ድጓ ቤትᣠá‹áˆ›áˆ¬áŠ“ መዋሲትᣠእንዲáˆáˆ ቅዳሴና ሰá‹á‰³á‰µ የዜማ ተማሪዠበተናጠሠየሚያዜማቸዠናቸá‹á¡á¡ አራተኛá‹áŠ“ የመጨረሻዠደáŒáˆžá£ “አቋቋáˆâ€ á‹á‰£áˆ‹áˆá¡á¡ አቋቋáˆá£Â በዜማ ቤት á‹áˆµáŒ¥ የወረብᣠá‹áˆ›áˆœáŠ“ ማሕሌት መማሪያ áŠá‹á¡á¡ ሃá‹áˆ›áŠ–ታዊ ስáˆá‰µ ያለዠá‹á‹á‹‹á‹œ (ዳንስ) áŠá‹á¡á¡ á‹áˆ… áŠáሠበህብረት ጽናጽáˆáŠ“ መቋሚያ ተá‹á‹ž ንá‹áˆµ ከንበáˆ-ቀና እንደሚያደáˆáŒˆá‹ ሰንበሌጥ በስáˆá‰µ á‹á‹ˆá‹›á‹ˆá‹›áˆ‰Â (ኃá‹áˆˆÂ ገብáˆáŠ¤áˆ ዳኜá¤Â 1970ᣠገጽ 91)á¡á¡Â የáŠá‹šáˆ… የዜማ ቤት ሊቃá‹áŠ•á‰µ የቀለáˆáŠ“ የሙዚቃ á‹•á‹á‰€á‰³á‰¸á‹áŠ• በሃá‹áˆ›áŠ–ታዊá‹áˆ ሆአበዓለማዊዠáˆáŒá‰£áˆ«á‰¸á‹ ሲገለጥ ኖሯáˆá¡á¡
መንትያ ጥበባትᤠáŒáŒ¥áˆáŠ“ ሙዚቃ! ሰሎሞን ተሠማ ጂ.
Read Time:30 Minute, 1 Second
“የአንድን አገሠየሥáˆáŒ£áŠ” ደረጃ ለማወቅ ብትሻᤠሙዚቃá‹áŠ• አድáˆáŒ¥á£ ሥáŠ-ጽሑá‰áŠ• አንብ!†ብሎ áŠá‰ ሠ– ዲዜሬáˆá¡á¡ á•/ሠአሸናአከበደáˆá£ “የአንዲት አገሠሥáˆáŒ£áŠ” አቋሠበሳá‹áŠ•áˆµá£ በá–ለቲካᣠበኤኮኖሚᣠበቴáŠáŠ–ለጂና በሚሊታሪ ኃá‹áˆ‰ ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• በሙዚቃᣠሥáŠ-ጽሑáና በሌሎችሠየኪáŠ-ጥበባት ዘáˆáŽá‰½ የተደላደለ እንዲሆን ያስáˆáˆáŒ‹áˆá¡á¡ በተለá‹áˆ ሙዚቃና ሥáŠ-ጽሑá ረቂቅ አስተሳሰብና ዲሲá•áˆŠáŠ•áŠ• ስለሚáˆáŒ¥áˆ© ሥáˆáŒ£áŠ”ዠተስá‹áቶ መገኘት አለበትá¡á¡ የቴáŠáŠ–ሎጂና የኤኮኖሚ እድገት ሊኖሠየሚችለዠየረቂበአስተሳሰብ ችሎታ ያላቸዠሰዎች ሲኖሩ áŠá‹â€ á‹áˆ‰ áŠá‰ áˆÂ (መáŠáŠ• መጽሔትᣠሰኔ 1957 á‹“.áˆá¤ ገጽ 22)á¡á¡ በማስከተáˆáˆá£ “በአዕáˆáˆ®áŠ“ በáˆá‰¥ áˆáŠ•áŠá‰± ሳá‹á‰³á‹ˆá‰… የሚታሰብ áŠáŒˆáˆ በሙዚቃ አካሠá‹áŠ–ረዋሠበሥáŠ-ጽሑáሠáŒá‹áŽ á‹á‹ˆáŒ£áˆá¡á¡ ታላቅ የተባሉት áˆáˆ‰ ዘጠና-ዘጠአከመቶ የሚሆኑት የጥበባዊ (ካላሲáŠ) ሙዚቃ ተጨዋች የሥáŠ-ጽሑáሠአáቃሪዎች áŠá‰ ሩá¤â€ ብለዋáˆÂ (አዲስዘመን ጋዜጣᣠየካቲት 8 ቀን 1960 á‹“.áˆá¤ ገጽ 5)á¡á¡  አá‹áŠ•áˆµá‰³á‹áŠ•áˆ ሆአዶáŠá‰°áˆ ኒኮላ ቴስላ በጥበባዊ ሙዚቃና ሥáŠ-ጽሑá አáቃሪáŠá‰³á‰¸á‹ የታወበáŠá‰ ሩá¡á¡
በሃገራችንሠቢሆን ጥáˆá‰áŠ“ ረቂበááˆáˆµáና የገባá‹áŠ“ የኖረዠበዜማና በቅኔ አማካáŠáŠá‰µ áŠá‹á¡á¡ በሙዚቃ የተራቀá‰á‰µ ሊቃá‹áŠ•á‰µ – በዜማ ቤትᣠበቅኔ ቤትና መጽáˆáት ቤት á‹áˆµáŒ¥ ሚስጢራትን አቀላጥáˆá‹ የሚያá‹á‰ áˆáˆáˆ«áŠ• ስለáŠá‰ ሩ áˆáŠ“ባቸዠሰáŠá£ ሥáŠ-ሥáˆá‹“ታቸá‹áˆ ሥáˆáŒ¡áŠ•áŠ“ የተገራ áŠá‰ áˆÂ (ኃá‹áˆˆ ገብáˆáŠ¤áˆ ዳኜᤠ1970ᣠገጽ 89-90)á¡á¡Â የዜማ ቤት በአራት á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆá¡á¡ የመጀመሪያዠድጓ ቤት áŠá‹á¡á¡ ዓመቱን ሙሉ በቅዳሴና በሰá‹á‰³á‰µ ጊዜ የሚዘመሩትን ዜማዎች ያጠናሉá¡á¡ በመቀጠáˆáˆá£ ከቅዳሴ በኋላ በደባትሮች በህብሠየሚዘመረá‹áŠ• “á‹áˆ›áˆ¬â€ እና በቀብሠስáŠ-ሥáˆá‹“ት እንዲáˆáˆ በá‹áŠáˆ ጊዜ የሚዘመረá‹áŠ• “መዋሲት†ያካትታáˆá¡á¡ በሦስተኛ ደረጃሠመáˆáˆ…ራንና የዜማ ሊቃá‹áŠ•á‰µ መሆን የሚáˆáˆáŒ‰ “ቅዳሴና ሰá‹á‰³á‰µáŠ•â€ የተመሰገአአስተማሪ ዘንድ ሄደዠያጠናሉá¡á¡
ከዜማ ቤት ቀጠሎሠበቅኔ ቤት ቆá‹á‰³á‰¸á‹ ዘጠአዓá‹áŠá‰µ አቀኛኘቶችን ያጠናሉᤠá‹áˆˆáˆ›áˆ˜á‹³áˆ‰áˆá¡á¡ ከባለáˆáˆˆá‰µ ስንአ(ጉባኤ ቃና) ጀáˆáˆ¨á‹ ባለሦስትᣠአራት እስከ ዕጣáŠ-ሞገሠወá‹áˆ መወድስ ድረስ (ባለሰባት ወá‹áˆ ስáˆáŠ•á‰µ ስንአያላቸዠሰáˆáŠ“ ወáˆá‰… áŒáŒ¥áˆžá‰½áŠ•) መáŒáŒ ሠያጠናሉá¡á¡ á‹áŒ½á‹áˆ‰áˆá¡á¡ የቅኔን አá‹áˆ˜áˆ« የቆረጠመ áˆáŠ“ቡና áˆáˆáˆáˆ© የላቀ መሆኑ አá‹áŒ ረጠáˆáˆá¡á¡ የቅኔ ቤትን ያጠናቀቀ ሙያተኛ አáˆá‹•áˆµá‰³á‹Š የሆአáˆá‹•áˆ°-ጉዳዠላዠእንደáˆá‰¡ ሃሳቡን በቃላት አማካáŠáŠá‰µ ትáˆáŒ‰áˆ መስጠት አያቅተá‹áˆá¡á¡ እáˆáŒáŒ¡áŠ• ለመናገáˆá£ የáˆáˆáˆáˆáŠ• áŠáˆ…ሎት ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• የáˆáŒ ራ ችሎታንሠያዳብáˆá¡á¡ ቅኔን ያወቀና ያጠናቀቀ ኩረጃን (Hates an imitation of an imitation) á‹áŒ የá‹áˆ::
በተመሳሳዠáˆáŠ”ታáˆá£ ለáˆá‹•áˆ«á‰£á‹á‹«áŠ•áˆ ሙዚቃ ማለት áŒáŒ¥áˆ áŠá‹á¡á¡ áŒáŒ¥áˆáŠ“ ሙዚቃ ትáˆáŒ“ሜያቸዠአንድ áŠá‹á¡á¡ በሌላ አáŠáŒˆáŒˆáˆá£ ሙዚቃ ሥáŠ-ጸሑá áŠá‹á¡á¡ á‹•á‹á‰€á‰µ áŠá‹á¡á¡ áˆáŠ“ብ áŠá‹á¡á¡ áˆáŒ ራ áŠá‹á¡á¡ ጥበባዊ áŠáˆ…ሎትን የሚጠá‹á‰…ሠáŠá‹á¡á¡ ከáˆáˆ‰áˆ በላዠአዕáˆáˆ®áŠ á‹Š áŠá‹á¡á¡ በመሆኑሠáˆá‹•áˆ«á‰£á‹Šá‹«áŠ‘ ሊቃá‹áŠ•á‰µá£ “አዕáˆáˆ®áŠ á‹Š አረዳዱ á‹á‰…ተኛ የሆአሰዠሥáŠ-ጽሑáሠስለማá‹áŒˆá‰£á‹á£ ጥበባዊ (áŠáˆ‹áˆ²áŠ) ሙዚቃሠáˆáŠ• እንደሆአበáŒáˆá… አá‹á‰³á‹¨á‹áˆá¤â€ á‹áˆ‹áˆ‰á¡á¡ ስለሆáŠáˆá£ áˆá‹•áˆ«á‰£á‹á‹«áŠ• ዜማንና ሥáŠ-ጽሑáን ጎን ለጎን ለታዳጊዎቻቸዠያስተáˆáˆ«áˆ‰á¡á¡ የታዳጊዠአዕáˆáˆ® በዜማና በሥáŠ-ጽሑá ረገድ መንትያ ዕድገት እንዲኖረዠá‹á‹°áˆ¨áŒ‹áˆá¡á¡ በመጨረሻáˆá£ ታዳጊዠወደሚያዘáŠá‰¥áˆá‰ ት በኩሠእንዲያተኩሠá‹á‹°áˆ¨áŒ‹áˆá¡á¡
በኢትዮጵያ ባህላዊ አስተáˆáˆ…ሮት áŒáŠ• áŠáŒˆáˆ© የተለየ áŠá‹á¡á¡ አንድ ሰዠየዜማ ቤትን ሲያጠናቅቅ ወደ ቅኔ ቤትና ወደ መጽáˆáት ቤት ያመራáˆá¡á¡ ዜማ ማለዘቢያ áŠá‹á¡á¡ ዜማ የቅኔና የመጽáˆáት ቤቶች መንደáˆá‹°áˆªá‹« áŠá‹á¡á¡ አዕáˆáˆ®áŠ• ለጥáˆá‰áŠ“ ረቂበየቅኔና የመጽáˆáት እንዲáˆáˆ የሊቃá‹áŠ•á‰µ ጥናት የሚያዘጋጀዠዜማ áŠá‹á¡á¡ ያሠሆአá‹áˆ…ᣠዜማና ሥáŠ-ጽሑá በኢትዮጵያሠሆአበአá‹áˆ®á“á‹á‹«áŠ• አስተáˆáˆ…ሮቶች ዘንድ የአንድ አላድ áˆáˆˆá‰µ ገá…ታዎች ናቸá‹á¡á¡ á‹áˆ…ንን መረዳትና መገንዘብሠየተገባ áŠá‹á¡á¡
ከላዠእንዳወሳáŠá‹á£ መዚቃና ሥáŠ-ጽሑá በተለá‹áˆ ሙዚቃና áŒáŒ¥áˆ መንትያ ናቸá‹á¡á¡ áŒáŒ¥áˆáŠ“ ሙዚቃ የሚከወኑት ለጆሮ áŠá‹á¡á¡ ለዕá‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“ áŠá‹á¡á¡ áŒáŒ¥áˆ በአሰኛኘቱ በስድስት ቤቶች á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆá¡á¡ ማለትáˆá¤ የቡሄ በሉ ቤትᣠየሠደጠቤትᣠየወሠቤትᣠየሰንጎ መገን ቤትᣠየወዳጄ ዘመዴ ቤትና የመዲና ቤት ናቸዠ(ተሾመ á‹áˆ˜áˆá£Â የኢትዮጵያ ጥናት መጽሔትá¡á¡ áˆáˆáˆŒ 1997á¡á¡ ገጽ 89-123)á¡á¡ እንደáŒáŒ¥áˆ áˆáˆ‰á£ ሙዚቃሠብዙ á‹“á‹áŠá‰¶á‰½ አሉትá¡á¡ በድáˆá… አሳáŠá‰¶áŠ“ አቀናብሮ የታቀደá‹áŠ• ሃሳብ በሰሚዠመንáˆáˆµáŠ“ ስሜትᣠእንዲáˆáˆ በሰሚዠአእáˆáˆ® ላዠትáˆáŒ‰áˆ እንዲያገአለማድረጠዘዴá‹áŠ•áŠ“ እá‹á‰€á‰±áŠ• ከችሎታ ጋሠመጠየá‰áŠ• ማወቅ የሙዚቃ ባለሙያዠáŒá‹´á‰³ áŠá‹á¡á¡ አድማጩሠቢሆን ለዚህ á‹“á‹áŠá‰± የሙዚቃ á‹áŒáŒ…ት የሠለጠአመሆን ያስáˆáˆáŒˆá‹‹áˆá¡á¡
ከá‹á‹˜á‰µ አንጻሠáŒáŒ¥áˆ በáˆáˆˆá‰µ á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆá¡á¡ ኃá‹áˆ›áŠ–ታዊና ዓለማዊ á‹á‹˜á‰µ ያላቸዠáŒáŒ¥áˆžá‰½ á‹á‰£áˆ‹áˆ‰á¡á¡ ለአንባቢá‹áŠ“ ለአድማጩ á‹•á‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“ ባላቸዠየመደመጥና የመáŠá‰ ብ ኃá‹áˆ‹á‰¸á‹ በáˆáˆˆá‰µ á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆ‰á¡á¡ የዱሮá‹áŠ•áˆ የአáˆáŠ‘ንና የመጪá‹áŠ• ትá‹áˆá‹µ á‹“á‹áŠ•áŠ“ ጆሮ በመያá‹áŠ“ ባለመያዠአቅማቸዠበáˆáˆˆá‰µ á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆ‰á¡á¡ እáŠáˆáˆ±áˆ ጥበባዊ (Classical) ኃá‹áˆ ያላቸዠእና ጊዜያዊ (popular) ስሜትን ለማጫሠሲባሠየሚገጠሙ áŒáŒ¥áˆžá‰½ ናቸá‹á¡á¡ አከá‹áˆáˆ‰ ከአድማጩ አንáƒáˆ መሆኑን መረዳት á‹áŒˆá‰£áˆá¡á¡
በተመሳሳዠáˆáŠ“ቴሠከá‹á‹˜á‰µ አንáƒáˆá£ “ማንኛá‹áˆ ሙዚቃ áˆáˆˆá‰µ ታላላቅ የዓá‹áŠá‰µ መáŠáˆá‹«á‹Žá‰½ አሉትá¡á¡ እáŠáˆáˆ±áˆ 1ኛ/ ሃá‹áˆ›áŠ–ታዊ á‹á‹˜á‰µ ያላቸዠሙዚቃዎችና 2ኛ/ ዓለማዊ á‹á‹˜á‰µ ያላቸዠሙዚቃዎች ተብለዠáŠá‹á¡á¡ እንደáŒáŒ¥áˆ áˆáˆ‰ ሙዚቃዎችሠበአድማጩ á‹•á‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“ ላዠባላቸዠየመደመጥ ኃá‹áˆáŠ“ እንደወá‹áŠ• እያደሠበቀማሹ ላዠበሚኖራቸዠየማáˆáŒ ቅ ቃና በáˆáˆˆá‰µ ታላላቅ áŠáሎች á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆ‰á¡á¡ 1ኛ/ ጥበባዊ (Classical music) ሙዚቃ የሚባሉት ሲሆኑ 2ኛ/ á‹°áŒáˆž ጊዜያዊ (popular music) ሙዚቃ ተብለዠáŠá‹á¡á¡ ጥበባዊና ጊዜያዊ ሙዚቃዎች በአቀራረብ ስáˆá‰³á‰¸á‹ መሰረት በሦስት ንዑስ áŠáሎችና á‹“á‹áŠá‰¶á‰½ á‹áŠ¨áˆáˆ‹áˆ‰á¡á¡ 1ኛ/ ድáˆáƒá‹Š ሙዚቃ 2ኛ/ መሳሪያዊ ሙዚቃ ሲሆኑ 3ኛ/ የድáˆáŒ»á‹ŠáŠ“ የመሳሪያዊ ሙዚቃዎች á‹áˆá‹µáŠá‰µ የሚቀáˆá‰¡áŠ“ የሚቀáˆá‰¡á‰ ት ስáˆá‰µ áŠá‹â€ (á•áˆ®áŒáˆ°áˆ አሸናአከበደá¡á¡Â አዲስ ዘመን ጋዜጣá¡á¡Â የካቲት 8 ቀን 1960 á‹“.áˆá¤ ገጽ 5)á¡á¡
ከላዠያተትáŠá‹áŠ• አከá‹áˆáˆ በáˆáˆ³áˆŒ እናብራራá‹á¡á¡ አንደኛᣠየኢትዮጵያ ኦáˆá‰¶á‹¶áŠáˆ³á‹Šá‰µ ቤተ áŠáˆáˆµá‰²á‹«áŠ• ሙዚቃ በጠቅላላዠከá‹á‹˜á‰µ አንáƒáˆ ሃá‹áˆ›áŠ–ታዊ áŠá‹á¡á¡ በአድማጩ á‹•á‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“ሠላዠባለዠአቅሠጥበባዊ áŠááˆáˆ á‹áˆµáŒ¥ á‹áˆ˜á‹°á‰£áˆá¡á¡ በዚያ ላዠድáˆáƒá‹Šáˆ áŠá‹á¡á¡ በሌላ በኩáˆá£ áˆáˆˆá‰°áŠ›áŠá‰µáˆ የáˆáŠ“ያቸዠሙዚቃዎች እáŠâ€œáˆáŠ• ታደáˆáŒŠá‹‹áˆˆáˆ½â€ ወá‹áˆ እáŠâ€œáˆ¸áŒá‹¬ – ሸáŒá‹¬â€ የተባሉትን  ዘáˆáŠ–ች áŠá‹á¡á¡ በጠቅላላዠእáŠá‹šáˆ…ን የመሳሰሉት የአá‹áˆ›áˆªá‹Žá‰½áˆ ሆአየዘመናዊዎቹ ድáˆáƒá‹Šá‹«áŠ• የሚዜሙትን ዘáˆáŠ–ች ከá‹á‹˜á‰µ አንáƒáˆ በዓለማዊ የሙዚቃ አá‹áŠá‰µáŠá‰µ ስሠእንመድባቸዋለንá¡á¡ በአድማጩ á‹•á‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“ ላዠባላቸá‹áˆ ኃá‹áˆ ጊዜያዊ የሙዚቃ ስáˆá‰µáŠá‰µ á‹áˆµáŒ¥ á‹áˆ˜á‹°á‰£áˆ‰á¡á¡ ድáˆáƒá‹ŠáŠ“ መሣሪያዊ የሙዚቃ á‹“á‹áŠá‰¶á‰½áˆ ናቸá‹á¡á¡ (ድáˆáƒá‹Šá‹ በመሣሪያ ታጅቦ የሚያቀáˆá‰£á‰¸á‹ ንዑስ áŠáሎች ናቸá‹á¡á¡)
3ኛ/ የá•áˆ®áŒáˆ°áˆ አሸናአከበደ “እረኛዠባለዋሽንትâ€áŠ“ ወá‹áˆ “ኒáˆá‰«áŠ“ህ†የተባሉት ሙዚቃዎችᣠወá‹áˆ የሙላቱ አስታጥቄ “የáˆá‰¤ ትá‹á‰³â€ እና ሌሎቹሠቅንብሮቹ á‹°áŒáˆž ጥበባዊ ናቸá‹á¡á¡ ዓለማዊሠናቸá‹á¡á¡ መሳሪያዊ ብቻ ናቸá‹á¡á¡ ….. “ጥበባዊ ሙዚቃ†ናቸዠስáˆáˆá¤ “የታቀደá‹áŠ• የሙዚቃ አáˆáŠ¥áˆµá‰µáŠ“ ሃሳብ በድáˆá… አሳáŠá‰¶á£ አዳብሮና አስá‹áቶ ለአድማጩ መንáˆáˆµá£ አእáˆáˆ®áŠ“ ስሜት እንደታቀደዠለማስተላለá የሚችለá‹áŠ• á‹“á‹áŠá‰µ ሙዚቃዎች ናቸá‹â€ ለማለት áŠá‹á¡á¡ እáŠá‹šáˆ… ሙዚቃዎች የደራሲá‹áŠ• የጥበባዊ ሙዚቃ ቅመራ ችሎታ ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• የአድማጩንሠየአእáˆáˆ® ጉáˆáˆáˆµáŠ“ á‹áŒ á‹á‰ƒáˆ‰á¡á¡ ጆሮና á‹•á‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“á‹ á‹«áˆá‰°áŒˆáˆ«á‹áŠ• አድማጠጨáˆáˆ¶ ላá‹á‹ˆá‹˜á‹á‹™á‰µáˆ á‹á‰½áˆ‹áˆ‰á¡á¡
ጊዜያዊ (Popular Music) ሙዚቃ የሚባለዠዓá‹áŠá‰µ ብዙዠጊዜ የስሜት ብቻ ማስደሰቻᣠየዳንኪራ መáˆá‰»á£ የሽለላና የá‰áŠ¨áˆ«áˆ ማሰሚያ áŠá‹á¡á¡ áŒáŒ¥áˆ™áˆ ሆአሙዚቃዠያáˆá‰°á‹«á‹«á‹˜áŠ“ á‹«áˆá‰°áŒˆáŒ£áŒ መᣠበመሳሪያና በድáˆá… ጩኸትና ኳኳታ ብቻ የተሸá‹áˆáŠ ሲሆን ጠለቅ ብለዠየማá‹áˆ˜áˆ«áˆ˜áˆ©áŠ“ ጊዜያዊ áŒáˆáˆ«á‹Žá‰½áŠ• የሚሹትን አድማጮች ስሜት ቀስቃሽ áŠá‹á¡á¡ በብዙ መáˆáŠ© ከንáŒá‹µáŠ“ ከትáˆá ጋሠየተያያዘ áŠá‹á¡á¡
ጊዜያዊ (Popular Music) ሙዚቃ ብዙá‹áŠ• ጊዜ የአድማጮችን “ጊዜያዊ ደስታ†ብቻ ዓላማዠስለሚያደáˆáŒ በጥበባዊ á‹áŒáŒ…ት በኩሠበብዛት “ባዶâ€Â መሆኑ የተረጋገጠáŠá‹á¡á¡ “ባዶ ጩኸት ብቻ áŠá‹á¡á¡â€ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ 1ኛ/ ተጫዋቾቹ የመዚቃ ችሎታ ስለሌላቸá‹áŠ“ ችሎታቸá‹áŠ•áˆ ለማሻሻሠስለማá‹áŒ¥áˆ©á¤ ሲሆን 2ኛ/ የሚበዛዠየዓለሠሕá‹á‰¥ የሚወደዠá‹áˆ„ንኑ á‹“á‹áŠá‰µ ጩኸትና አደንቋሪ ስáˆá‰µ ስለሆአáŠá‹á¡á¡ ተለá‹áˆ በትንሽ ድካሠብዙ ገንዘብ የሚተረáበት የሙዚቃ á‹“á‹áŠá‰µ ስለሆአáŠá‹ ጥበባዊ á‹á‹˜á‰± ኦና áŠá‹á¡á¡ 3ኛ/ ሙዚቃá‹áŠ“ áŒáŒ¥áˆ™áˆ በትንሽ ድካáˆáŠ“ áˆáˆáˆá‹µ (የá‹áŒ አገሩን ዜማ በመመንዘáˆáŠ“ በመኮረጅ የጊዜá‹áŠ• ትኩሳት ለመቀስቀሻáŠá‰µ የሚሆኑትን ቃላት በáŒáŒ¥áˆ መáˆáŠ በማሳካት) ተዘጋጅቶ የሚቀáˆá‰¥á‰ ት ስáˆá‰µ áŠá‹á¡á¡
4ኛ/ የተጫዋቾች የቀለáˆáŠ“ የሙዚቃ ትáˆáˆ…áˆá‰µ ደረጃቸዠበጣሠበá‹á‰…ተኛ ደረጃ ላዠየሚገአበመሆኑ መጥáŽá‹áŠ•áŠ“ ጥሩá‹áŠ• áŒáŒ¥áˆáŠ“ ዜማሠስለማá‹á‹©á‰µ የለብ ለብ ስራ á‹áˆ°áˆ«áˆ‰á¡á¡ የሆáŠá‹ ሆኖᣠባላቸዠአቅáˆáŠ“ ችሎታ ሕá‹á‰¥áŠ• ለማስደሰት ከመጣጣሠአላቋረጡáˆá¡á¡
የቀለሠትáˆáˆ…áˆá‰±áŠ•áŠ“ የሙዚቃ ትáˆáˆ…áˆá‰±áŠ• ያጣመሩ ባለሙያዎች ያስáˆáˆáŒ‰áŠ“áˆá¡á¡ የኢትዮጵያን ቅኔና ዜማ ስáˆá‰µ ጠንቅቀዠያጠኑና የሚያá‹á‰ የባሕላዊና ዘመናዊ መሣሪያዎችን ለመጫወት የሚችሉᣠየሙዚቃ ሰዋሰá‹áŠ•áŠ“ አገባብን በቅጡ የሚያá‹á‰á£ ድáˆá…ንና ሙዚቃን በአንድáŠá‰µ የሚያቀናብሩና የሚያቀáˆá‰¡ የሙዚቃ ደራሲዎች ያስáˆáˆáŒ‰áŠ“áˆá¡á¡ ጊዜያዊዠሙዚቃሠበáŠáˆáˆ± áˆáˆ³áˆŒáŠá‰µ á‹áˆ»áˆ»áˆ‹áˆá¡á¡ የáˆá‹•áˆ«á‰¥ አáሪካን ወá‹áˆ የሱዳንᣠየደቡብ አáሪካን ወá‹áˆ የመካከለኛዠአáሪካን ስáˆá‰¶á‰½áŠ“ ዜማዎች በመኮረጅ የትሠአንደáˆáˆµáˆá¡á¡ የáˆá‹•áˆ«á‰£á‹Šá‹«áŠ‘ንሠሆአየአረቦቹን ስáˆá‰µ ከኦሪጂናሠድáˆáƒá‹Šá‹«áŠ‘ áˆáˆ³áŠ•áŠ“ አáˆá‰ ሞች áˆáŠ•áˆ°áˆ›á‹ እንችላለንá¡á¡ ወደ አማáˆáŠ› ወá‹áˆ ኦሮáˆáŠ› ቋንቋ የሚተረጉáˆáˆáŠ• ቱáˆáŒáˆ›áŠ• አያስáˆáˆáŒˆáŠ•áˆá¡á¡ áˆáŠáŠ•á‹«á‰±áˆ ሙዚቃ ዓለሠአቀá‹á‹Š ቋንቋ áŠá‹á¡á¡ የቃላቱን áቺ ባናá‹á‰€á‹ áŒá‹µ አá‹áˆ°áŒ ንáˆá¤ ወá‹áˆ ሙዚቃ á‹áˆµáŒ¥ የቃላቱ ረብ ሳየሆን የአáˆá‹•áˆµá‰± ጉáˆá‰ ት áŠá‹ á‹•á‹áŠ-áˆá‰¦áŠ“ን የሚገዛá‹á¡á¡
አድማጩን አያá‹á‰…ሠብሎ መናቅ ወá‹áˆ ለመሸወድ መሞከሠá‹á‰…áˆá¡á¡ አድማጠከሌለ ማንኛá‹áˆ ሙዚቃ ሊዳብáˆáˆ ሆአሊሻሻሠአá‹á‰½áˆáˆá¡á¡ ጊዜያዊ ሙዚቃና áŒáŒ¥áˆ™ (ጥሩሠሆአመጥáŽ) አáˆáŠ• ብዙ አድማáŒáŠ“ áˆáˆ‹áŒŠ እንዳለዠእናá‹á‰ƒáˆˆáŠ•á¡á¡ ሆኖáˆá£ በኢትዮጵያ ጥበባዊ ሙዚቃ ከቤተ – áŠáˆ…áŠá‰µ á‹áŒª ገና አáˆá‰°áŒ€áˆ˜áˆ¨áˆ ለማለት ያስደáራáˆá¡á¡ ቢኖሩሠከሦስትና አራት የማá‹á‰ áˆáŒ¡ የተናጠሠጥረቶች ናቸዠየሚስተዋሉትá¡á¡ በ1960ዎቹ ከቤተ-áŠáˆ…áŠá‰µ á‹áŒ ጅáˆáˆ®á‰½ áŠá‰ ሩá¡á¡ በብሔራዊ ቴያትሠáŠáˆáˆ²áˆµ ናáˆá‰£áŠ•á‹²á‹«áŠ•á£ በአዲስ አበባ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² – የባሕሠማዕከሠá‹áˆµáŒ¥ አቶ ተስá‹á‹¬ ለማ እና በተáˆáˆª መኮንን ት/ቤት እንዲáˆáˆ በናá‹áˆ¬á‰µ የአá„ ገላá‹á‹²á‹®áˆµÂ ትáˆáˆ…áˆá‰µ ቤት ሕብረ-á‹áˆ›áˆ¬á‹Žá‰½ ብቅ-ብቅ ማለት ጀáˆáˆ¨á‹ áŠá‰ áˆá¡á¡ áŒáŠ• ወዲያዠጠá‰á¡á¡ በደáˆáŒ‰ ዘመንᣠኪáŠá‰µ ለጥበባዊáŠá‰· ሳá‹áˆ†áŠ• በጊዜያዊ የá•áˆ®á–ጋንዳ ተáŒá‰£áˆ ላዠተጠáˆá‹³ ኖረችá¡á¡ አáˆáŠ•áˆ ቢሆን á‹«á‹ áŠá‹á¡á¡ ጊዜያዊ áŠá‹! ጊዜያዊ ሆያ ሆዬ የተጠናወታት áŠá‰½! በአንድ ሙዚቃ á‹áˆµáŒ¥ የሰባት ስáˆáŠ•á‰µ ብሔረሰቦችን ችá‹áˆ® ማየት áˆáˆ›á‹µ ሆኗáˆá¡á¡ ጥበባዊáŠá‰µ ቀáˆá‰¶ ስáˆá‰± የሰመረ መሆኑ እንኳን áŒáˆ ያሰኛáˆá¡á¡ በáˆá‹©áŠá‰µ á‹áˆµáŒ¥ አንድáŠá‰µáŠ• እናሳያለን የሚሉት ቀማሪዎች የወቅቱ á–ለቲካ ደራሽ ጎáˆá ሆኖ እብስ አደረጋቸá‹á¡á¡ የከያኒ áŠáሳቸዠበá–ለቲካ አሸብሻቢáŠá‰µ ተዋጠችá¡á¡ ጥበባዊት ቆሌያቸá‹áŠ• የወቅቱ áˆáŠ“ቴ አስደáŠá‰ ረባቸá‹á¡á¡áˆ™á‹šá‰ƒá‹Š áˆá‰±á£ ስáˆá‰±áˆ ሆአáŒáˆáˆ«á‹ ሚስቶ ሆáŠá¡á¡…በቃ á‹áˆ„á‹ áŠá‹! á‹áˆ„ንን áŠá‹ በየቴሌቪዥኑ መስኮት የáˆáŠ“የá‹á¡á¡Â “አáሪካ! አáሪካ! አáሪካ! አገራችን!â€Â የáˆá‰µáˆˆá‹áŠ• የáŠáˆáˆ²áˆµ ናáˆá‰£áŠ•á‹²á‹«áŠ•áŠ• ሕብረ-á‹áˆ›áˆ¬ የሚተካከሠሙዚቃ አቀናባሪ ጠáቶ ሌት ከእንቅáˆá እንደሚቀሰቀስ አረሆ ጯሂ ተራ ስáˆá‰µ ያለ ድብáˆá‰…áˆá‰… áŠá‹ የሚሰማá‹á¡á¡…..
የጥበባዊ ሙዚቃ አድማጮች á‹áˆ±áŠ• ናቸá‹á¡á¡ ጥበባዊ ሙዚቃ ሰሪዎቹሠá‹áˆ±áŠ• ናቸá‹á¡á¡ በሸራተን አዲስና በጣá‹á‰± ሆቴáˆáˆ የተጀመሩ የáŒáˆˆáˆ°á‰¥ ሙከራዎች አሉá¡á¡ ከáŠá‹šáˆ… áŒáˆˆáˆ°á‰¦á‰½ ጥረትáˆá£… ለወደáŠá‰± የጥበባዊ ሙዚቃ አáሪቃዎችና አድማጮች á‹áˆáŒ ራሉá¡á¡ á‰áŒ¥áˆ«á‰¸á‹ á‹«áŠáˆ± ቢሆኑሠቅሉ ዛሬሠአሉá¡á¡ ወደáŠá‰µ á‹°áŒáˆž á‹áŒ¨áˆáˆ«áˆ‰á¡á¡ የዛሬዎቹ áŒáŠ• ቢያንሱሠበመሪáŠá‰³á‰¸á‹ ብዙ ተከታዮችን ያገኛሉá¡á¡ የሙላቱ አስታጥቄን ስኬት መመáˆáŠ¨á‰± ብቻ á‹á‰ ቃáˆá¡á¡
ሙዚቃ በቃላት (ወá‹áˆ በጽሑá) የሚገለጥና የሚከራከሩበት ጉዳዠአá‹á‹°áˆˆáˆá¡á¡ ሙዚቃ በድáˆá… የሚደረስ ወá‹áˆ የሚጫወቱትᣠበሰሚá‹áŠ“ በተጫዋቹ መካከሠየሚደረጠየመንáˆáˆµ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µáŠ“ መáŒá‰£á‰£á‰µáŠ• የሚáˆáŒ ሠአስቸጋሪ የኪáŠ-ጥበብ ዘáˆá áŠá‹á¡á¡ ስለዚህáˆá£ ለሙዚቀኛ በቃላት ኃá‹áˆ መጠቀáˆáŠ“ መáˆá‹•áŠá‰±áŠ• ማስተላለá ቅሠያሰኘዋáˆá¡á¡ ትንሽሠሆአትáˆá‰… በሙዚቃ áˆáˆ³áˆŒáŠá‰µ ያለዠሙዚቃዊ በረከትᣠáሬያማ á‹áŒ¤á‰µ ሊያስገአá‹á‰½áˆ‹áˆá¡á¡ ስለሙዚቃ ሰዠማወቅ የሚችለዠበሙዚቃ ትáˆáˆ…áˆá‰µ á‹áˆµáŒ¥ ገብቶ ሲማሠáŠá‹á¡á¡ ያን ጊዜᣠብዙ ብዙ አሸናአከበደዎችᣠáŠáˆáˆ²áˆµ ናáˆá‰£á‹²á‹«áŠ–ችᣠሙላቱ አስታጥቄዎችና áŒáˆáˆ› á‹áራሸዋዎች እናገኛለንá¡á¡ እáŠáˆáˆ±áˆá£ የኢትዮጵያን ሙዚቃ ጥበባዊ á‹«á‹°áˆáŒ‰á‰³áˆá¡á¡ ዳáŒáˆ›á‹Š የሆኑ ያሬዶችን በጉጉት እንጠባበቃለንá¡á¡ የዚያ ሰዠá‹á‰ ለን!
(á‹áˆ… መጣጥá በአዲስ ጉዳá‹Â መá…ሔት áˆáˆáˆŒ 22 ቀን 2004 á‹“.ሠá‰áŒ¥áˆ 123 ዕትሠላዠወጥቶ áŠá‰ áˆá¡á¡)
- Published: 12 years ago on July 30, 2012
- By: staff reporter
- Last Modified: July 30, 2012 @ 7:39 pm
- Filed Under: Ethiopia
- Tagged With: news
Average Rating