ áˆáˆáŒƒ ለማለት ያስቸáŒáˆ«áˆá¢ የትáŒáˆ«á‹ ህá‹á‰¥ “በተሰá‹â€ 60,000 áˆáŒ†á‰¹ ስሠየሚከበረá‹áŠ• ያህሠሌላá‹áˆ ኢትዮጵያዊ በሚሊዮን የሚቆጠሩ የተሰዠጀáŒáŠ–ቹን እንዳሉት አáˆáŠ– ማáŠá‰ ሠባá‹á‰»áˆ እንኳን የሚያከብሩትን ማጣጣሠእና ለማሳáŠáˆµ መሞከሠለማሳáŠáˆµ እየሞከረ ያለá‹áŠ• እካሠየሃáˆá‹®áˆ የገቢáˆáˆ ትንሽáŠá‰µ የሚጠá‰áˆ áˆáˆáŒƒ ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆá¢
እንáŠáŒ‹áŒˆáˆ ከተባለ እáŠá‹› በሚሊዮን የሚቆጠሩ ኢትዮጵያá‹á‹«áŠ–ች በáŠá‰¥áˆ በáቅሠየተሰá‹á‰µ ለጎጥ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢ ለአማራáŠá‰µ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢ ለኦሮሞáŠá‰µ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢ ከጉራጌኔት አá‹á‹°áˆˆáˆá¢ የተሰá‹á‰µ ለኢትዮጵያዊáŠá‰µ áŠá‹á¢ ህወሓትሠሃያ አንድ ዓመት ሙሉ ሲቀጠቅጠዠኖሮ ኢትዮጵያዊáŠá‰µ ንቅንቅ ያላለበት áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ á‹áˆ„á‹ áŠá‹á¢ በመጨረሻ ህወሓት የመስዋዕትáŠá‰µ መታሰቢያ የሆኑ ታሪካዊ ቅáˆáˆ¶á‰½áŠ• በáˆáˆ›á‰µ ስሠአáˆáˆáˆ³áˆˆáˆ የሚáˆá‰ ትሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ለጸረ-ኢትዮጵያዊáŠá‰± ተጨማሪ ማሳያ ከመሆን ያለሠሊሆን አá‹á‰½áˆáˆá¢
የቆመ የመሰለዠእንዳá‹á‹ˆá‹µá‰… á‹áŒ ንቀቅ እንዲሉ ህወሓት “ጉáˆá‰ ቴ እንዳለ áŠá‹ እáˆá‰°áŠáŠ«áˆâ€ የሚሠአንድáˆá‰³ ለመáጠሠእየወሰደ ላለዠወደ እብደት እየተቀየረ ላለ ጎጠኛ áˆáˆáŒƒ ለከት ቢያበጂለት ጥሩ áŠá‹á¢ “ባለ-ራዕዮ†የህወሓትሠመሪ እንዲህ አለሠአለሠሲሉ áŠá‹ በድንገት የሌሉትᢠእየሌሉሠህወሓት áˆáŠ• ያህሠጊዜ አሉ እያለ ያሰበá‹? መንáŒáˆµá‰³á‹Š ስáˆá‹á‰µ ሳá‹áˆáŒ¥áˆ©á£ የሚሰሩ እና ተዓማኒáŠá‰µ ያላቸዠየመንáŒáˆµá‰µ ተቋማት ሳá‹áˆáŒ¥áˆ© የወንበዴ አá‹áŠá‰µ ባá‹áˆª እያሳዮ በá–ሊስ እና በá–ሊስ ጣቢያ ብáˆá‰³á‰µ እየዘረá‰áŠ© እና እየረገጥኩ እቀጥላለሠየሚሠቡድን የተደላደለ መንáŒáˆµá‰µ አለአብሎ የሚያስብ ከሆአ“የባለ ራዕዮ†መሪ ታሪአሊደገሠá‹á‰½áˆ‹áˆá¢ ህወሓትሠየህወሓትሠደጋáŠá‹Žá‰½ ማስታወስ ያለባቸዠጉዳዠá‹áˆ„ንን áŠá‹á¢
Average Rating