Print
Email
0
0
Read Time:35 Minute, 4 Second
    Email: solomontessemag@gmail.com
 ለብዙዎች “ሙስና†የሚለዠቃሠበ1989 á‹“.ሠወዲህ የተáˆáŒ ረ ሃá‹áˆˆ-ቃሠá‹áˆ˜áˆµáˆ‹á‰¸á‹‹áˆá¡á¡ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ ቃሉ áŒá‹•á‹ áŠá‹á¡á¡ ትáˆáŒ‰áˆ™áˆá£â€œáŒ¥á‹á‰µâ€ ማለት áŠá‹á¡á¡Â በአማረኛሠየኖረ ሕá‹á‰£á‹Š áŒáŒ¥áˆ/አባባሠአለᤠእንዲህ የሚሠáŠá‹á¡á¡    “የከንሯ ለዛᣠየጉንጯ ሙስናá¤
        “á‹áˆá‰¥ ሮብ ያስáŠá‹³áˆá£ እንኳን á‹áˆ™áˆµáŠ•áŠ“á¡á¡â€Â á‹áˆ‹áˆ –
አá‹áˆ›áˆªáˆá¡á¡ በዚህ አገባብሠመሠረት “ሙስና†የሚለዠቃሠትáˆáŒ‰áˆ “áˆáˆ«áˆ¹á£ ረጋáŠá‹-መáˆáŠ³á£ á‹á‰ ቷ እንዳጠዠገá‹á‹áŠâ€ ለማለትና ለማሳበብ áŠá‹ የáˆáˆˆáŒˆá‹ (ደስታ ተáŠáˆˆ ወáˆá‹µá£Â á‹á‹²áˆµ ያማáˆáŠ› መá‹áŒˆá‰ ቃላትᣠ1962 á‹“.áˆá£ ገጽ-822)á¡á¡
በቅáˆá‰¡ የገቢዎችና ጉáˆáˆ©áŠ ባለስáˆáŒ£áŠ• ሃላáŠá‹Žá‰½áŠ• ሰብስበዠበ2006 á‹“.ሠየበጀት ዓመትᣠአንድ መቶ áˆáˆˆá‰µ ቢሊዮን ብሠበላዠእንሰበስባለን†እያሉ á‹á‹á‰± የáŠá‰ ሩት አቶ መላኩ áˆáŠ•á‰³áŠ“ አቶ ገብረ ዋህድ ወáˆá‹° ጊዮáˆáŒŠáˆµá£ በዚህ የብሠጮማና የንዋዠብáˆáŠ•á‹¶ á‹áˆµáŒ¥ ተቀáˆáŒ ዠየተጣለባቸá‹áŠ• ኃላáŠáŠá‰µáŠ“ ታማáŠáŠá‰µ ቢዘáŠáŒ‰á‰µ áˆáŠ• ያስደንቃáˆ? ኧረ! ጨáˆáˆ¶ በኢትዮጵያ ብሠአንገበያá‹áˆ ብለá‹á£ በአሜሪካን ዶላáˆáŠ“ በእንáŒáˆŠá‹ á“á‹áŠ•á‹µ ወá‹áˆ በስዊዠáራንአብቻ እንጠቀሠቢሉ áˆáŠ• ያስገáˆáˆ›áˆ? (ጥá‹á‰±áŠ• ሙሉ ለሙሉ እáŠáˆáˆ± ላዠማላከኩ ተገቢáˆá¤ ትáŠáŠáˆáˆ አá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ እና የማáŠá‹? በወቅቱ የእáˆáˆá‰µ áˆáˆáŒƒ á‹«áˆá‹ˆáˆ°á‹°á‰£á‰¸á‹ አካሠáŠá‹‹!á¡á¡)
በáˆáŠ¥áˆ´ ላዠንዑስ-áˆáŠ¥áˆµ አድáˆáŒŒ የተጠቀáˆáŠ©á‰ ት ሌላዠáŠáŒ¥á‰¥Â “ማረ በላዎችâ€Â የሚለዠሃረጠáŠá‹á¡á¡ ሆን ብዬ áŠá‹á¡á¡ “ሙሰኞች†የሚለá‹áŠ• ቃሠለመጠቀáˆáˆ ሆአለማለት ቀáˆáŒáˆ½áŠ• ስለያዘአáŠá‹á¡á¡ የዘመኑ አላዋቂ ባለስáˆáŒ£áŠ–ችና የእáŠáˆáˆ±áŠ• ቃሠእንደገደሠማሚቶ የሚደáŒáˆ™á‰µ ሎሌዎቻቸዠእንደáˆáˆˆáŒ‹á‰¸á‹ á‹á‰ ሉት እንጂᣠ“ሙሰኞች†የሚሠየáŒá‹•á‹áˆ ሆአየá‹áˆ›áˆ¨áŠ› አገባብ የለáˆá¡á¡ “ሙሰኞች†ማለት ራሱ “ሙሰáŠáŠá‰µâ€ áŠá‹á¡á¡ ስለሆáŠáˆá£ በአማረኛዬ እንዳáˆáˆžáˆµáŠ• በማሰብ “ማረ በላዎች†የሚለá‹áŠ• የራሴን ሃረጠመáˆáŒ«áˆˆáˆá¡á¡ ቃሉᣠየደስታ ተáŠáˆˆ ወáˆá‹µ መá‹áŒˆá‰ ቃላት (በገጽ-804 ላá‹) እንደሚáˆá‰³á‹ ከሆአየሚከተለá‹áŠ• ትáˆáŒ‰áˆ አለá‹á¤ “ማረ በላ†ማለት á‹áˆ‹áˆ‰á£Â “ጠጉራáˆá£ ጥáራáˆá£ áŠáŒáŠ“ ጥá‰áˆá£ á‹áŒªáˆ á‰áˆ˜á‰µ ያለዠአá‹áˆ¬ áŠá‹á£ ማሠየሚበላ አá‹áˆ¬â€Â ማለት áŠá‹ ሲሉሠá‹áŒˆáˆáታáˆá¡á¡ “ቀዠማሠየሚበላ የቆላ ጉንዳንáˆâ€ ማለት áŠá‹ ሲሉ á‹áŒˆáˆáŒ¹á‰³áˆá¡á¡ “ጉንዳንâ€áˆ ተባለ “á‹áŒªáˆ á‰áˆ˜á‰µ ያለዠአá‹áˆ¬â€ ለáˆáŠ•áŠáŒ‹áŒˆáˆá‰ ት ረእሰ-ጉዳዠገላáŒáŠ“ ተስማሚ ሆኖ አáŒáŠá‰¸á‹‹áˆˆáˆá¡á¡ ስለሆáŠáˆá£ ተጠቅሜበታለáˆá¡á¡ á‹«áˆá‹°áŠ¨áˆ™á‰ ትን የሚወስዱና የሚዘáˆá‰ áˆáˆ‰á£ “ገáŠ-ማረ በላዎች†ናቸá‹á¡á¡
ሙስናና ማረ በላáŠá‰µ በኢትዮጵያ የኖረ ተáŒá‰£áˆ áŠá‹á¡á¡ ስሙን እየቀያየረ “ሙስና†የሚለዠየá‹áˆ›áˆ¨áŠ› ቃሠከመሆኑ በáŠá‰µ የተለያየ ስያሜ áŠá‰ ረá‹á¡á¡ በáŠáŒˆáˆ¥á‰³á‰± ዘመን “እጅ-መንሻ†ወá‹áˆ “መተያያ†እየተባለ á‹á‰³á‹ˆá‰… áŠá‰ áˆá¡á¡ በዘመአደáˆáŒ á‹°áŒáˆž “ብá‹á‰ ዛና áˆá‹á‰ ራ†የሚሠትáˆáŒ‰áˆ ተሰጥቶት ሲንከባለሠከቆየ በኋላᣠበ1975 á‹“.ሠገደማ “ጉቦ†የሚሠታáˆáŒ‹ ተለጥáŽá‰ ት በ1976 á‹“.ሠ“የሠáˆá‰¶ አደሩ á‰áŒ¥áŒ¥áˆ ኮሚቴ†የሚባሠየአáˆáŠ‘ “የሥáŠ-áˆáŒá‰£áˆáŠ“ á€áˆ¨-ሙስና ኮሚሽን†የመንáˆáˆµ አባት በá‹á‹‹áŒ… ተቋቋመá¡á¡ ወያኔ/ኢህአዲጠአዲስ አበባን እንደተቆጣጠረ ሰሞንሠየዛሬዠ“ሙስና†ደáˆáŒ ያወጣለትን “ጉቦ†የሚሠስሙን እንደያዘ áŠá‰ áˆá¡á¡ በáŠáˆáˆ´ 2/1983 á‹“.ሠአቶ አሰዠደስታ የተባሉት የከáተኛ 13ᣠቀበሌ 10 “የሰላáˆáŠ“ መረጋጋት ኮሚቴ ሊቀመንበáˆâ€ አንዲት አደጋ ካደረሰች ተሸከáˆáŠ«áˆª ሹáŒáˆ ላዠሃáˆáˆ³ (50.00) የኢትዮጵያ ብሠ“ጉቦ†የተቀበሉትን የቀበሌዠሰላáˆáŠ“ መረጋጋት አባላት አሳáሰá‹á£ አሳስረዋቸዠእንደáŠá‰ ሠአዲስ ዘመን ዘገባ ያወሳሠ(ገጽ-1)á¡á¡
የወያኔ/ኢህአዲጠታጋዮችና ተጋዳላዮች በ1984 እና በ1985 á‹“.ሠበየመንáŒáˆ¥á‰µ መሥሪያ ቤቱሠእየሄዱ “የደáˆáŒ/ኢሠᓠአባላት†ናቸዠብለዠየጠረጠሯቸá‹áŠ• ሰዎች ከሥራ ለማባረሠá‹áŒ ቀሙበት የáŠá‰ ረዠየስሠማጥáŠá‹«áŠ“ ከሥራ ማስወገጃ አጀንዳቸá‹á£ “ያላáŒá‰£á‰¥ የሕá‹á‰¥ ሃብት የዘረá‰â€ የሚለዠáŠá‰ áˆá¡á¡ (ያኔᣠየሕá‹á‰¥ ሀብት ዘረበá‹á‰£áˆ‰ የáŠá‰ ሩትና በወያኔ/ኢሕአዲጠአባላት á‹á‰£áˆ¨áˆ© የáŠá‰ ሩት “ደáˆáŒ/ኢሠá“ዎች ቢበዛ ሠላሳ ሺህ ብሠቪላ ቤት የሠሩᣠወá‹áˆ á‹°áŒáˆž ባለሦስት áŠáሠዛኒጋባ የቀለሱት “ሚስኪኖች†áŠá‰ ሩá¡á¡) ዛሬ ታሪኩ ተቀá‹áˆ¯áˆá¡á¡ ከባለአáˆáˆµá‰µ áŽá‰… ሕንრበታች ያለዠሹሠካለ “á‹áˆ«áŠ“ áˆá‹›á‹›â€ ብቻ áŠá‹á¡á¡
በጥቅáˆá‰µ 14 ቀን 1989 á‹“.ሠ“አቶ ታáˆáˆ«á‰µ ላá‹áŠ” ከመከላከያ ሚኒስትáˆáŠá‰±áŠ“ ከáˆáŠá‰µáˆ ጠቅላዠሚኒስትáˆáŠá‰±áˆ ሲወገድá£â€ የጠቅላዠሚኒስትሠመለሰ ዜናዊ ጽ/ቤት የሰጠዠመáŒáˆˆáŒ« እንደሚለዠከሆáŠá£Â “አቶ ታáˆáˆ«á‰µ በáˆáŒá‰£áˆ¨-ብáˆáˆ¹áŠá‰µ ተወወáŒá‹·áˆâ€ áŠá‹á¡á¡Â “ጥá‹á‰µ ያላንበረከከá‹áŠ• ታጋá‹á£ ስኳሠአንበረከከá‹áˆ!†ተብሎ áŠá‰ ሠ(አዲስ ዘመንᣠጥቅáˆá‰µ 15/1989 á‹“.áˆá£ ገጽ-1)á¡á¡ ከወራት በኋላᣠአቶ ታáˆáˆ«á‰µáŠ“ ወá‹á‹˜áˆ® ሻዲያ ሀሰን ከáŠáŒá‰¥áˆ¨-አበሮቻቸዠተከሰዠááˆá‹µ ቤት ሲቀáˆá‰¡áˆá£ የተከሰሱበት ወንጀሠ“ያላáŒá‰£á‰¥ ሃብት በማጋበስ†የሚሠáŠá‰ áˆá¡á¡ በዚሠወንጀáˆáˆ መሠረትᣠአቶ ታáˆáˆ«á‰µ ላá‹áŠ” በ14 ዓመት ጽኑ እስራት እንዲቀጣ የከáተኛዠááˆá‹µ ቤት ወሰáŠá‰ ት ተባለá¡á¡ (“ተባለ†የáˆáˆˆá‹ ሆን ብዬ áŠá‹á¡á¡) አቶ ታáˆáˆ«á‰µ እስሩን ሳá‹áŒ¨áˆáˆµ በ2000 á‹“.ሠ(በቅንጅት ታሳሪዎች áŒáˆáŒáˆáŠ“ በáŠá•áˆ®áŒáˆ°áˆ ኤáሬሠá‹áˆµáˆƒá‰… ተለማማáŒáŠá‰µ ተáˆá‰³á¡á¡ በቅáˆá‰¡ á‹°áŒáˆž ሪá–áˆá‰°áˆ ጋዜጣ እንደዘገበዠከሆáŠá£ በስዊዠባንአአስቀáˆáŒ¦á‰µ የáŠá‰ ረዠከ5 ሚሊዮን ዶላሠበላዠገንዘብ ለኢትዮጵያ መንáŒáˆ¥á‰µ ተመáˆáˆ·áˆá¡á¡
ከላዠእንደገለጽኩትᣠበታኅሣሥ ወሠ1989 á‹“.ሠለመጀመሪያ ጊዜ አቶ መለሰ ዜናዊና የገመናኛ ብዙኃኖቻቸዠ“ሙስና†የሚለá‹áŠ• ቃሠለá–ለቲካ áጆታ መጠቀሠጀመሩá¡á¡ “ሙስና†እና “የá€áˆ¨-ሙስና ኮሚሽን†የሚባሉት ቃላት ሕጠተረቆላቸá‹á£ ጽሕáˆá‰µ ቤት ከáተá‹á£ “ኮሚሽáŠáˆáˆâ€ የሚባሠሹሠታá‹á‰†áˆ‹á‰¸á‹ መቀáደድና ማስቀáደድ ተከተለá¡á¡ “ሙስና ሰበብ በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ስáˆâ€ መዋሠየተጀመረዠበáŒáŠ•á‰¦á‰µ 16/1993 á‹“.ሠáŠá‹á¡á¡ ለማቋቋሠየሚያስችለዠá‹á‹á‹á‰µ በáŒáŠ•á‰¦á‰µ 10/1993 á‹“.ሠበሕá‹á‰¥ ተወካዮች áˆáŠáˆ ቤት ተካሂዶᣠሳáˆáŠ•á‰µ ሳá‹áˆžáˆ‹á‹ በáŒáŠ•á‰¦á‰µ 16/1993 á‹“.ሠሕጠሆኖ á€á‹°á‰€á¡á¡ ወቅቱ በጥድáŠá‹« የተሞላና “የሕወሀት/ወያኔ ስንጠቃ በመá‰áˆŒáŠ“ በሂáˆá‰µ አዲስ አበባ በá‹á‹ የታወቀበት ጊዜ áŠá‰ áˆá¡á¡ ወያኔ ለáˆáˆˆá‰µ መከáˆáˆ‰áˆ አáˆáŒáŒ¥ áŠá‰ áˆá¡á¡ á‹áˆ„ንን ሕጠከሚያረá‰á‰µáˆ ሰዎች መካከሠየዛሬዠየገቢዎችና ጉáˆáˆ©áŠ አቃቤ ሕጠአቶ እሸቱ ወáˆá‹° ሰንበት áŠá‰ ረበትá¡á¡ መቀሌና ባህሠዳሠላዠáˆá‰¹ ሆቴሎችን á‹á‹˜á‹ “የስáŠ-áˆáŒá‰£áˆáŠ“ á€áˆ¨-ሙስና†ሕጉን ማáˆá‰€á‰… ጀመሩá¡á¡(አቶ እሸቱ በ1999 á‹“.ሠእንደáŠáŒˆáˆ¨áŠ ከሆáŠá£ ሕጉ ባስቸኳዠየተረቀቀá‹Â በአቶ ወረደወáˆá‹µ ወáˆá‹´ ትዕዛዠሲሆንᣠበአቶ መለሰ ዜናዊ ቀáŒáŠ• መመሪያሠእንደተከወአáŠáŒáˆ®áŠ›áˆá¡á¡ በዚህሠመሠረትᣠሕጉ በጥቂት ሳáˆáŠ•á‰³á‰µ á‹áˆµáŒ¥ ተረቀቀና ወዲያዠጸደቀá¡á¡ በáŒáŠ•á‰¦á‰µ 19/1993 á‹“.ሠየáትሕ ሚኒስትሩና የá€áˆ¨-ሙስና ኮሚሽáŠáˆ¯ ወá‹á‹˜áˆ® እንወዠገብረ መድህንᣠ“ሕá‹á‰¡ የሙስና ወንጀáˆáŠ• ያለááˆáˆƒá‰µ እንዲያጋáˆáŒ¥â€ ጥሪ ካቀረቡ በኋላᣠ“የá€áˆ¨-ሙስና ሕጉ በቂ ጥበቃ†የሚያደáˆáŒáˆˆá‰µáˆ መሆኑን መáŒáˆˆáŒ½ ጀመሩá¡á¡ ከáˆáˆˆá‰µ ቀናትሠበኋላ የሙስናዠቲያትሠ(ገቢሠአንድ) መጋረጃዠተገáˆáŒ¦ መታየት ጀመረá¡á¡
በዕለተ á‹áˆá‰¥ áŒáŠ•á‰¦á‰µ 21/1993 á‹“.áˆá£ የá€áˆ¨-ሙስና ኮሚሽንᣠ“ከáተኛ የሙስና ሴራ á‹áˆµáŒ¥ እንደሚገኙ በተጠረጠሩት ባለሥáˆáŒ£áŠá‰µáŠ“ áŠáŒ‹á‹´á‹Žá‰½ ላዠáˆáˆáŒƒ ወሰድኩ†ሲሠለáˆáˆá¡á¡ የáŒá‹´áˆ«áˆ á–ሊስ ወንጀሠáˆáˆáˆ˜áˆ« መáˆáˆªá‹«áˆ በበኩሉᣠበሙስና ወንጀሠተጠáˆáŒ£áˆª የሆኑትን የመንáŒáˆ¥á‰³á‹Š ተቋማት ኃላáŠá‹Žá‰½áŠ“ áŠáŒ‹á‹´á‹Žá‰½áŠ• በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሥሠማዋሉን ገለጸá¡á¡ በዚህሠመሠረትᣠአቶ ስየ አብáˆáˆƒ (ባለስáˆáŒ£áŠ•)ᣠአቶ አሰዠአብáˆáˆƒ (ባለሥáˆáŒ£áŠ•)ᣠአቶ áˆáˆ…ረትአብ አብáˆáˆƒ (áŠáŒ‹á‹´)ᣠአቶ áስሃ አብáˆáˆƒ-áŠáŒ‹á‹´(አራቱን ወንድማማቾች) እና አቶ ቢተዠበለá‹áŠ•á£ አቶ ኃá‹áˆ‰ ለገሠንᣠአቶ ሙሉጌታ ገብረ መድህንንᣠአቶ በለጠአለማየáˆáŠ•á£ አቶ ብáˆáˆƒáŠ ጂጆንᣠአቶ ሶáŠá‹« ኢብራሂáˆáŠ• (እáŠá‹šáˆ… áˆáˆ‰ በአንድ ወቅት ስንቱን የሚያንጰረጵሩ የወያኔ ሹማáˆáŠ•á‰µ áŠá‰ ሩ) በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሥሠዋሉá¡á¡
ከáŠáŒ‹á‹´á‹Žá‰¹áˆ መካከሠአቶ áˆáŠ•á‹á‹¬áˆˆá‰µ አጥናá‰áŠ“ አቶ አበባዠደስታ (የስታሠቢá‹áŠáˆµ áŒáˆ©á• ባለቤቶች)ᣠአቶ ወáˆá‰ መáŒáˆ«á£ አቶ አበባዠገላዬᣠአቶ አስናቀ ጀáˆá‰ ሬᣠወ/ሮ አጀብáŠáˆ½ ሳáˆáˆ¶áŠ•á£ ወ/ሮ የሺሃረጠዘá‹á‹´á£ ሚ/ሠገራáˆá‹µ ማá‹áŠáˆ ሞላá‹áŠ• እና ሌሎችሠáŠá‰ ሩá¡á¡ አáˆá‰¥ ማታ በዜና ማሰራጫዎች ተáŠáŒáˆ®á£ ቅዳሜና እሑድን ተራዠሕá‹á‰¥ እንዲሰáˆá‰€á‹ አደረጉትá¡á¡ ሰኞᣠáŒáŠ•á‰¦á‰µ 24/1993 á‹“.ሠደáŒáˆž ááˆá‹µ ቤት ቀረቡá¡á¡ ማáŠáˆ°áŠž áŒáŠ•á‰¦á‰µ 25/1993 á‹“.ሠደáŒáˆž ኮሚሽáŠáˆ¯ ወ/ሮ እáŠá‹ˆá‹ ገብረ መድህን የሕá‹á‰¥ ተወካዮች áˆáŠáˆ ቤት ድረስ ሄደዠ“የá€áˆ¨-ሙስና áˆáŠ•áŒ ራዠተጠናáŠáˆ® እንደሚቀጥáˆâ€ ተናገሩ (አዲስ ዘመንᣠáŒáŠ•á‰¦á‰µ 17ᣠ18ᣠ22ᣠ25ᣠአና 27 ቀን 1993 á‹“.áˆá£ ገጽ-1 ላዠማáŒáŠ˜á‰µ á‹á‰»áˆ‹áˆ)á¡á¡ የአáˆáŠ‘ሠáŠáˆµá‰°á‰µá£ ትዕá‹áŠá‰°-ቲያትሠወሙስና (ገቢሠáˆáˆˆá‰µ) እንደማለት á‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆá¡á¡
በሰኔ 1/1993 á‹“.ሠበáŒá‹°áˆ«áˆ የመጀመሪያ ደረጃ ááˆá‹µ ቤት 1ኛ ወንጀሠችሎት áŠáˆµ የተመሰረተባቸዠአቶ ስየ አብáˆáˆƒá£ በመሃሠዳኛዋ ወ/ት ብáˆá‰±áŠ«áŠ• ሚዴቅሳ á‹áˆ³áŠ” መሠረት በዋስ እንዲለቀበተደረገá¡á¡ በዚያዠዕለትáˆá£ የáŒá‹´áˆ«áˆ á–ሊስ የáˆáˆáˆ˜áˆ« ማስተባበሪያ ዋና áŠáሠየááˆá‹µ ቤቱን ትዕዛዠጥሶ ተከሳሹን አቶ ስየ አብáˆáˆƒáŠ• በድጋሚ አሠራቸዠ(አዲስ ዘመንᣠሰኔ 2/1993 á‹“.áˆá£ ገጽ-1 እና 5)á¡á¡ á‹áˆ…ንኑ የአቶ ስየ አብáˆáˆƒáŠ•áŠ“ የáŒá‹´áˆ«áˆ á–ሊስን áŒá‰¥áŒá‰¥ ተከትሎ በተáˆáŒ ረዠá‹á‹áŒá‰¥ የተáŠáˆ³á£ በወቅቱ የáትሕ ሚኒስትሠየáŠá‰ ሩት አቶ ወረደወáˆá‹µ ወáˆá‹´ ተከሰዠበáˆáˆˆá‰µ ዓመታት “የáˆá‰°áŠ“ ጊዜ ገደብ†ááˆá‹µ ተጣለባቸá‹á¡á¡ ጉዳዩ ከከáተኛዠááˆá‹µ ቤት አáˆáŽáˆ ወደ ጠቅላዠááˆá‹µ ቤት በá‹áŒá‰£áŠ ተወስዶ áŠá‰ áˆá¡á¡ ጠቅላዠááˆá‹µ ቤቱሠከáተኛ á‹á‹áŒá‰¥ á‹áˆµáŒ¥ ከብቶ áŠá‰ áˆá¡á¡ በሰኔ 16/1993 á‹“.ሠኮሚሽáŠáˆ¯ ወ/ሮ እንዠበመገናኛ ብዙኃን ቀáˆá‰ á‹ (አá‹áŠ“ቸá‹áŠ• በጨዠአጥበá‹) እንዲህ አሉᤠ“መንáŒáˆ¥á‰µ ባለá‰á‰µ ሰባት ዓመታት á‹áˆ°áŒ¥ ሙስናን መዋጋት áˆáŠ”ታዎችን ሲያመቻች መቆየቱን†ገáˆáŒ¸á‹ ሲያበá‰á£ “በሙስና ወንጀሠየተጠረጠረና የተያዘ ሰá‹á£ የዋስትና መብት የለá‹áˆá¤â€ አሉá¡á¡ “áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆá£â€ አሉ ኮሚሽáŠáˆ¯á£ “áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆá£ ተጠáˆáŒ£áˆªá‹ የዋስትና መብቱ ከተከበረለትᣠተጠáˆáŒ£áˆªá‹ ሊያመáˆáŒ¥ ስለሚችሠáŠá‹á¤â€ ሲሉ አከሉበትá¡á¡
 አስከትለá‹áˆá£ “በሙስና የተከሰሰ ሰዠየዋስትና መብት እዳá‹áŠ–ረዠየሚከለáŠáˆ ሕጠመረቀá‰áŠ•áŠ“ በቅáˆá‰¥áˆ ሥራ ላዠá‹á‹áˆ‹áˆá¤â€ ሲሉ áŠá‰ ሠያለባበሱት (አዲስ ዘመንᣠሰኔ 17/1993 á‹“.áˆá£ ገጽ-1)á¡á¡
የአáˆáŠ–ቹሠተጠáˆáŒ£áˆªá‹Žá‰½áŠ“ የታሰሩበት ዕለትᣠየááˆá‹µ ቤት አቀራረባቸá‹á£ እንዲáˆáˆ ተከሳሾቹ እያሰሙት ያለዠአቤቱታ በ1993 á‹“.ሠአቶ ስየ አብáˆáˆƒáŠ“ ባለቤታቸዠእንዲáˆáˆ ሦስት ወንሞቻቸዠያሰሙት ከáŠá‰ ረዠእáˆá‰¥á‹›áˆ áˆá‹©áŠá‰µ የለá‹áˆá¡á¡ (ቀንቀሎ ስáˆá‰»á¤ ስáˆá‰»áˆ ቀንቀሎ áŠá‹á¡á¡) á‹áˆ„ንን አባባሠá‹á‰ áˆáŒ¥ የሚያጠናáŠáˆ¨á‹ የናá‹áˆ¬á‰µ ጉáˆáˆ©áŠ ኃላአየተባሉት የአቶ ተመስጌን ጉáˆáˆ‹á‰µáŠ• “በጋንቤላ በኩሠወደ ደቡብ/ሱዳን ሊሸሹ ሲሉ ተያዙ!†የሚለá‹áŠ• ዜና በáˆáˆáˆŒ 12/1993 á‹“.ሠከወጣዠየአቶ ሳሚ ዩሱá አኳኋን ጋሠካስተያዩት áŠá‹á¡á¡ በወቅቱ አቶ ሳሚ በáˆáŠ«á‰³ ብáˆáŠ“ ዶላሠá‹á‹˜á‹ በሶማሊያ በኩሠአድáˆáŒˆá‹ ጂቡቲ ከገቡ በኋላ በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሥሠመዋላቸá‹áŠ• á–ሊስ ገáˆáŒ¾ áŠá‰ áˆá¡á¡ የአቶ ሳሚ ዩሱá ወንጀሠእጅጠአስደንጋጠáŠá‰ áˆá¡á¡ (áˆáŠ የሌ/ኮሎኔሠሃá‹áˆ›áŠ–ት 61 ሚሊዮን ብሠáŒáˆá‰µ ያለዠሰáŠá‹µ á‹á‹› áˆá‰³áˆ¸áˆ½ ስትሠያá‹áŠ“ት እንደሚለዠዜናᣠየአቶ ሳሚሠወንጀሠለሰሚá‹áˆ የሚቀá áŠá‰ áˆá¡á¡) አቶ ሳሚ ቤሳ-ቢስቲን ሳá‹áŠ–ረá‹/ሳያሲዠከኢትዮጵያ ንáŒá‹µ ባንአ22 ሚሊዮን ብሠበሕገወጥ መንገድ ከተበደረ በኋላᣠ(ያን ጊዜᣠ“የስኳሠድጋá ሰጪ†ከሚባለዠተቋáˆ) “156,000 ኩንታሠስኳሠያለጨረታ ገá‹á‰¶ አየáˆ-ባየሠከሸጠበኋላ ዕዳá‹áŠ•áˆ ሳá‹áˆ˜áˆáˆµ በሶማሊያ በኩሠሊኮበáˆáˆ ሲሠተያዘá¤â€ የሚሠáŠá‰ ሠ(አዲስ ዘመንᣠáˆáˆáˆŒ 12/1993 á‹“.áˆá£ ገጽ-1)á¡á¡ ዛሬáˆá£ አቶ ተመስገን የሚኮበáˆáˆ‰á‰ ት አቅጣጫ ተቀየረ እንጂ ኩብለላን áŠá‹ የመረጡትá¡á¡ ከሕጠáŠá‰µ ሸሽተዠእንዳáˆáˆ†áŠ á‹á‰³á‹ˆá‰…áˆáŠá¡á¡
እናᣠአቶ ሳሚ ዩሱáሠሆኑ አቶ ተመስጌን ጉáˆáˆ‹á‰µ ከáˆáŠ•á‹µáŠá‹ የሸሹት? የሚሠጥያቄ መáŠáˆ³á‰± አá‹á‰€áˆáˆá¡á¡ በቀጥታ ወደ መáˆáˆ± ከመáŒá‰£á‰´ በáŠá‰µá£ በáŒáŠ•á‰¦á‰µ 4/2005 የወጣዠሪá–áˆá‰°áˆ ጋዜጣን ሳáŠá‰¥ ያገኘáˆá‰µáŠ• መረጃ ላካáላችáˆá¡á¡ እንዲህ á‹áˆ‹áˆá¤ “እáŠá‹šáˆ… ተጠáˆáŒ£áˆªá‹Žá‰½ በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ስሠከመዋላቸዠበáŠá‰µ ላለá‰á‰µ ሦስት ዓመታት áŠá‰µá‰µáˆáŠ“ áˆáˆáˆ˜áˆ« ሲደረáŒá‰£á‰¸á‹ እንደáŠá‰ ረ የታወቀ ሲሆንá£Â ከመያዛቸዠáˆáˆˆá‰µ ቀናት በáŠá‰µ በመቀሌ ከተማ ከሙስና ጋሠበተያያዘ ጠንከሠያለ á‹á‹á‹á‰µ መደረጉን ለማወቅ ተችáˆáˆá¡á¡ ከዚህ ስብሰባሠበኋላ ጥንቃቄ በተሞላበት እንቅስቃሴ†ማረ በላዎቹን በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሥሠማዋሠተችáˆáˆâ€ -á‹áˆ‹áˆ (ገጽ-37)á¡á¡ ትáˆá‰ á‰áˆáŠáŒˆáˆ ያለዠየተሰመረበት ንዑስ á‹áˆ¨áተ áŠáŒˆáˆ ላዠáŠá‹á¡á¡ በáŒá‹´áˆ«áˆ መንáŒáˆ¥á‰± ዋና ከተማ የሚደረጉ ስብሰባዎችሠሆኑ á‹á‹á‹á‰¶á‰½ “áሬ-ከáˆáˆµáŠªâ€ እንደሆኑና የመቀሌቹ ስብሰባዎችና á‹á‹á‹á‰¶á‰½ áŒáŠ• “መሬት ጠብ የማá‹áˆ‰â€ እንደሆኑ ያሳብቃáˆá¡á¡ በáˆáŒáŒ¥áˆ á‹áˆ… ለáˆáŠ• ተደረገ ብሎ መመáˆáˆ˜áˆ ያስáˆáˆáŒ‹áˆá¡á¡
የመቀሌዎቹᣠበ1993 á‹“.ሠበእáŠáŠ ቶ ስየ አብáˆáˆƒáˆ ላዠየእስሠትዕዛዙን የወሰኑት ከዚያዠከመቀሌ áŠá‰ áˆá¡á¡ አዲስ አበባ በወቅቱ áˆá‰¹ አáˆáŠá‰ ረችáˆá¡á¡ ከሚያá‹á‹« 3-7/1993 á‹“.ሠድረስ የአዲስ አበባ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² ተማሪዎች አመጽናᣠአመጹንሠተከትሎ የáŠá‰ ረዠá‹áˆáŠá‹«áŠ“ áŒá‹µá‹«á¤ እንዲáˆáˆ የደሕንáŠá‰µáŠ“ ኢáˆáŒáˆ¬áˆ½áŠ• ዋና ሥራ አስኪያጅ የáŠá‰ ሩት አቶ áŠáŠ•áˆ ገብረ መድኅን በáŒáŠ•á‰¦á‰µ 4/1993 á‹“.ሠበመኮንኖች áŠá‰ ብ መገደሠ(ወዘተáˆáˆ) አዲስ አበባን የማትታመን ሥáራ አድáˆáŒ“ት áŠá‰ áˆá¡á¡ áˆáˆáŒ¦á‰¹ ሕወሀቶች መቀሌ ላዠተሰብስበá‹á£ “የአቦዠአብረሃ áˆáŒ†á‰½áŠ“ áŒá‰¥áˆ¨-አበሮቻቸዠá‹á‰³áˆ°áˆ©!†ቢሉ አያስደንቅሠáŠá‰ áˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆá£ ከአዲስ አበባ á‹áˆá‰… “መá‰áˆˆá‹â€ ለሕወሀት áˆá‰¹ የá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ዞን ስለሆáŠá‰½ áŠá‹á¡á¡ አዲስ አበባ ላዠስንቱ የእህት ድáˆáŒ…ት አባሠስለላና ብሰሳ እንደሚያደáˆáŒá‰£á‰¸á‹ ስለሚያá‹á‰áˆ áŠá‹ መá‰áˆˆá‹áŠ• የመረጡት (በተለዠብአዴን)á¡á¡ ታዲያ “አáˆáŠ•á£ በ2005 á‹“.ሠሚያá‹á‹« ማለቂያና በáŒáŠ•á‰¦á‰µ áˆá‹°á‰³ ዋዜማስ መቀሌ ላዠተሰብስቦ መወሰንን áˆáŠ• á‹áˆ‰á‰³áˆ?†የáˆá‰µáˆ‰ እንደማትጠበእáˆáŒáŒ ኛ áŠáŠá¡á¡ አáˆáŠ•áˆ ቢሆንᣠአዲስ አበባ á‹áˆµáŒ¥ ሕá‹á‰¡ ባለáˆá‹ የቀበሌና የወረዳ/áŠáለ ከተማ áˆáˆáŒ« እንደታየዠከሆአለወያኔ/ኢሕአዲጠያለá‹áŠ• ስሜት በáŒáˆáŒ½ አሳá‹á‰·áˆá¡á¡â€ ስለዚህáˆá£ ከáተኛዠያገሠገዳዠመá‰áˆˆá‹ ላዠሸብ-ረብ ተደረገá¡á¡
ሌላሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ አለá‹á¡á¡ የáŒá‹´áˆ«áˆ ዋና ኦዲተáˆáŠ• ሪá–áˆá‰µ ተከትሎ “á‹áˆµáŒ£á‹Š ሴራዎች/Ineternal Conspirencies) መካሄደ ላዠáŠá‰ ሩá¡á¡ በ116 የáŒá‹°áˆ«áˆ መንáŒáˆ¥á‰± ተቋማት á‹áˆµáŒ¥ በተደረገዠየኦዲት áˆáˆáˆ˜áˆ« መሠረትᣠበ84 መ/ቤቶች ከ5.2 ሚሊዮን ብሠበላዠያáˆá‰°á‹ˆáˆ«áˆ¨á‹° የጥሬ ገንዘብ á‹á‹á ተገáŠá‰·áˆá¡á¡ á‹áˆ…ንን ገንዘብ á‹°áŒáˆž በየመሥሪያ ቤቱ የአስተዳደáˆáŠ“ á‹á‹áŠ“ንስ ዋና መáˆáˆªá‹« ኃላáŠá‹Žá‰½ ሆáŠá‹ እንዳሻቸዠየሚያደáˆáŒ‰á‰µ የሕወሀት/ወያኔ አባላት ናቸá‹á¡á¡ ሰንደቅ ጋዜጣ በሚያá‹á‹« 23/2005 á‹“.ሠእንደዘገበዠከሆአደáŒáˆž ችáŒáˆ© በá‹á‰¥áŒ¥ የሚጎላዠበመከላከያ ሚኒስቴሠá‹áˆµáŒ¥ áŠá‹á¡á¡ 3.2 ቢሊዮን ብሩ ደብዛዠየጠá‹á‹ በዚሠሚኒስቴሠመሥሪያ ቤት á‹áˆµáŒ¥ áŠá‹á¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆ á‹°áŒáˆž ከáተኛዎቹን የጦሠመኮንኖች የሚያáŠáŠ«áŠ« áŠá‹á¡á¡ ብዙዎቹᣠበማረ በላáŠá‰µ á‹á‰³áˆ›áˆ‰á¡á¡ በአንደ በጀት አመት áŒáŠ• á‹áŠ¼áŠ•áŠ• ያህሠገንዘብ ተመá‹á‰¥áˆ® አያá‹á‰…áˆá¡á¡ áˆáŠ“áˆá‰£á‰µáˆá£ አቶ መለሰ ዜናዊ ታመሙ (ሞቱ) የሚሠየተáˆá‰³á‰³ ዘገባ በáŠá‰ ረበት የሰኔ/2004 ማለቂያ ላዠበስáˆáŒ£áŠ“ቸን አንቀጥáˆáˆ በሚሠተስá‹-መá‰áˆ¨áŒ¥ á‹áˆµáŒ¥ የáŠá‰ ሩ አመራሮች ካቅማቸዠበላዠአሽሽተዋáˆá¡á¡ á‹áˆ„ንን á‹°áŒáˆž የብአዴን መሪዎች በሚገባ አá‹á‰€á‹á‰³áˆá¡á¡ ማወቃችንንሠያወቅáŠá‹ በ11ኛዠየኢሕአዲጠጉባኤ ወቅት የአቶ በረከት ስáˆáŠ¦áŠ•áŠ•áŠ“ የአቶ አዲሱ ለገሠን ቀና-ቀና ማለት አብጠáˆáŒ¥áˆ¨áŠ• ስላየáŠá‹ áŠá‹á¡á¡
በዋናዠኦዲተሠሪá–áˆá‰µ አማካáŠáŠá‰µ የብአዴን ሰዎች ራት ለመሆን የተዘጋáŒá‰µ ሕወሀቶች ከጊ ጋሠሩጫ ጀመሩá¡á¡ መቀሌ ላዠመሽገዠáˆáˆˆá‰µ አባላቶቻቸá‹áŠ• “መናጆ†አድáˆáŒˆá‹ በáˆáŠ«á‰³ የብአዴን አባላትን ባላቸዠየደሕንáŠá‰µáŠ“ የá€áŒ¥á‰³ ዕዠሰንሰለት ተጠቅመዠበá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሥሠአዋሉትá¡á¡ እራት ሊያደáˆáŒ‹á‰¸á‹ ያሰበá‹áŠ• ብአዴንንᣠሀሪá áˆáˆ³ አደረጉትá¡á¡ ብዘዎቹ የብá‹á‹´áŠ• ሰዎች ሲታሰሩ “ችáŒáˆ á‹áˆáŒ¥áˆ© á‹áˆ†áŠ“ሠየተባሉትሠየáትሕ ሚኒስትሩ አቶ ብáˆáˆ€áŠ ኃá‹áˆ‰á£ áˆáˆ™áˆµ ተወካዮች áˆáŠáˆ ቤቱ የሕáŒáŠ“ áትሕ ቋሚ ኮሚቴ ሪá–áˆá‰³á‰¸á‹áŠ• ከቀረቡ በኋላ ከኃላáŠáŠá‰³á‰¸á‹ መታገዳቸá‹áŠ• አወá‰á‰µá¡á¡Â  á‹áˆ…ንንሠለማድረጠመá‰áˆˆá‹ ላዠመሽጎ የáŠá‰ ረዠ“የትáŒáˆ«á‹ ሪáብሊካን á“áˆá‰²â€ አመራáˆá£ የደሕáŠá‰µáŠ“ የá€áŒ¥á‰³ ኃላáŠá‹Žá‰½áŠ• ማዘዙ ብቻ በቂዠእንደáŠá‰ ረ አáˆá‰°áŒ ራጠረáˆá¡á¡ በዕለተ አáˆá‰¥á£ áŒáŠ•á‰¦á‰µ 2/2005 á‹“.ሠመጋረጃዠተገáˆáŒ¦ “የሙስናዠወንጀáˆáˆ ጉዳá‹â€ ለሕá‹á‰¡ በሰበáˆ-ዜናáŠá‰µ ተáŠáŒˆáˆ¨á‹á¡á¡ (ሕá‹á‰¡ áŒáŠ• የሚገáˆáˆ áˆáˆ‹áˆ½ áŠá‰ ሠየሰጠá‹á¡á¡ የá•áˆªáˆœáˆ ሊጉና የሰá‹áˆˆáˆ°á‹ ድራማ ሲያáˆá‰…ባቸዠጊዜᣠ“የሙስና ተጠáˆáŒ£áˆªá‹Žá‰½ በá‰áŒ¥áŒ¥áˆ ሥሠዋሉ†የሚሠድራማ ሊያሳዩን á‹áˆáˆáŒ‹áˆ‰áŠ•? ሲሠተዘባበተባቸá‹á¡á¡ (ጎበá‹á£ ቸሠእንሰንብት!)
በሳáˆáŠ“ታዊዠየአዲስጉዳá‹Â መጽሔት ቅጽ 7ᣠá‰. 164 ላá‹á¤Â በáŒáŠ•á‰¦á‰µ 10 ቀን 2005 á‹“.áˆÂ (ገጽ 22-3) የወጣ áŠá‹::
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %
Average Rating