አንባቢ ሆዠ: በáŠáሠአንድ ባáŒáˆ© አንደገለá€áˆá‰µ ጓድ “አማኑኤáˆâ€ ጋሠበሕብረ ብሔራዊዉ የኢትዮጵያÂ
ህá‹á‰£á‹Šá‹‰ አቢዮታዊዉ ሠራዊት (ኢሕአሠ) በወሎᣠበቤጌáˆá‹µáˆ እና በትáŒáˆ«á‹ በብዙ áˆá‰°áŠ“ና ችáŒáˆ አብረን
ተካáለናáˆá¢ ከ30 አመት በኋላሠተገናáŠá‰°áŠ• ስለ ኢሕአሠመጽሃá ለመጻá እንዳሰበሲáŠáŒáˆ¨áŠ እንደáˆáˆ¨á‹³á‹‰
ቃሌን ሰጥቸ በሰáŠá‹ አስተዋጽዖ አድáˆáŒŒáŠ ለሠá¢áˆ˜áŒ½áˆá‰ እስኪወጣ ብዙ ጓጉቻለሠጠብቄአለáˆá¢
እንደወጣሠበተቻለአአቅሠበብዙ መንገድ ለአንባቢያን እንዲደáˆáˆµ አድáˆáŒŒáŠ ለáˆá¢ በáŒáˆµ ቡኩ(Face
book) እና በጉáŒáˆ(Google) እá‹áŠá‰°áŠ› ታሪአáˆáˆ‰áˆ ሊያáŠá‰ ዠየሚገባ በማለት አስተዋá‹á‰„አለáˆá¢
á‹áˆ…ን áˆáˆ‰ ሳደáˆáŒ áŒáŠ• መጽሃá‰áŠ• አንብቤ ሳá‹áˆ†áŠ• ታሪኩ አማኑኤሠጋሠበስáˆáŠ ለብዙ ጊዜ ያወራáŠá‹‰áŠ• áŠá‹‰
ከማለት áŒáˆá‰µ በመáŠáˆ³á‰µ áŠá‹á¢ ሌላዠቀáˆá‰¶ መጽáˆá‰ ከመታተሙ በáŠá‰µ አማኑኤሠተመáˆáŠ¨á‰°á‹ ብሎ
ባለመስጠቱ እንኳን ጥáˆáŒ£áˆ¬áˆ አላደረብáŠáˆá¢ በአጠቃላዠበመጽሀበመá‹áŒ£á‰µ የተደሰትኩ መሆኔን ስገáˆáŒ½á¤
በታሪኩ ዉስጥ ሆን ብሎ ወá‹áˆ ታሪኩን ለአንባብያን ለማጣáˆáŒ¥ የተጻá‰á‰µáŠ• አንዳንድ ብረዛና የáˆáŒ ራ
ተረቶች ስመለከት “የአሲáˆá‰£ áቅáˆâ€ በበረሃና በከተማá¤á‰°áŠ•áŒˆáˆ‹á‰°á‹‰ መስዋትáŠá‰µ ለከáˆáˆ‰á‰µ መታሰቢያ
መሆኑ ቀáˆá‰¶ ᤠሌላሠተáˆáŠ¥áŠ® ያለዠሆኖ áŠá‹ ያገኘáˆá‰µ ᢠበኢሕአሠá‹áˆµáŒ¥ በáŠá‰ ረበት ጊዜ በትáŒáˆ‰
የáŠá‰ ረá‹áŠ• መማረሠለትáŒáˆ‹á‰½áŠ• እንቅá‹á‰µ ለሆáŠá‹ ለዘሠáŠááሠችáŒáˆ ማወደሻና መኩሪያ መሆኑ በጣáˆ
አሳá‹áŠ–ኛáˆá¢ ኢህአᓠእና ኢሕአሠá‹áˆµáŒ¥ በáŠá‰ ሩበት ወቅት የትáŒáˆ‰ መራራáŠá‰µ ከሚችሉት አቅሠበላá‹
ሆኖባቸዠድáˆáŒ…ቱን በመáŠá‹³á‰µá¤áŠ•á‰¥áˆ¨á‰±áŠ• á‹á‹˜á‹ ከኮበለሉ በኋላ በድáˆáŒ…ቱ ላዠወቀሳá¤á‹˜áˆˆá‹ የሚያቀáˆá‰¡á‰µáŠ•
በጣሠአጥብቄ እቃወማቸዋለáˆá¢ የኢሕአá“/ኢሕአሠታሪአበኢትዮጵያዊáŠá‰³á‰¸á‹‰ ሳያወላዱ ከተለያዩ
ህብረ-ብሄሠበኢትዮጵያዊáŠá‰³á‰¸á‹ ብቻ ተሰባስበዠበመካከላቸዠመጠራጠሠሳá‹áŠ–ሠá‹á‹µ ህá‹á‹Žá‰³á‰¸á‹áŠ•
ለመላዉ ሕá‹á‰¥ እኩáˆáŠá‰µ አሳáˆáˆá‹ የሰጡ ትዉáˆá‹µ ታሪአáŠá‹‰á¢ የራሳቸá‹áŠ• ድáŠáˆ˜á‰µ ለመሸáˆáŠ• ከጠላት
ጋሠበማበሠኢህአá“/ኢሕአሠን ሲዘáˆá‰áŠ“ ሲያንቋሽሹ ስሰማ ወá‹áˆ የጻá‰á‰µáŠ• ሳáŠá‰¥ ᤠበከተማዉᤠበሸለቆዉá¤
በወንዙ ዳáˆá¤ በበረሀዉ á¤á‰ አሸዋዉና በድንጋዩ ስሠየወደá‰á‰µáŠ• ጓዶች ታሪአማናናቅ በመሆኑ ያናድደኛáˆá¢
“የአሲáˆá‰£ áቅáˆáˆ “ በአንድ አካሉ ሌሎችን ለማስደሰት በኢሕአá“/ኢሕአሠአሰራሠላዠየሰáŠá‹˜áˆ¨á‹ በጣáˆ
አሳá‹áŠ–ኛáˆá¢ á‹áˆ…ንንሠስሠስህተቶች አáˆáŠá‰ ሩሠለማለት አá‹á‹°áˆˆáˆá¢ የአማኑኤáˆáŠ• †የአሲáˆá‰£
áቅáˆâ€áˆ˜áŒ½áˆ€á በሚመለከት የኔን የáŒáˆŒáŠ• ትችት በስáˆáŠ•á‰µ áŠáŒ¥á‰¦á‰½ በማተኮሠአቀáˆá‰£áˆˆáˆá¢
1ኛ- የወሎ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ•á¤-
የወሎ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ• በኢህአሠየትáŒáˆ ታሪአትáˆá‰… ስáራ የያዘ áŠá‹á¢ ለáˆáŠ• ቢባሠመáˆáˆ± የኢህአᓠዓባላት
ለትáŒáˆ‰ ያላቸá‹áŠ• áቅሠበቆራጥáŠá‰µ á‹á‹µ ሕá‹á‹Žá‰³á‰¸á‹áŠ• መስዋት በመáŠáˆáˆ በተáŒá‰£áˆ የተረጎሙበት በመሆኑ
áŠá‹á¢ የኢህአᓠሰራዊት በጊዜዠከáŠá‰ ረዠከáŒáˆ›áˆ½ በላዠበጠላት እጅ ወድቆ በሰራዊቱ ላዠትáˆá‰… ጉዳት
á‹°áˆáˆ¶á‰ ት áŠá‰ ሠቢባሠማጋáŠáŠ• አá‹áˆ†áŠ•áˆá¢ አበዠእንደሚሉት “ሰዠያለ ቀኑ አá‹áˆžá‰µáˆâ€ ሆáŠáŠ“ ከወሎ
ከዘመተዠመካከሠበተአáˆáˆ ወá‹áˆ በእድለáŠáŠá‰µ በህá‹á‹ˆá‰µ ተáˆáˆáŠ•á¤ ከአáˆáˆ¶ አደሩ áˆáˆáŠ®áŠáŠá‰µ ወጥተን
በተለያየ መከራና ጥረት በቡድንና በáŒáˆ ወደ አሲáˆá‰£ ተጉዘን ኢህአሠን የተቀላቀáˆáŠá‹‰ ጓዶች (መገáˆáˆ³ á£
áሱሕ ገብራዠᤠáŠáŒ»áŠá‰µ ማንáŒáˆµ ᣠጀማሠᣠእá‰á‰£á‹ ᣠገብረመስቀáˆá£ ወáˆá‰á£ አማኑኤáˆ(ደራሲዉ)እና እኔ 2
(ሽáˆáˆ«á‹‰) áŠá‰ áˆáŠ•á¢ ስለወሎ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ• አማኑኤáˆáŠ“ እኔ ቀደሠብሎ በታተመ መጽáˆá አጠቃላዠየá‹á‹áŠ•
áˆáˆµáŠáˆ ቃሠብንሰጥáˆ(ኢሕአሠá€áˆáŠ አስማማዠወá‹áŠ•áˆ አያ ቫረዠገጽ 89-100) አáˆáŠ• በህá‹á‹Žá‰µ
የቀረáŠá‹‰ ከ5 በላዠያáˆáˆ†áŠ• ጓዶች ራሱን የቻለ የáŒáˆ ታሪአስላለን ሀá‰áŠ• ለወደáŠá‰µ ትዉáˆá‹µ በጽáˆá
የማስቀመጥ ሃላáŠáŠá‰µ እንዳለብን እገáŠá‹˜á‰£áˆˆáˆ ᢠá‹áˆ… አማኑኤሠበወቅቱ የከáˆáˆˆá‹‰áŠ• መከራና ስቃዠለማሳáŠáˆµ
ሳá‹áˆ†áŠ• á£á‰ አገሠዉስጥሠá‹áˆáŠ• በስደት ተበታትኖ የሚኖረዉ “ያትዉáˆá‹µâ€ ቢችሠበራሱ ᤠካáˆáˆ†áŠáˆ
እዉáŠá‰µáŠ• ለጥቅሠሳá‹áˆˆá‹áŒ¡á¤ ሀቅን ሳá‹á‰ áˆá‹™ ለትዉáˆá‹µ ለማቅረብ ከሚሹ ደራሲያንና መጽáˆá
አቀáŠá‰£á‰£áˆªá‹Žá‰½ ጋሠበመተባበሠየሚጻá ማስታወሻዎች እንዲቀáˆá‰¡ ማድረጠለታሪአá‹áŒ ቅማሠብየ
ስለማáˆáŠ• የቀረáŠá‹ እንድናስብበት እáŒáˆ መንገዴን አሳስባለáˆá¢ አማኑኤሠâ€áŠ ሲáˆá‰£ áቅáˆâ€ ስለወሎዉ
ኦáሬሽን አብዛኛዉን ዋና ዋና áˆáŠ”ታወች በትáŠáŠáˆ ቢአቀáˆá‰£á‰¸á‹‰áˆ á£á‹« የሰኔ 27, 1968 በወሎ ጉራ ወáˆá‰„
በተባለዉ ቦታ ᤠአንተ ለኔ እኔ ለአንተ እያሉ ጉዶች መከራና áዳን የከáˆáˆ‰á‰ ት ᤠንጹህ ደሠየáˆáˆ°áˆ°á‰ ትና
ህá‹á‹Žá‰µ የጠá‹á‰ ት áŠá‹‰áŠ“ አንዳንድ ቅንባሬወችን ለማረሠእሞáŠáˆ«áˆˆáˆá¢
ሀá¤- በጉራ ወáˆá‰„ በተደረገዠየመጨረሻ ááˆáˆšá‹«á¤áŠ ማኑኤáˆ,(አሲáˆá‰£ áቅሠገጽ 127)አሊጋዠሲሞት እንዳየ
እና አንደáŠá‰ ረ ገáˆáŒ¿áˆá¤ የአሊጋዠአሟሟት áŒáŠ• በመጽሃበእንደቀረበዉ እንዳáˆáŠá‰ ሠጓድ አማኑኤáˆ
á‹á‹˜áŠáŒ‹á‹‹áˆ ብየ አáˆáŒ ራጠáˆáˆá¢ ሰኔ 26 ቃሊሠላዠከደáˆáŒ ሰራዊትና አáˆáˆ¶ አደሮች ተከበን ሙሉ ቀን
ባደረáŒáŠá‹‰ ጦáˆáŠá‰µ ተዳáŠáˆ˜áŠ•á¤áŠ ብዛኛዉ ጥá‹á‰µ ስለጨረሰ አማራጩ ማáˆáŒáˆáŒ በመሆኑ ወደ አá‹áˆ በረሃ
ለመጓዠየአስመራን መንገድ አቋáˆáŒ ን ዞብሠገባንᢠá¤á‰¥á‹™ ድካáˆáŠ“ ረሃብ ስለáŠá‰ ረ አንድ መንደሠአደረን á¤
በጧት ወደ áˆáˆµáˆ«á‰… ወሎ ጉዞ ስንጀáˆáˆ የጥሪ ጡáˆáˆá‰£ ሰማንá£á‹¨áŠ áˆáˆ¶ አደሩ ጦáˆ(ሚሊሺያ) ከኃላ ሲከተሉን
አየንá¤áŠ ኛሠጥሩ ወታደራዊ ቦታ ለመያዠበáጥáŠá‰µ መንቀሳቀስ ጀመáˆáŠ•á¢ በወቅቱ ሰራዊቱ በሦስት ተከáሎ
áŠá‰ áˆá¤ አሊጋዠእኔ የáŠá‰ áˆáŠ©á‰µ ቡድን ዉስጥ áŠá‰ ሠᢠአማኑኤሠáŒáŠ• ከእኛ ጋሠአáˆáŠá‰ ረáˆá¢ አáˆáˆ¶ አደሮቹን
የሶሪያ ጦáˆá¤á‹¨áŠ ረብ ጦáˆá¤áˆ˜áŒ£á‰¥áˆ… አያሉ ሲያስተባብሩት ሰáˆá‰°áŠ• ከአáˆáˆ¶ አደሩ ጋሠበተለዠከሽማáŒáˆŒá‹Žá‰½
ጋሠለመደራደሠተስማáˆá‰°áŠ• እኛ ከáŠá‰ áˆáŠ•á‰ ት ጋንታ á‹áˆµáŒ¥ ሦስታችን የወሎ áˆáŒ†á‰½ (አሊጋá‹á£á‹ˆáˆá‰áŠ“
እኔ)ወደ አንዲት ኮረብታ ላዠአመራንá¢á‰ ዚህ ጊዜ ጃንሆዠ(ጀማáˆ)መማረኩንና በአáˆáˆ¶ አደሮቹ እጅ
መá‹á‹°á‰áŠ• ሰማንᤠከአራት የአáˆáˆ¶ አደሠሽማáŒáˆŒá‹Žá‰½ ጋሠለá‹á‹á‹á‰µ á‰áŒ አáˆáŠ•á¢á‰ አቅሪአባችን áŒáŠ• ተኩሱ
ተá‹áሟሠᢠእኛ የናንተዠáˆáŒ†á‰½ áŠáŠ•á£ እገሌን እናá‹á‰€á‹‹áˆˆáŠ• እገሌ ጋሠá‹áˆá‹µáŠ“ አለንá¤á‰ ማለት አንዳንድ
የታወበየወሎ ሰዎችን ስሠመወáˆá‹ˆáˆ ጀመáˆáŠ•á¢ እáŠáˆáˆ±áˆ በጣሠተገáˆáˆ˜á‹ እያዳመጡን እየተወያየን
እንዳለን ጠመንጃ የያዙ ሦስት አáˆáˆ¶ አደሮች በድንገት መጥተዉ ተኩስ ከáˆá‰±á‰¥áŠ•á¢áŠ ሊጋዠተመታ የእáˆáˆ±áŠ•
ብረት ለመንጠቅ የቀረበዠአáˆáˆ¶ አደሠጋሠተናንቀዠመሬት ላዠá‹áŠ•áŠ¨á‰£áˆˆáˆ‰ ጀመáˆá¢ እኔና ወáˆá‰ ተኩስ
ከáተን áˆáˆˆá‰µ አáˆáˆ¶ አደሮች ተመተዠወደá‰á¢á‹ˆáˆá‰áˆ እáŒáˆ© ላዠተመታ ᣠአሊጋዠወዲያዠህá‹á‹ˆá‰±
አለáˆá‰½ ᣠአáˆáˆ¶ አደሮቹ ጠመንጃዉን ዘáˆáˆá‹‰ ተበታትáŠá‹ ከኛ አካባቢ ለጊዜዉ ጠበá¢
የወáˆá‰ መመታት በጣሠአሳሰቦን ደሙን ለማቆሠወደ አንድ ሸለቆ á‹áˆµáŒ¥ ገባንá¢á‰ ዚህ ጊዜ ተከበናáˆá¤á‹ˆáˆá‰
የተመታá‹áŠ• እáŒáˆ©áŠ• በኩሽáŠ(ከáˆáŠ•á‰³áŒ ቀዠአቡጀዲ á‰áˆ«áŒ በመቅደድ) ደሙን ለማቆሠአሰáˆáŠá‹á¢
በአካባቢዉ ተኩስ á‰áˆŸáˆá¤ አብዛኛወቹ ጓዶች መያዛቸዉን በመáŒáˆˆáŒ½ እጅ ስጡ እያሉ የከበቡን አáˆáˆ¶ አደሮች
á‹áˆˆáˆáˆá‹áˆ‰á¤ እኔና ወáˆá‰ ብቻ እንደቀረን ያስታá‹á‰ƒáˆá¢ እኛሠእጅ ሰጥተን የደáˆáŒ መጫወቻ ከáˆáŠ•áˆ†áŠ•
እራሳችንን እንáŒá‹°áˆ ብለን ወሰንá¢á‹¨á‹ˆáˆá‰ áŠáˆ‹áˆ½áŠ• ኮá በጥá‹á‰µ ተመቶ ስለáŠá‰ ሠአáˆáŠ¨áˆá‰µáˆ አለንá¢
ለማንኛá‹áˆ ለáˆáˆˆá‰³á‰½áŠ• በቂ ጥá‹á‰µ እንዳለ ለማረጋገጥ ጠመንጃየን ስከáተዠየቀረአአንድ ጥá‹á‰µ ብቻ 3
áŠá‰ áˆá¢ አንተን ገድየ እኔ በáˆáŠ• áˆáˆžá‰µ áŠá‹ በማለት ወáˆá‰áŠ• ጥያቄ አቀረብኩለትᤠሌላ አማራጠእንደሌለ
በማወቅ በሠእጃችን እንስጥ ተባብለን ተስማማንተ እጅ ሰጠንᢠአማኑኤሠ(አሲáˆá‰£ áቅሠበገጽ 127 እና
142) አሊጋዠሲሞት አየሠየሚለዠየመጽሀበአቀáŠá‰£á‰£áˆªá‹Žá‰½ በስህተት ወá‹áˆ ለቅመሠየጨመሩት
ካáˆáˆ†áŠ በስተቀሠየâ€áŠ ሲንባ áቅáˆâ€áŠ• ላáŠá‰ በና የጓድ አማኑኤáˆáŠ• የማስታወስ አእáˆáˆ® ችሎታ ላደáŠá‰…áŠá‹‰
በወቅቱ በáŠá‰ ረዉ áˆáŠ”ታ አንድ ጓድ áˆáˆˆá‰µ ቦታ ሊሆን እንደማá‹á‰½áˆ ያዉቃáˆáŠ“ᣠየታሪኩን ስህተት ማረáˆ
á‹áŒˆá‰£áˆ á¢
ለá¤- ኢህአᓠየወሎá‹áŠ• ዘመቻ á‹á‹µá‰€á‰µ ደብቆ ከስህተቱ ለመማሠወá‹áˆ ሀላáŠáŠá‰µ ለመá‹áˆ°á‹µ
አáˆáˆáˆˆáŒˆáˆ(አሲንባ áቅሠገጽ 169)ᢠá‹áˆ… ኢህአá“ን ለመወንጀሠታስቦ በመጽሃበአዘጋጂወች የተወረወረ
ካáˆáˆ†áŠ በስተቀሠᣠጒድ አማኑኤሠያáˆáŠ•á‰ ታሠብየ የማáˆá‰€á‰ ለዉ ስህተት áŠá‹‰á¢ ከአáˆáˆ¶ አደሮቹ እጅ
ወጥተን ወáˆá‹µá‹« ከተማ በአንድ የድáˆáŒ…ት አባሠቤት ወáˆá‰ ህáŠáˆáŠ“ በሚያገáŠá‰ ት ጊዜ ተገናáŠá‰°áŠ• የወሎ
የá“áˆá‰²á‹ አመራሠእኛን አáŠáŒ‹áŒáˆ®áŠ• ስለ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ‘ አጠቃላዠድáŠáˆ˜á‰µá¤á‹«áˆˆáˆ˜áˆ³áŠ«á‰±áŠ• ዋና ዋና áˆáŠáŠ•á‹«á‰¶á‰½
አስመáˆáŠá‰¶ ሀሳባችንን አቅáˆá‰ ናáˆá¢á£ የሰጠáŠá‹‰ አስራ አራት ገጽ የሚሆን á‹áˆá‹áˆ ዘገባሠየኢህአá“
የመጀመሪያ ኮንáŒáˆ¨áˆµ ላዠእንደቀረበና እንደተወያዩበት ከáŠá‰ ሩት (በደብተራá‹) ተገáˆáŒ¾áˆáŠ“áˆá¢ የወሎዉን
እንቅስቃሴና አጠቃላዠጉዳትና ድáŠáˆ˜á‰µ በá“áˆá‰²á‹‰ አራተኛዉ áሌኔሠየተጻáˆá‹‰áŠ• የትáŒáˆ የáŒáˆáŒˆáˆ› ሪá–áˆá‰µ
አላየዉ�?
ጓድ አማኑኤሠአሲáˆá‰£ እንደተመለስንሠእኔና ወáˆá‰ ከከተማ አዲስ ለሚመጡት በሰንገደ ማሰáˆáŒ ኛ ጣቢያ
ለሚሰለጥኑ ጓዶች በአጠቃላዠየወሎን ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ• ጥንካሬá¤á‹á‹µá‰€á‰µá¤áŠ¥á‹«áŠáˆ³áŠ• እንድንወያዠአመራሩ አድáˆáŒŽ
እንደáŠá‰ ረ ያዉቃáˆá¢ እኔና ወáˆá‰áˆ እኛ የመሰለንን ስህተቶች በመጠቆሠለወደቀቱና ለተሰዉት ጓዶች
አመራሩ ተጠያቂ እንደሆአበመáŒáˆˆáŒ½ ያለáˆáŠ•áˆ ተጽእኖ መናገሠመወያየት ችለናáˆá¢
2ኛá¤- ስለ á‹á‰…ሮ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ•á¢
የá‹á‰…ሮ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ• ወጣቱ(ማንáŒáˆµ) አማኑኤሠ“በአሲáˆá‰£ áቅáˆâ€ እራሱን ለአንባብያን እንዳቀረበዠáጹáˆ
የተጋáŠáŠ የáŒáˆ ጀብዱáŠá‰µ ሚና ሳáŠá‰¥ በመገረሠብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• ᤠá€áˆƒáŠá‹‰ ወá‹áˆ የታሪኩ አቀáŠá‰£á‰£áˆªá‹Žá‰¹ ያደረጉት
ሀá‰áŠ• የሳተ ብረዛ አሳá‹áŠ–ኛሠᢠከከተማ የወጣዠጥናት የኛን መáˆáŒ£á‰µ ጠላት አá‹á‰† ተጠናáŠáˆ®
እንደሚጠብቀን እያወቅን ሚስጥሠáŠá‹ ስለተባለ ሳንናገሠá‹áˆ ብለን ገባን የሚለን(የአሲáˆá‰£ áቅሠገጽ
338)áጹሠሀሰት እá‹áŠá‰µ ከሆáŠáˆ እሱሠእያወቀ á‹áˆ ብሎ መáŒá‰£á‰± በጣሠአጠያያቂ áŠá‹á¢ በዉቅሮዉ
ጦáˆáŠá‰µ ᤠራሳቸዉን ከጓዶች አስቀድመዉ ከጠላት መሀሠገብተዉ በጨበጣ ዉጊያ አያሌ የሀá‹áˆáŠ“ የጋንታ
መሪዎች በአáˆáŠ á‹«áŠá‰µ ህá‹á‹ˆá‰³á‰¸á‹‰áŠ• አስቀድመዉ የሰጡበትᤠየብዙ ህብረ-ብሄረሰብ ጀáŒáŠ“ ጓዶች ህá‹á‹ˆá‰µ
የተከáˆáˆˆá‰ ት ዋናዉ áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ጓድ አማኑኤሠእንደሚወáŠáŒ…ለዠአደጋዉ ታዉቆ “ሚስጥáˆâ€ ስለተሸሸገ
ሳá‹áˆ†áŠ• á£áˆˆáŠ¦áሬሽኑ የተደረገዉ ጥናት የተáˆá‰³á‰³áŠ“ ትáŠáŠáˆˆáŠ› አለመሆኑን ጓዶች የተገáŠá‹˜á‰¡á‰µ áŒáŠ•á‰¡áŠ• ጥሰዉ
ከጠላት ጋሠሲቀላቀሉ áŠá‰ áˆá¢
በá‹á‰…ሮ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ• ከባድ መሳሪያ (RPG)ለመተኮስ ከተመደቡት አንዱ እኔ áŠá‰ áˆáŠ©á£á‰ áˆá‹µá‰¤áˆ በህብስቱ
ከሚመራዠአጥቂ áˆá‹µá‰¥ áŠá‰ áˆáŠ©á¢ አማኑኤሠከየት እንዳመጣዠእንጃ (የአሲáˆá‰£ áቅሠገጽ 343) áˆáˆˆá‰µ
ባዙቃ ብቻ እንዲተኮስ áŠá‹ የተáˆá‰€á‹°áˆ‹á‰¸á‹ ብáˆáˆá¢ እኛ áŒáŠ• አራት እንደተኮስን አስታá‹áˆ³áˆˆáˆá¢4
የመጀመሪያዠባዙቃ ካáˆá‘ ላዠወደቀᢠᢠáˆáˆˆá‰°áŠ›á‹ የዘቡን áŒáŠ•á‰¥ አááˆáˆ¶á‰µ ስለáŠá‰ ረ ሦስትና አራት
አከታትለን ተኮስንᢠተኩሱሠየተከáˆá‰°á‹ በከባድ መሳሪያ áŠá‰ áˆá£ በኃላ በህብስቱና በወáˆá‰ ትእዛዠከባድ
መሳሪያ አá‰áˆ™ እኛ áˆáŠ•áŒˆá‰£ áŠá‹ ተብሎ መተኮሱን አá‰áˆ˜áŠ“áˆá¢ አማኑኤሠከኛ ጋሠአáˆáŠá‰ ረáˆá¢ አማኑኤáˆ
ተከለáˆáŠ©á‰ ት የሚለዠቤት በቦታዉ á‹«áˆáŠá‰ ረᣠበሳት ተቃጠለ የሚለዠመከላከያ በአእáˆáˆ® የተáˆáŒ ረ ሲሆንá¥
በዛ የተኩስ ማእበሠየጠá‹á‰µ ሩáˆá‰³ á‹áˆµáŒ¥ ጓዲት ድላዠመጥታ “አማኑኤáˆâ€ “አማኑኤáˆâ€ እያለች
áˆáˆˆáŒˆá‰½áŠ የሚለዠየድáˆáˆ°á‰µ ማጣáˆáŒ« ድራማá¥áŠ¥áŠ•áŠ©á‹‹áŠ•áˆµ በቦታዉ ለáŠá‰ ረ ᤠየጦáˆáŠá‰µáŠ• ትáˆáŒ‰áˆáŠ• ባሠታሪáŠ
ለሰማሠሳያስገáˆáˆ አá‹á‰€áˆáˆ á¢
የጓድ ያእብዮን መሰዋት እንዳወቅን ሬሳዉን አá‹áŒ¥á‰°áŠ• ለማሸሽት ሞከáˆáŠ•á¤á‹¨áŒ ላት ኀá‹áˆ ተጠናáŠáˆ® ጊዜá‹áˆ
ሊáŠáŒ‹áŒ‹ ስለሆአáˆáŠ• እናድáˆáŒˆá‹ አንገቱን ቆáˆáŒ ን እንሂድ መáˆáŠ©áŠ• እንቀá‹áˆ¨á‹ በመባባሠእያለንá¤áŒ ላት
á‹°áˆáŒ) ከካáˆá‘ ወጥቶ በእáŒáˆ© ወደእኛ መáˆáŒ£á‰µ ስለጀመረ ያእብዮን ከአንድ እáˆáˆ¸ ቆáሠቆáሠአድáˆáŒˆáŠ•
አáˆáˆ አáˆá‰¥áˆµáŠá‹ ወደ አዶቢ ተራራ አáˆáŒˆáˆáŒáŠ•á¢ ኣማኑኤሠእንደሚለዠለእያብዮ አáˆá‰°áˆˆá‰€áˆ°áˆˆá‰µáˆ
መá‹áˆ™áˆáˆ አáˆá‰°á‹˜áˆ˜áˆ¨áˆˆá‰µáˆá¢ የá‹á‰…ሮ ጦáˆáŠá‰µ እንደአህብስቱ ያሉት ጀáŒáŠ–ች በጠላት ካáˆá• ዘሎ
በመáŒá‰£á‰µ የጠላትን መሳሪያ ቀáˆá‰°á‹‰ አáˆáˆ™á‹™áŠ• በጠላት ላዠእንዳዞሩ የተá‹áˆˆáˆ™á‰ ትᤠብዙ ጓዶች ከጠላት
ጋሠጉሮሮ ለጉሮሮ ተናንቀዉ እጅ በእጅ እየተዋጉ በኢትዮጵያዊáŠá‰³á‰¸á‹‰ ኮáˆá‰°á‹‰ በጀáŒáŠ•áŠá‰µ የተሰዉበት
ጦáˆáŠá‰µ እንጅ ᤠአማኑኤሠእንደሚለዠየእሱና የጥቂቶች ጀብዱ ሥራ የታየበት ጦáˆáŠá‰µ አáˆáŠá‰ ረáˆá¢
የá‹á‰…ሮን ጦáˆáŠá‰µ በበላዠየመሩት áˆáˆˆá‰µ አመራሮች በህá‹á‹ˆá‰µ እዚህ አሜሪካ አገሠአሉᢠበâ€áŠ ሲáˆá‰£ áቅáˆâ€
የተጻáˆá‹‰áŠ• እንደሰሙና ᥠበተለá‹áˆ የወቅቱን áˆáŠ”ታና የተከáˆáˆˆá‹‰áŠ• ታላቅ የጓዶች መስዋእትáŠá‰µ በአá‹áŠ‘ ከአየ
ጓድ የተáŠáŒˆáˆ¨ መሆኑን ሲሰሙ በጣሠእንዳሳዘናቸዠገáˆáŒ¸á‹áˆáŠ›áˆá¢ የራሳቸá‹áŠ• መáˆáˆµáˆ ያቀáˆá‰£áˆ‰ ብየ
እáˆáŠ“ለáˆá¢
3ኛá¤-በአጠቃላዠየኢሀሰን አመራሠበሚመለከትá¤
አማኑኤሠ(“ማንáŒáˆµâ€) በወጣት እድሜዉ ኢሕአሠን መቀላቀሉና ᤠከጠባብ ከáˆáˆ‰ á‹áˆá‰… ህá‹á‹ˆá‰³á‰¸á‹‰áŠ•
ለመላ ኢትዮጵያዉያን áŒá‰áŠ• ሕá‹á‰¥ መስዋእት ለመáŠáˆáˆ ቆáˆáŒ ዉ ከወጡት ጒዶች ጋሠጎን ቀደሠብሎ
ተሰáˆáŽ ᤠየተከáˆáˆˆá‹‰áŠ• አብዠመስዋእትáŠá‰µ ያየᤠየትáŒáˆ‰áŠ• ዉጣ ዉረድና አያሌ መከራ አብሮ የተካáˆáˆˆ á¤
በጓዶች መካከሠበáŠá‰ ረዉ እኔ ለአንተ ᤠእኛ ለኛ የህá‹á‹ˆá‰µ ááቴᤠየትáŒáˆ‰áŠ• ስáˆáŠ ትᤠየሠራዊቱን ስáŠáˆáŒá‰£áˆ
እየቀሰመ ያደገ ሲሆንᤠአብዠመስዋእትáŠá‰µáŠ• የከáˆáˆˆá‰ ትን የትዉáˆá‹µ ታሪአለማሳáŠáˆµ የኢሕአሠን ሰራዊት
ዲስá•áˆŠáŠ• የሌለዉ የáŠáŒ ሰራዊት አስመስሎ ለማቅረብ በመጽáˆá‰ ዉስጥ የተጠቀሱት አንዳንድ ተáŒá‰£áˆ«á‰µ
በወቅቱ የáŠá‰ ረዉን የኢሕአሠን የአሰራሠመላ áˆáŠ”ታ የማያንá€á‰£áˆá‰… መሆኑን ለመጠቆሠጥቂት መጥቀስ
አስáˆáˆ‹áŒŠ á‹áˆ˜áˆµáˆˆáŠ›áˆ ᢠየመá…áˆá‰ አዘጋጆች ለቅመሠየጨመሩት ቢሆንሠአያስገáˆáˆáˆá¢ ለáˆáˆ³áˆŒ
1-አማኑኤሠበተደጋጋሚ ለኢሕአሠአመራሮች በወታደራዊ ስáŠáˆµáˆáŠ ት አáŠáŒ‹áŒˆáˆáŠ³á‰¸á‹ የሚለዠáጹáˆ
ከኢáˆáŠ ሠአሰራáˆá¤á‰£áˆ…áˆáŠ“ áˆáˆá‹µ á‹«áˆáŠá‰ ረ áŠá‹á¢ ትáŒáˆ«á‹áŠ• ለቀን ከወጣን በኃላ በኤáˆá‰µáˆ« በረሀ በሸáˆáˆ¸áˆšá‹«
á‰áŒ ብለን ስራ በáˆá‰³áŠ•á‰ ት ጊዜ የሠራዊቱ ሞራሠእንዳá‹á‹ˆá‹µá‰… ለማá‹áŠ“ናትና áŒá‹œáŠ• ለማሳለá በáŒáˆáŠ“ በቡድን
በዙ áŠáŒˆáˆ®á‰½ ተሰáˆá‰°á‹‹áˆá¢ ቲያትሮች ተቀናጅተዋሠᤠስáŠá…áˆáŽá‰½ ተደáˆáˆ°á‹‹áˆá¤ አረንጒዴ ቅጠሎችሠየጒዶችን
ስሠእየተጎናጸበእየተቀቀሉ ተበáˆá‰°á‹‹áˆá¢ የአየሠወለድ ጓዶች ኢሕአሠን በáˆá‰ƒá‹³á‰¸á‹‰ የተቀላቀሉና 5
የኢሓá“ንና የሠራዊቱን መላ አላማ ተቀብለዉ በዉጊያ ስáˆá‰µ በአáˆáŠ á‹«áŠá‰µ ጀáŒáŠ•áŠá‰³á‰¸á‹‰áŠ• ያስመሰከሩᤠታላቅ
መስዋእትáŠá‰µáŠ• የከáˆáˆ‰ ታሪአወደáŠá‰µ የማá‹áˆ¨áˆ³á‰¸á‹‰ ጓዶች ናቸዉᢠየአየሠወለድ ጓዶች ሰራዊቱን
ለማá‹áŠ“ናትሠበተደረገዉ ጥረት የተጫወቱትን ታላቅ ሚና በቦታዉ ለáŠá‰ ረ ማንሠጓድ በáŒáˆáŒ½ የታየ áŠá‰ áˆá¢
ለáˆáˆ³áˆŒáˆ ለመጥቀስ አየáˆá‹ˆáˆˆá‹± ጓድ ተኮላ ከጓድ ከሰተ ጋሠቲያትሩን ሲጀመሩ ᤠለሰራዊቱ ቲያትáˆ
እንዲያዘጋáŒáˆ ያበረታታቸዉ ጓድ አበጀ (ኮለኔሠአለመየáˆ) áŠá‰ ሠ(ኢሕአሠá€áˆáŠ አስማማዠወá‹áŠ•áˆ አያ
ቫረዠገጽ 266)ᢠየአየሠወለድ ጓዶችሠበáˆá‰ƒá‹°áŠ›áŠá‰µ ስለ ሰáˆá‰ ስንስáˆáŠ ትá¤áˆµáˆˆáˆ°áˆ‹áˆá‰³ አሰጣጥ ያሰለጥኑን
áŠá‰ áˆá¢ ስáˆáŒ ናዉ የጊዜ ማሳለáŠá‹« እንጅ ለአመራሩ ሰላáˆá‰³ ለመጠቅሞ አáˆáŠá‰ ረáˆá¢ አማኑኤሠአብዛኛዉን
አስተዋጽኦ “የሰላáˆá‰³ ስáˆáŒ ና†በየጊዜዠየጠቀሰá‹á¤ ለመጽáˆá‰ ማጣáˆáŒ« á‹áˆ†áŠ• ተብሎ á‹áˆ†áŠ• ወá‹áˆµ
በቀዩ ሰራዊት የáŠáŒ ሰራዊት ተáŒá‰£áˆ ያከናá‹áŠ“ሉ በማለት ሰራዊቱን ለማራከስ?
2-አማኑኤሠከሰራዊቱ በመገንጠሠከጓዲት ድላዠጋሠብዙ ጊዜ ብቻá‹áŠ• እንዳሳለሠá‹áŒ ቅሳáˆá¢ በተለá‹áˆ
ከá‹á‰…ሮ ኦá•áˆ¬áˆ½áŠ• በኃላá¤áˆ°áˆ«á‹Šá‰± በማáˆáŒáˆáŒ በáŠá‰ ረበት ጊዜ እሱና ጓዲት ድላዠáˆá‰¥áˆµ ለማጠብ ተብሎ ቀኑን
áˆáˆ‰ እንዲያá‹áˆ እስከሚጨáˆáˆ ጊዜ ድረስ ብቻቸá‹áŠ• መሆናቸá‹á¤á‰ አሰራሠላዠበáጹሠየማá‹á‹°áˆ¨áŒ
የመጽáˆá‰ ማጣáˆáŒ« ተረት áŠá‹á¢ በáˆá‹áˆ አመራáˆáŠ“ በተለያዩ የሰራዊቱ አመራሠá‹áˆµáŒ¥ ሰáˆá‰»áˆˆáˆá¢áŠ¥áŠ•á‹°
አማኑኤሠአባባሠáˆáˆˆá‰µ ጓድና ጓዲቶች ለብቻ ቀኑን ሙሉ የሚጠá‰á‰ ት ተáˆáŠ¥áŠ® ተደáˆáŒŽáˆ ተሰáˆá‰¶áˆ
አያá‹á‰…áˆá¢áŒ“ዶች ወደዋና ሰáˆáˆ ለተáˆáŠ¥áŠ® á‹áˆ‹áŠ«áˆ‰ እንጂ ከሀá‹áˆ እንቅስቃሴ በመለየት የሙሉ ቀን ራንዴቡ
(rendezvous) እንዲያá‹áˆ አድሮ መáˆáŒ£á‰µ የáˆáŒ ራ ሀተታ ብቻ አá‹á‹°áˆˆáˆá¤ የáˆáŒ…áŠá‰µ ቀáˆá‹µ áŠá‹‰ á¢
4ኛ- ጓዲት ድላá‹áŠ• በሚመለከትá¤-
ከጓዲት ድላዠጋሠáŠá‰ ረአየሚለዠየáቅሠáŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ በáጹሠያáˆáŠá‰ ረና ለመጽሀበማጣáˆáŒ« የተáˆáŒ ረ
ታሪአáŠá‹á¢á‹áˆ…ንንሠለማለት የበቃáˆá‰µ በመጀመሪያ ስለ ጓዲት ድላዠየተወያየáŠá‹‰ አማኑኤሠየጉዲቶችን
የትáŒáˆ ታሪአበመጽሀበዉስጥ ለመጨመሠበáŠá‰ ረዉ áላጎት áŠá‰ áˆá¢ እኔሠለጓዲቶች ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ•
ለáˆáˆ‹á‰½áŠ•áˆ የáˆá‰³áŠ®áˆ« የáˆá‰³áˆµáˆ˜áˆ°áŒáŠ• የትáŒáˆ አáˆáŠ á‹« ከጓዲት ድላዠበላዠየለáˆáŠ“ ጥሩ መáˆáŒ ሀáˆ
እáˆáˆáŒ‹áˆˆáˆ áŠá‹ á‹«áˆáŠ©á‰µá¢ ከዚያሠጓዲት ማሽረሻ ጋሠአገናáŠá‰¼á‹ ስለ ጓዲት ድላዠአሟሟትና ስለ
መጨረሻ ጊዜዋ የáŠáŒˆáˆ¨á‰½á‹áŠ•á¤áˆµáˆˆ ድላዠበá‹áˆá‹áˆ የአጫወተችá‹áŠ• ትቶᤠበመጵሓበዉስጥ ለአንባብያን
ያቀረበዉᤠአብዛኛዉ ታሪአáŒáŠ• áˆá‰¥ ወለድáŠá‰µ የሞላበት ᥠበወቅቱ የáŠá‰ ረዉን የሰራዊቱ የáŒáŠ‘áŠáŠá‰µ መመሪያ
á‹«áˆá‰°áŠ¨á‰°áˆˆ የáˆáŒ ራ ወሬ ሆኖ ስላገኘáˆá‰µá¤ አንድሠመጽሀá‰áŠ• አማኑኤሠአáˆáŒ»áˆá‹‰ ወá‹áˆ ሆአብሎ ታሪáŠáŠ•
ለመበረዠሙሉ በሙሉ ተባባሪ ሆኖአሠበማለት ተጠራጠáˆáˆá¢ የጓዲት ድላá‹áŠ• የትáŒáˆ ታሪáŠá¤ ለጓዶች
የáŠá‰ ራትን áቅሠᤠየጦሠቆራጥáŠá‰·áŠ“ የከáˆáˆˆá‰½á‹‰áŠ• መስዋእትáŠá‰µ በደáˆá‰¥ ለሚአዉቋት ጓዶች አማኑኤáˆ
በመጽሓበዉስጥ “ድላዠበáቅሠተመስጣ እáŒáˆ®á‰¿ መሀከሠየተተኮሰá‹áŠ• (የባረቀá‹áŠ•) ጠበንጃ (ሦስት
ጥá‹á‰µ) ከየት እንደተተኮሰ ማወቅ አቅቶአቸá‹á¤á‰£áˆˆá‰¤á‰± እáˆáˆ¶ አደሠከáŠáˆ± መተኮሱን áŠáŒˆáˆ©áŠ• ብሎ ማቅረቡ
የድላá‹áŠ• የወታደራዊ ችሎታ ለማንቋሸሽ ወá‹áˆ እኛን ደንቆሮ ለማለት ተብሎ ወá‹áˆ አáˆáŠ• ለማጣáˆáŒ«
የተáˆáŒ ረ ትእá‹áŠ•á‰µ እንጂ ᤠጓዲት ድላዠእንኳን የባረቀን ጠብመንጃ á‹«á‹áˆ በáˆáˆˆá‰µ እáŒáˆ®á‰¿ መሀሠማወቅ
አá‹á‹°áˆˆáˆ በሩቅ በተተኮሰ ጥá‹á‰µ እáˆá‰€á‰±áŠ• መገመት ትችላለችᢠድáˆáŒ¹áˆµ á‹á‰…ሠᤠየባሩዱ ሽታስ áˆáŠ•
አጠá‹á‹‰ ? ከዋሹ አá‹á‰€áˆ ለአንባቢያን እሱንሠáˆáˆµáŒ¥ አድáˆáŒŽ ጠበንጃ እጆሮዉ ላዠመባረá‰áŠ•áŠ“ እንዳሸት
አáንጫá‹áŠ• ያዘጋá‹áŠ• ድላዠበወቅቱ የተቀባችዉን የሽቶ አá‹áŠá‰µ ቢጠá‰áˆ ታሪኩን ለማመን á‹áˆ¨á‹°áˆá¢ áˆáŠ• 6
á‹á‹°áˆ¨áŒ ጠብመንጃ ላáˆá‹«á‹™ እá‹áŠá‰µ á‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆáŠ“ᤠá‹áˆ…ን መጽሀá ያቀáŠá‰£á‰ ሩት ደራሲያን áˆá‰¥ ወለድ
በመጨመሠየአማኑኤáˆáŠ• የትáŒáˆ ታሪአአሳንሰዉታáˆá¤á¤ አማኑኤáˆáˆ ስለ ጓዲት ድላዠየተáŠáŒˆáˆ¨á‹‰áŠ• ለáˆáŠ•
በሙሉ እንዳላሳተመዉና á‹áˆ…ን መጽሀá የጻá‰á‰µ ሌሎች ናቸá‹á¤á‰°á‰¥áˆŽ በተጠየቀ ጊዜ መáˆáˆ± “አዠከናንተ
በቀሠህá‹á‰¡ ወዶታáˆá¤áˆáˆ‰ እያመሰገáŠáŠ áŠá‹á¤â€áŠá‰ áˆá¢ እንáŒá‹²áˆ… እናንተ áረዱᢠበETHIOMEDIA ድላá‹áŠ•
በሚመለከት áˆá‹áˆ‰ በለሳ በá‹áˆá‹áˆ የገለጸዠትችትና ᤠአራቱሠየቀድሞ የኢህአሰ ጓዲቶች በጋራ የጻá‰á‰µáŠ•
አንብቤዋለሠá¤á‰ አጻጻá‹á‰¸á‹ ሙሉ በሙሉ የáˆáˆµáˆ›áˆ›á‰ ት áŠá‹á¢ የጓዲቶች መስዋትáŠá‰µáŠ“ የትáŒáˆ አጋáˆáŠá‰µ
የመጽሀá ማጣáˆáŒ« ሊሆን አá‹áŒˆá‰£á‹áˆáŠ“ አማኑኤሠእዉáŠá‰±áŠ• አንድ ቀን ገáˆáŒ¦ á‹áŠáŒáˆ¨áŠ“ሠብየ ተስá‹
አደáˆáŒ‹áˆˆáˆ á¢
5ኛá¤-ደብተራዠ(á€áŒ‹á‹¨ ገብረመድህን በሚመለከት)
አማኑኤሠ“በአሲáˆá‰£ áቅሠ“ ላዠአበበ(ደብተራዠá€áŒ‹á‹¨ ገብረመድህን) በአንድ በኩሠአንባገáŠáŠ• ᤠጨቋáŠ
የማá‹áŠ¨áˆ°áˆµ áጹሠአለቃ አድáˆáŒŽ ያቀáˆá‰ á‹‹áˆá¢ በሌላ በኩሠበጣሠየሚቀáˆá‰ ዠየሚያከብረዠመሪ
እንደáŠá‰ ረ á‹áŠáŒáˆ¨áŠ“áˆá¢ ወደ ጎንደሠበተመደበበት ጊዜሠከáቅሩ ብዛት የተáŠáˆ³ ለማስታወሻ የሚሆን አንድ áŠáŒˆáˆ
እንዲሰጠዠጠá‹á‰† መሳሪያ እንደተለዋወጡ አትቷáˆá¢ መሳሪያ መለዋጥ አá‹á‹°áˆˆáˆ የወጠብሎ መሰáŠá‰£á‰ ት
በኢሕአሠሆኖ የማá‹á‰³á‹á‰… የáˆáŒ ራ ትችት ወá‹áˆ ለማጣáˆáŒ¥ የቀረበáŠá‹ እላለáˆá¢ አበበ(ደብተራá‹)
ሽጉጡን ጣለ ተብሎ በመጽሀበየጠቀሰዠሀሰት ሲሆን በዛ ጊዜ ሽጉጡ ለከተማ ስራ እንደተላከ አáˆáŠ•áˆ
በድáˆáŒ…ቱ á‹áˆµáŒ¥ ያሉ ጓዶች á‹áŠ“ገራሉᢠበወቅቱ ሽጉጡ ጠáቶበታሠየተባለá‹áˆ ጓድ አማኑኤሠእስከዛሬ
ካላወቀዉ ወደ ከተማ ሲላኩ የáŠá‰ ሩ ጓዶችን ለመሸáˆáŠ• áŠá‰ ሠá‹áˆ‹áˆ‰á¢
6ኛá¤-ስለ áŠá‰ ለት ጦáˆáŠá‰µ (የሓá‹áˆ-74)
ሀበበáŠá‰ ለት የáŠá‰ ረችዠኀá‹áˆ ከአንዱ መንደሠእንዳረáˆá‰½ በተለá‹áˆ በአንዷ ጋንታ ላዠእንደተኙ ተከበá‹
ብዙ ጉዳት á‹°áˆáˆ¶á‰£á‰¸á‹‹áˆá¢ áŠáŒˆáˆ áŒáŠ• áˆáˆˆá‰± ጋንታወች በደንብ አድáˆáŒˆá‹ የወያኔን 3 ባታሊወን ቀኑን ሙሉ
ሲዋጉ á‹áˆˆá‹ ከáተኛ ጉዳት በወያኔ ላዠማድረሳቸá‹áŠ• የኢሕአሠየሓá‹áˆ 74 የጀáŒáŠ•áŠá‰µ ታሪአእስከአáˆáŠ•
በወያኔወች ዘንድ የሚታወስ áŠá‹ ᢠአማኑኤሠኢህአሰ ከወያኔ ጋሠባደረገዠá‹áŒŠá‹« እንዳáˆá‰°áŠ«áˆáˆˆ እያወቀ
ለáˆáŠ• የáŠá‰ ለትን ጦáˆáŠá‰µ አጣጥሎ ለመጻá እንደáˆáˆˆáŒˆ (አሲáˆá‰£ áቅሠገጽ 380)ááˆá‹±áŠ• ለአንባቢያን
እተወዋለáˆá¢ ከአንድ ጋንታ አራት ብቻ እስኪቀሩ ተደመሰሱ የሚለን ለáˆáŠ• á‹áˆ†áŠ•? በመጽሀበየከተተá‹
የትáŒáˆ«á‹ áˆáŒ†á‰½ ጀáŒáŠ•áŠá‰µá¤á‹¨á‹ˆá‹«áŠ”ን ጥንካሬ ሊያወሳáˆáŠ• ብሎ ወá‹áˆ አስቦ á‹áˆ†áŠ• ? ስለ áŠá‰ ለቱ ጦáˆáŠá‰µ በቦታዉ
የáŠá‰ ሩ ቢያወሩ ሀበእንዴት በወጣ áŠá‰ áˆá¢
7ኛá¤-የአማኑኤሠኢሕአሠን áŠáˆ…ደት
አማኑኤሠከሰራዊቱ ሲወጣ ከሌሎች áˆáˆˆá‰µ የትáŒáˆ«á‹ ጓዶች ጋሠበመሆን በጦáˆáŠá‰± መሀሠጓዶችንና ጓዲቶችን
አስተáŠá‰¶ መሳሪያ በመስረቅ ከድቶ ወደ ኤáˆá‰µáˆ« በመኮብለሉ ብዙ ባያስገáˆáˆ˜áŠáˆá¤á‹¨áˆ«áˆ±áŠ• áŠáˆ…ደት እንደ
ትáŠáŠáˆˆáŠ› አመለካከት ሊያስረዳን መሞከሩ የበለጠአሳá‹áŠ–ኛáˆá¢ áŠáŒˆáˆ© የወያኔና የኢሀሰ ጦáˆáŠá‰µ ተá‹áሞ ወደ
ቤዠበቀረበበት((አሲáˆá‰£ áቅሠገጽ 383-397)ጊዜ ስለáŠá‰ ሠብዙሠለኛ ለáŠá‰ áˆáŠá‹ አá‹á‹°áŠ•á‰€áŠ•áˆá¢ ብዙ
የትáŒáˆ«á‹ ተወላጆች ((አሲáˆá‰£ áቅሠገጽ 383) እንደዚሠዘብ በሚመደቡበት እየጠበመáŠá‹³á‰µ የየእለት 7
ተáŒá‰£áˆ ሆኖ áŠá‰ áˆá¢ አማኑኤሠበመጽሀበእንዳቀረበዠየትáŒáˆ¬ áˆáŒ†á‰½ በየጊዜዠበመመካከሠእንደዚህ ያለ
የáŠáˆ…ደት ተáŒá‰£áˆ መáˆáŒ¸áˆ›á‰¸á‹ በህብረ ብሄረሰብáŠá‰± የሚያáˆáŠá‹‰áŠ• ቆራጥ ትáŒáˆ«á‹ ተወላጅ ኢትዮጵያዊ
ጀáŒáŠ–ች የመስዋትáŠá‰µ ታሪአላዠጥላሸት መቀባት áŠá‹ እላለáˆá¢ እáŠá‹šá‹« ወሎ ተá‹á‹˜á‹ ኢህአá“ን አንኮንንáˆ
ብለዠየተረሸኑት ጓዶች á¤áŠ¥áŒ… አáˆáˆ°áŒ¥áˆ ብሎ ከáŽá‰… ተወáˆá‹áˆ® የተሰዋá‹áŠ• ተስá‹á‹ª ደበሳá‹á¤á‰ á‹á‰…ሮ
የወደá‰á‰µ እአያእብዮᤠእአተስá‹á‹ª ደሳለáŠ(ጴጥሮስ) ደበሳá‹á¤á‰ á‹› በኤáˆá‰µáˆ«á‹ መሬት ገና ትáŒáˆ‰áŠ• ሲጀáˆáˆ©
በሳህሠበረሓ ህá‹á‹ˆá‰³á‰¸á‹ ያረáˆá‰½á‹ የእአመሃá‰á‹ ታሪአማበላሸት ባáˆá‰°áŒˆá‰£á‹ áŠá‰ áˆá¢á‹¨á‹ˆá‰³á‹°áˆ«á‹Š á‹á‹˜á‰µáŠ“
(MILITRY STRATEGY) የመራራá‹áŠ• ትáŒáˆ እስትራቴጂ መáˆáˆáˆ® ድáˆáŒ…ቱ መáˆáˆ«áˆ¨áˆ±áŠ• ስላረጋገጥኩ
ከጓደኞቼ ጋሠወደ ኤáˆá‰µáˆ« ሄድኩ á‹áˆˆáŠ“áˆá¢ በወቅቱ በáŠá‰ ረዉ áˆáŠ”ታ áŒáŠ• ከህደት á‹áˆ˜áˆµáˆ‹áˆ ᢠበጦáˆáŠá‰µ ሜዳ
ያመኑህን ጓዶችን አስተáŠá‰°áˆ… ከዘáˆáŠ“ ጎሳ ጋሠተመካáŠáˆ® ትጥቅ á‹á‹ž መጥá‹á‰µ አጸያአተáŒá‰£áˆ መሆኑን
ብዙሠመከራከሠአá‹áŒˆá‰£áˆá¢
8ኛá¤- መጽሀበበዘሠላዠያተኮረ በተለá‹áˆ የትáŒáˆ«á‹ áˆáŒ†á‰½áŠ• ጀብደáŠáŠá‰µ ለማá‹áˆ«á‰µ የተጻሠáŠá‹ ብáˆ
ብዙሠአáˆá‰°áˆ³áˆ³á‰µáŠ©áˆá¢áˆˆáŠáŒˆáˆ©áˆ› አማኑኤሠለáˆáŠ• መጻá እንደáˆáˆˆáŒˆ ስጠá‹á‰€á‹ “አዠየኛ ትáŒáˆ«á‹ áˆáŒ†á‰½
ታሪአበተለዠበኢህአሰ á‹áˆµáŒ¥ የáŠá‰ ረá‹áŠ• ታሪአመጻá እáˆáˆáŒ‹áˆˆáˆ “ ብሎአáŠá‰ áˆá¢ ለáˆáŠ• የተለየ ረሀብ
አላጋጠማችáˆá¤á‹¨á‰°áˆˆá‹¨ ተራራ አáˆá‹ˆáŒ£á‰½áˆá¤á‹¨á‰°áˆˆá‹¨ ጥá‹á‰µ አáˆá‰°áŠ®áˆ³á‰½áˆ ብየ ስጠá‹á‰€á‹ “አዠእኛ áŠáŠ•
ያሳለááŠá‹áŠ• የáˆáŠ“á‹á‰€á‹ በወያኔ እና በኢህአᓠá‹áˆµáŒ¥ ብዙ ተሰቃá‹á‰°áŠ“ሠተመáŠáˆ®áŠ ችንን መጻá
እáˆáˆáŒ‹áˆˆáˆâ€œ áŠá‹ ያለáŠá¢ እá‹áŠá‰±áŠ• áŠá‹ በመጽሀበá‹áˆµáŒ¥ የጠቀሳቸዠአብዛኛወቹ የትáŒáˆ«á‹ áˆáŒ†á‰½áŠ• ጀáŒáŠ•áŠá‰µ
áŠá‹á¢ á‹á‰£áˆµ ብሎ á‹°áŒáˆž ለአንድ ቀን ያየá‹áŠ• (መለስ á‹áŠ“á‹Š) ስለማáŒáŠ˜á‰±áŠ“ ስለማየቱ ጥáˆáŒ£áˆ¬ ቢኖረáŠáˆ á¤
አገኘáˆá‰µ ብሎ ሊስለዠሊቀባá‹á¤ አáˆáŠ• የሚáˆáˆáŒˆá‹ (አሲáˆá‰£ áቅሠበገጽ 161-162) አáˆáŠ• ከመለስ
ራዕዠጋሠመáŒáŒ ሙን በáŒáˆáŒ½ ያሳያáˆá¢áŒˆáŠ“ በáŠáˆáˆ¨áŒ‹á‹Š ዘመንá¤áŒˆáŠ“ ወያኔ እንáŒáŒ በáŠá‰ ረበት ጊዜ መለስ ዜናዊ
አዋቂá¤áŠ ስተዋá‹á¤áˆ˜áŒ½áˆ€á የሚያáŠá‰¥ ረጋ ያለ ብስሠáŠá‰ ሠá‹áˆˆáŠ“áˆá¢
በአጠቃላዠየአማኑኤሠ“የአሲንባ áቅሠ“ በመá‹áŒ£á‰± ብዙወቻችንን እá‹áŠá‰°áŠ› የኢሕአሠን ታሪáŠ
እንድንጽá ማበረታታት ብቻ ሳá‹áˆ†áŠ• በታሪአተጠያቂáŠá‰³á‰½áŠ•áŠ• እንድናስብ á‹áˆ˜áˆ¨áˆáˆ«áˆá¢ ከብዙ ጓዲቶችና
ጓዶች ጋሠእንድንወያá‹á‰ ትሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰µ ስለሆአበዚህ አማኑኤáˆáŠ• አመሰáŒáŠá‹‹áˆˆáˆá¢ እኔሠሆአሌሎች
በትáŒáˆ‰ ያለáን እá‹áŠá‰°áŠ›á‹áŠ• ታሪአበመጻá ለትá‹áˆá‹µ ማስተላለá ሀላáŠáŠá‰µ አለብንá¢áˆáˆ‹á‰½áŠ•áˆ
የáˆáŠ“á‹á‰€á‹áŠ• ሀá‰áŠ• ለመናገáˆá¤áˆˆáˆ˜áŒ»á ለማቅረብá¤á‰ á‹á‹á‹á‰µ መካáˆáˆ á‹áŒˆá‰£áŠ“ሠእላለáˆá¢ ከሰላሳ አመት
በáŠá‰µ የáŠá‰ ረá‹áŠ• የትáŒáˆ ጉዞ በአáˆáŠ‘ አመለካከት በáˆá‹žá¤áˆ°áˆá‹ž አጨማáˆá‰† ማቅረብ áŒáŠ• በታሪአአስጠያቂ
á‹«á‹°áˆáŒˆáŠ“áˆá¢ የአáˆáŠ‘ን የá–ለቲካ አመለካከት በድሮ ታሪአላዠለማንá€á‰£áˆ¨á‰… መሞከሠáŒáŠ• ተገቢ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢
ያስጠá‹á‰€áŠ“ሠየታሪአተወቃሽ á‹«á‹°áˆáŒˆáŠ“áˆá¢
ሽáˆáˆ«á‹(ሀá‹áˆŒ)
ከሂá‹áˆµá‰°áŠ•, ቴáŠáˆ³áˆµ
ኦáŠá‰¶á‰ ሠ23/2013
Average Rating