መስáን ወáˆá‹°áˆ›áˆá‹«áˆ
ጥሠ2005
የዛሬዎቹ ባለሥáˆáŒ£áŠ–ች በደáˆáŒ ጊዜ አáˆáŠá‰ ሩáˆá¤ የደáˆáŒáŠ• ስሕተት በማየት አáˆá‰°áˆ›áˆ©áˆá¤ ትáˆáˆ…áˆá‰³áŠ• አቋáˆáŒ ዠወደጫካ የገቡት ከትáˆáˆ…áˆá‰µ የሚበáˆáŒ¥á‰£á‰¸á‹ áˆáŠžá‰µ አጋጥሟቸዠáŠá‹á¤ የትáˆáˆ…áˆá‰µ ገዜያቸá‹áŠ• በጫካ ባለሥáˆáŒ£áŠ• በመሆንᣠእáŠáˆ±á‹ ሕጠአá‹áŒªáŠ“ ዳኛᣠእáŠáˆ±á‹ የጫካ አስáˆáŒ»áˆš ሆáŠá‹ ቀዩᤠደáˆáŒ በጠራራ ጸáˆá‹ የሚሠራá‹áŠ• እáŠáˆ± በጫካ áŒáˆˆáˆ› ሲሠሩ ቆዩᤠበሥáˆáŒ£áŠ• ላዠከወጡ በኋላሠበጣሠቆá‹á‰°á‹ ትáˆáˆ…áˆá‰µ አስáˆáˆ‹áŒŠ መሆኑን በትንሹ ተገáŠá‹˜á‰¡á¤ በጣሠየተማሩ ሰዎች ጋሠሲገናኙ ማáˆáˆ አስጨáŠá‰ƒá‰¸á‹á¤ ስለዚህሠቀላሉ áŠáŒˆáˆ የተማሩ ሰዎችን አለማቅረብᣠትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• በጠባያቸዠካላጠቡ የተማሩ ሰዎች ጋሠበቀሠአለመገናኘትᣠእንዲያá‹áˆ የትáˆáˆ…áˆá‰µáŠ• ዋጋና ጥራት በማዋረድ አዲስ የሚመረá‰á‰µ áˆáˆ‰ ለባለሥáˆáŒ£áŠ–ች አንገታቸá‹áŠ• የሚደበዓá‹áŠá‰µ እንዲሆኑ ማድረጠዓላማ ሆáŠá¢
የተማሩና የሠለጠኑ የጦሠመኮንኖችሠተሸናáŠá‹Žá‰½ በመሆናቸዠትáˆáˆ…áˆá‰³á‰¸á‹ ዋጋ እንደሌለዠማረጋጋጫ እያደረጉ የወያኔ መሪዎች በአደባባዠተናገሩᤠትንሽዋ ቢáˆá‰¢ ሰá‹áŠ• መáŒá‹°áˆ እንደáˆá‰µá‰½áˆ á‹«áˆá‰°áŒˆáŠá‹˜á‰¡á‰µ ከጫካ የመጡ ሰዎች በመáŒá‹°áˆ ማሸáŠáን የትáˆáˆ…áˆá‰µáŠ• ዋጋ-ቢስáŠá‰µ ማረጋጋጫ አደረጉትᤠየተማሩ ሰላማዊሠየጦሠመኮንኖችሠዋጋ-ቢስáŠá‰³á‰¸á‹ ኑሮአቸá‹áŠ• በማናጋቱ በችáŒáˆ ወደሌላ ሥራ ተሰማሩᤠወá‹áˆ አገሠጥለዠተሰደዱᤠበሰላማዊá‹áˆ ሆአበá–ሊስና በጦሠሠራዊቱ የተማረ ሰዠእጥረት መáˆáŒ ሩ ለወያኔ መáŒá‰¢á‹«áŠ“ መደላደያ áˆá‰¹ áˆáŠ”ታን áˆáŒ ረá¢
በየትኛá‹áˆ የሥáˆáŒ£áŠ• ወንበሠላዠለመቀመጥ ማናቸá‹áˆ á‹“á‹áŠá‰µ የትáˆáˆ…áˆá‰µ መመዘኛ ተሽሮ ሚዛኑ ስለተሰበረ ማንንሠከሜዳ እያáŠáˆ¡ በተáˆáˆˆáŒˆá‹ ወንበሠላዠማስቀመጥ እየተለመደ ሄደᤠበየሚኒስቴሩ ከመከላከያ ጀáˆáˆ® እስከአገሠአስተዳደáˆáŠ“ የá‹áŒ ጉዳዠወንበሮች ላዠየተደለደሉት áˆáˆ‰ ችሎታሠሆአብቃት ሳá‹áŠ–ራቸዠáŠá‰ áˆá¤ አንዳንዶች ብáˆáŒ¥ የሆኑት ከዱሮዠመንáŒáˆ¥á‰µ ባለሥáˆáŒ£áŠ–ች á‹áˆµáŒ¥ አንገታቸá‹áŠ• á‹°áተዠሊሠሩ የሚችሉትን በጓዳቸዠአስቀáˆáŒ ዠእንዲሠሩላቸዠያደáˆáŒ‰ áŠá‰ áˆá¤ ቀንደኛ የኢሠᓠአባሎች ሳá‹á‰€áˆ© በጓዳ በሠተቀጥረዠáŠá‰ áˆá¤ በመሠረቱ የተማረ ሰዠለአሽከáˆáŠá‰µ አá‹áˆ˜á‰½áˆá¤ ሆኖሠየአሽከáˆáŠá‰µ ባሕáˆá‹ ያለዠሰዠቢማáˆáˆ ትáˆáˆ…áˆá‰± የባሕáˆá‹©áŠ• ጉድá አያጥበá‹áˆá¤ አንዳንዶቻችን እንደáˆáŠ“á‹á‰€á‹ ለአጼ ኃá‹áˆˆ ሥላሴáˆá£ ለኮሎኔሠመንáŒáˆ¥á‰±áˆá£ ለመለስሠበተከታታዠታማአእየሆኑ ያገለገሉ ሰዎች አሉᤠየማá‹á‰³áˆ˜áŠ‘ መሆናቸá‹áŠ• ያስመሰከሩ ሰዎች የሚታመኑበት አገሠከኢትዮጵያ ሌላ መኖሩን አላá‹á‰…áˆá¤ ከኢጣáˆá‹« ወረራ ጀáˆáˆ® á‹áˆ… የእንጀራ ሎሌáŠá‰µ እየተለመደ ብሔራዊ ባሕáˆá‹ ወደመሆን እየተጠጋ áŠá‹á¢
በትáˆáˆ…áˆá‰µáŠ“ በተáŒá‰£áˆ መሀከሠድáˆá‹µá‹ የማá‹áŒˆáŠáˆˆá‰µ ገደሠተáˆáŒ ረᤠትáˆáˆ…áˆá‰µ በሎሌáŠá‰µ! ሎሌ ለመሆን መማáˆ! መማሠሎሌ ለመሆን! ሎሌáŠá‰µ ለአንድ ሰá‹á£ ሎሌáŠá‰µ ለአንድ ቡድንᣠሎሌáŠá‰µ ለአንድ እáˆáŠá‰µá£ ሎሌáŠá‰µ ለሆድ! አስቡት እንዲህ ያለ ሰዠáˆáŠ• á‹áˆ›áˆ«áˆ? ማን ያስተáˆáˆ¨á‹‹áˆ? እንዴትስ á‹áˆ›áˆ«áˆ? ተáˆáˆ®áˆµ áˆáŠ• á‹áˆ ራáˆ? የተወረሰá‹áŠ• አንጎሠማጣጠብ á‹á‰»áˆ á‹áˆ†áŠ“áˆá¤ አእáˆáˆ®áŠ• ለሚያንጽ ትáˆáˆ…áˆá‰µ áŒáŠ• áŠáŒ»áŠá‰µ ያለዠአስተማሪᣠáŠáŒ»áŠá‰µ ያለዠተማሪᣠáŠáŒ»áŠá‰µ ያለበት መድረአያስáˆáˆáŒ‹áˆ‰á¡á¡
የሆáŠáˆ‹á‰¸á‹ ባለሥáˆáŒ£áŠ–ች ወደá‹áŒ እየሄዱ áˆá‹© የአቋራጠሥáˆáŒ ና እየተሳተá‰á£ አለዚያ አስተማሪዎች ለጥቂት ጊዜ እዚሠመጥተዠየአቋራጩን ሥáˆáŒ ና በአáŒáˆ ጊዜ á‹áˆµáŒ¥ እየሰጡᤠ‹‹ተማáˆáŠ•â€ºâ€º ብለዠራሳቸá‹áŠ•áŠ“ ተከታዮቻቸá‹áŠ• አሳመኑᤠለáˆáŠ• የá‹áŒ አገሠሰዎች አስáˆáˆˆáŒ‰? እáŠáˆ±áŠ• ለማስተማሠየሚችሉ ኢትዮጵያá‹á‹«áŠ• ባለሙያዎች አáˆáŠá‰ ሩሠወá‹? እáŠá‹šáˆ…ንና ሌሎች ተመሳሳዠጥያቄዎች አእáˆáˆ®áŠ ቸዠማንሣት ባá‹á‰½áˆáˆ ወዳጅ ዘመዶች ሳá‹áŠáŒáˆ¯á‰¸á‹ የቀሩ አá‹áˆ˜áˆµáˆáˆá¤ áŒáŠ• እንዲህ ያለá‹áŠ• áˆáŠáˆ መቀበሠአላዋቂáŠá‰³á‰¸á‹áŠ• ማጋለጥ ስለሚሆን ተቀባá‹áŠá‰µ ሊኖረዠአá‹á‰½áˆáˆ!
የትáˆáˆ…áˆá‰µ ጊዜያቸá‹áŠ• ሥáˆáŒ£áŠ•áŠ• በማሳደድ ለá‹áŒ ዠሳá‹áˆ›áˆ© የቀሩት ከáተኛ የአገሠገንዘብ ወጪ እያደረጉ በስማቸዠላዠየሚጨáˆáˆ©á‰µ áˆáˆáŠá‰µ የትáˆáˆ…áˆá‰µáŠ• እá‹áŠá‰°áŠ› áቺ እንዳáˆá‰°áŒˆáŠá‹˜á‰¡ የሚያሳዠáŠá‹á¤ የትáˆáˆ…áˆá‰µ ማዕáˆáŒŽá‰½ ከቢ.ኤ. ጀáˆáˆ® እስከá’ኤች.ዲ. የትáˆáˆ…áˆá‰µ ቤት በራá‰áŠ• ሳá‹áˆ¨áŒáŒ¡ በáŒá‹¢ ሊገኙ á‹á‰½áˆ‹áˆ‰á¤ በáŒá‹¢ የሚገኘዠየáˆáˆµáŠáˆ ወረቀት እንጂ ትáˆáˆ…áˆá‰µ አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ ለመሆኑ ኢትዮጵያን ያህሠአገሠእያስተዳደሩ የዩኒቨáˆáˆ²á‰² ትáˆáˆ…áˆá‰µ ለመከታተሠá‹á‰»áˆ‹áˆ ወá‹? ከተቻለ ወዠአገሠመáŒá‹›á‰± ጨዋታ áŠá‹á¤ ወዠትáˆáˆ…áˆá‰µ የተባለዠጨዋታ áŠá‹á¤ ወá‹áˆ áˆáˆˆá‰±áˆ ጨዋታ áŠá‹á¤ ያለትáˆáˆ…áˆá‰µ አገሠመáŒá‹›á‰µ ጨዋታ áŠá‹á¤ ያለሥáˆá‹“ት ትáˆáˆ…áˆá‰µ ጨዋታ áŠá‹á¤ ለአዋቂ ሰዠበጥንት áŠáŒˆáˆ¥á‰³á‰µ ዘመንሠቢሆን á‹«á‹ áŠá‰ ረ የሚሠáŠáˆáŠáˆ ማንሣቱ ራስን ያጋáˆáŒ£áˆáŠ“ የሚበጅ አá‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠáˆá¤ በቆብ ላዠሚዶ ጌጥ አá‹áˆ†áŠ•áˆá¤ ጥቅáˆáˆ የለá‹á¤ ከቆቡ ስሠያለዠመላጣ ቢሆንስ!
በትዕቢት የተወጠሩት በአገሠላዠባለሙሉ ሥáˆáŒ£áŠ• የሆኑት ሰዎች የትáˆáˆ…áˆá‰µáŠ• መሠረታዊ ባሕáˆá‹ ስተá‹á‰³áˆá¤ በመጀመሪያ መደበኛ ትáˆáˆ…áˆá‰µ በተወሰአየእድሜ áŠáˆáˆ á‹áˆµáŒ¥ ወደተማሪ ቤት ለብዙ ዓመታት እየተመላለሱ የሚያገኙት እá‹á‰€á‰µ እንጂ በሥáˆáŒ£áŠ• ወንበሠላዠተቀáˆáŒ ዠእያዘዙ እንደዕቃ የሚያስመጡት አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ መማሠደረጃ በደረጃ አስተማሪዎች የሚሰጡትን ትáˆáˆ…áˆá‰µ ተከታትሎ áˆá‰°áŠ“ዎችን እያለበየሚጓዙበት የእá‹á‰€á‰µ ጎዳና áŠá‹á¤ ትáˆáˆ…áˆá‰µ የአስተማሪና የተማሪ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ áŠá‹á¤ አስተማሪና ተማሪ ማለት አዋቂና አላዋቂ ማለት áŠá‹á¤ በየኔታ(የኔ ጌታ)ና በáˆáŒ… መሀከሠáŠá‹á¤ አስተማሪዠየተማሪá‹áŠ• አእáˆáˆ® በሕገ ኀáˆá‹®á‰µá£ ጠባዩን በሥአሥáˆá‹“ት እየገራᣠእየተቆጣᣠእየኮተኮተ የሚያሳድጠáŠá‹á¢
ትáˆáˆ…áˆá‰µ በተማሪዎች መሀከሠያለ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ áŠá‹á¤ ተማሪዎችን የሚገራዠአስተማሪዠብቻ አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ ተማሪዎቹሠእáˆáˆµá‰ áˆáˆ³á‰¸á‹ አንዱ ከሌላዠየሚማረá‹áŠ“ የሚገራበት መንገድ ብዙ áŠá‹á¤ እáˆáˆµá‰ áˆáˆ³á‰¸á‹ እየተቀላለዱᣠእየተሰዳደቡᣠእየተራረሙᣠእየተáŽáŠ«áŠ¨áˆ©áŠ“ እየተገማመቱ የሚያድጉበት ሥáˆá‹“ት áŠá‹á¤ ስለዚህሠተማሪዎች ትáˆáˆ…áˆá‰µ የሚያገኙት ከአስተማሪዎች ብቻ አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ á‹áˆ… áˆáˆ‰ áˆáŠ”ታ በሌለበት በሥáˆáŒ£áŠ• ወንበሠላዠተኮáሶ በሎሌáŠá‰µ በáŒáˆ የተቀጠረá‹áŠ• አስተማሪ ወደታች እያዩ መማሠየሚቻለዠእንዴት áŠá‹? መማሠማለት ወደላዠእያዩ áŠá‹á¤ ወደታች እያዩ መማሠአá‹á‰»áˆáˆá¤ አንድ ሰዠስለህáŠáˆáŠ“ áˆáŠ•áˆ ሳá‹áˆ›áˆ አá‹á‰ƒáˆˆáˆ ብሎ ሥራ ከጀመረና አጉሠመድኃኒት እየሰጠየባሰ ሲያሳáˆáˆáŠ“ አካáˆáŠ• እየቀደደ መáˆáˆ¶ መስá‹á‰µ ሲያቅተá‹á£ በኋላ ሕመáˆá‰°áŠžá‰¹áŠ• አጋድሞ ህáŠáˆáŠ“ áˆáˆ›áˆ ብሎ አስተማሪ ቢáˆáˆáŒ áˆáŠ• á‹á‰£áˆ‹áˆ?
ኢትዮጵያá‹á‹«áŠ• ባለሙያዎች ከኢትዮጵያ ተáˆáˆá‹ ብዙ ሌሎች አገሮችን አዳáˆáˆ°á‹‹áˆá¤ የወያኔ ሹሞች áŒáŠ• በከáተኛ ወጪ ከአሜሪካና ከእንáŒáˆáŒ£áˆ የá‹áŒ አገሠሰዎችን ሲያስመጡ የáŠá‰ ረዠአንደኛ በኢትዮጵያዊ ተበáˆáŒ ዠላለመታየትá£áˆáˆˆá‰°áŠ› የአለማወቃቸá‹áŠ• መጠን እንዳá‹áŠ“ገሠሹáˆáŠ ብሎ ገብቶ ሹáˆáŠ ብሎ ሳá‹á‰³á‹ˆá‰… ቶሎ ወዳገሩ የሚመለስ የá‹áŒ ሰዠበማስáˆáˆˆáŒ‰á£ ሦስተኛ የገንዘብ ችáŒáˆ ስለሌለ áŠá‹á¢
ባለሥáˆáŒ£áŠ• ሆኖ አላዋቂ መሆን ያሳáራáˆá¤ አዋቂ መስሎ አላዋቂ ሆኖ መገኘት የባሰ ያሳáራáˆá¤ ሳá‹áˆ›áˆ© በጉáˆá‰ ት ባለሥáˆáŒ£áŠ• መሆን ሰá‹á‹¬á‹áŠ• ራሱን የሚያሳááˆá‰ ት ደረጃ ላዠደáˆáˆ°áŠ“áˆá¤ á‹«áˆáˆ¨ ባለሥáˆáŒ£áŠ• በጎ áŠáŒˆáˆáŠ• አያስብáˆá¤ በየሳáˆáŠ•á‰± አንዳንድ ለጆሮ የሚቀá‰áŠ“ አገáˆáŠ•áŠ“ ሕá‹á‰¥áŠ• የሚጎዱ áŠáŒˆáˆ®á‰½áŠ• እንሰማለንᤠአá‹á‰³áˆ¨áˆ™áˆá¤ የሚናገሩት áŠá‰ áŠáŒˆáˆ áŠáŒˆ áŠá‰ á‹áŒ¤á‰µáŠ• ሊያስከትሠእንደሚችሠአያá‹á‰áˆá¤ ሥáˆáŒ£áŠ• አá‹á‰¸á‹ እንዳመጣ እንዲናገሩ ያስችላቸዋáˆá¤ አለመማራቸዠከዚያች ቅጽበት አáˆáˆá‹ እንዳያዩ á‹áŒ‹áˆá‹³á‰¸á‹‹áˆá¢
እድገት የሚመጣዠትáˆáˆ…áˆá‰µ በáŠáŒ»áŠá‰µ ሲመራናᣠሥáˆáŒ£áŠ• በሕá‹á‰¥ á‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሲያዠáŠá‹á¤ ሥáˆáŒ£áŠ• በáŠáŒ»áŠá‰µá£ ትáˆáˆ…áˆá‰µ በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ የá‰áˆá‰áˆˆá‰µ መንገድ áŠá‹á¢
Average Rating